از نظر اخوان هیچ کسی را که به کشتار مردم دست زده نباید از مجازات مصون کرد، پیوستن این شخص به جنبش اصلاحات دلیل بر مصونیت نخواهد بود. و نیز فرار به کشوری دیگر نباید امکان گریز از مجازات را فراهم آورد. اخوان به این پرسش که برخی "بخشش یا عفو عمومی را طرح می‌کنند" به تفاوت دو موضوع انتقام و عدالت می‌پردازد. کسی موافق انتقام نیست، اما جامعه‌ای که اجازه دهد جنایت‌کار مصون بماند، خودش را نابود می‌کند.

شهرزاد نیوز: در همایش جوانان ایرانی در برلین با موضوع "جنایت علیه بشریت در ایران"، شهرزادنیوز با پیام اخوان، استاد دانشگاه مک‌ گیل به گفتگو نشست. وی دادستان پیشین جنایات جنگی دادگاه جنایی بین‌المللی سازمان ملل و از موسسان مرکز اسناد حقوق بشر ایران می‌باشد.

پیام اخوان در این گفتگو به نقض حقوق بشر در ایران و ضرورت رسیدگی به جنایات رژیم جمهوری اسلامی در یک دادگاه بین‌المللی می‌پردازد و در همین راستا نقش جنبش آزادی‌خواهی ایرانیان در داخل و خارج از ایران را تعیین‌کننده‌ می‌بیند.

نقض حقوق بشر در ایران

از نظر اخوان نقض حقوق بشر در جمهوری اسلامی در طی سی‌سال گذشته سیستماتیک و گسترده بوده که نمونه‌ی بارز آن کشتار چهار تا پنج هزار زندانی سیاسی در سال 67 است.

از نظر وی اولین مرحله‌ی رسیدن به عدالت، کمیسیون حقیقت‌یابی است تا قربانیان از آنچه بر آنان رفته پرده بردارند و هویت جنایتگران مشخص شود، چراکه جمهوری اسلامی به انکار این کشتارها بسنده نمی‌کند، بلکه دست به تخریب گورستان خاوران زده است تا آثار جنایات را از میان بردارد.

اخوان به کمیسیونی در ایران اشاره می‌کند که اخیرا برای رسیدگی به زندانیان سیاسی در تظاهرات‌های اخیر تشکیل شده و آقایان مصطفی پورمحمدی و ابراهیم رئیسی اعضای آن هستند که هر دو در سال 67 از اعضای کمیسیون مرگ هزاران زندانی بوده‌اند.

وی همچنین از حسین نیری، معاون رئیس دادگاه جمهوری اسلامی، نام می‌برد که او نیز عضو این کمسیون بوده است. و می‌پرسد چه انتظاری می‌توان از دولتی داشت که به جای مجازات قاتلان به آنان پاداش و مقام می‌دهد؟!

امکان محاکمه‌ی جمهوری اسلامی

اخوان می‌گوید که برای محاکمه‌ی جنایت علیه بشریتِ رژیم ایران، دادگاه کیفری بین‌الملل صلاحیت رسیدگی به این پرونده را ندارد، چراکه ایران به قرارداد این دادگاه نپیوسته است.

وی به شورای امنیت سازمان ملل اشاره می‌کند که می‌تواند این پرونده را به اجرا بگذارد، اما متأسفانه آنان بیشترین اهمیت را به موضوع هسته‌ای می‌دهند و نه به حقوق بشر.

درس‌های دادگاه میکونوس

اخوان به دادگستری آلمان دررابطه با پرونده‌ی میکونوس اشاره می‌کند که با مقابله‌ی وزارت امور خارجه‌ی آلمان روبرو شد، چراکه مسئله‌ی آلمان حفظ رابطه‌ی اقتصادی با ایران است و نه حقوق بشر.

او خاطرنشان می‌سازد که در دهه‌ی 80 و 90 میلادی تقریبا 260 ایرانی مخالف جمهوری اسلامی در اروپا به قتل رسیدند. تعداد قتل‌هایی که به مرحله‌ی تعقیب و محاکمه رسید بیش از 4 تا 5 مورد نیست، ولی پس از دادگاه میکونوس هیچ قتلی دیگر در اروپا صورت نپذیرفت.

وی نتیجه می‌گیرد که اگر رژیم ایران بهای نقض حقوق بشر را از سوی اتحادیه‌ی اروپا ببیند، برخوردش را تغییر خواهد داد.

عدم مصونیت از مجازات

از نظر اخوان هیچ کسی را که به کشتار مردم دست زده نباید از مجازات مصون کرد؛ حتی پیوستن این افراد به جنبش اصلاحات دلیل بر مصونیت نخواهد بود.

وی همچنین به تفاوت دو موضوع انتقام و عدالت می‌پردازد. کسی موافق انتقام نیست، اما جامعه‌ای که اجازه دهد جنایت‌کار مصون بماند، خودش را به نابودی می‌کشاند.

از نظر او، از مادری که فرزندش را از دست داده یا مورد تجاوز قرار گرفته، نمی‌توان انتظار بخشش داشت.

در همین راستا وی مصونیت از مجازات را تشویقی بر جنایت می‌بیند. تا زمانی که برای نقض حقوق بشر هیچ بهایی پرداخت نشود، اعدام‌ها و شکنجه‌ها افزایش خواهند یافت.

جنبش دمکراتیک در ایران

اخوان به اصل حقوق بشر می‌پردازد که کرامت انسانی در ذات بشر هست، جدا از نظراتی که انسان‌ها دارند. و تا زمانیکه به این واقعیت پی‌نبریم، ممکن نیست که در ایران به یک سیستم دمکراتیک دست‌یابیم.

وی جنبش دمکراتیک ایران را تحولی اجتماعی می‌بیند که فراتر از رقابت میان دو کاندید ریاست جمهوری است. جنبشی که نهضت زنان، کارگران، دانشجویان و پافشاری بر حقوق بشر را در آغوش خود گرفته و امید برای آینده‌ی ایران همین تحول عمیق اجتماعی هست و دید جدیدی که مردم از قدرت و مشروعیت گرفته‌اند.

از نظر وی دولت در حال حاضر مشروعیت خودش را از دست داده و بر ایران در حال حاضر یک حکومت نظامی بر اساس تهدید و شکنجه حکومت می‌کند. اما این رژیم نمی‌تواند فقط از طریق ترور سپاه و بسیج و وزارت اطلاعات حکومت کند.

وی انقلاب را در اصل همین تحولات عمیق اجتماعی می‌بیند که ما در ماه‌های اخیر شاهدش بوده‌ایم. وقایعی که در چند ماه اخیر دیده‌ایم، عمیقاً اجتماع و سیاست ایران را عوض کرده و با وجود اینکه تندروها توانسته‌اند فعلا این نهضت را سرکوب و قدرت‌شان را حفظ کنند، اما باید جنبش دمکراسی‌خواهی را در درازمدت دید.

وی تاریخ را در دیگر کشورها به شهادت می‌گیرد که مردم در برابر قدرتمندانی که به نظر می‌رسیدند هیچ قوه‌ای نمی‌تواند بر آنان چیره شود، پیروز شده‌اند. ما نیز نباید ناامید شویم و پیروزی از آن ماست.

وظیفه‌ی ایرانیان خارج از کشور

از نظر اخوان وظیفه‌ی ایرانیان خارج از کشور هم‌دلی، هم‌دردی و تشویق ایرانیان داخل است. آنان باید دولت‌های اروپایی و آمریکای شمالی را تحت فشار قرار دهند تا سیاست‌شان را به نفع مردم ایران تغییر دهند. متأسفانه قدرت‌های غربی با اینکه بحث حقوق بشر را به عنوان یک ابزار مطرح می‌کنند، ولی منافع اصلی‌شان موضوع هسته‌ای، منافع نفتی و اسرائیل است.

از نظر وی ایرانیان خارج از کشور که به چند میلیون می‌رسند، نفوذ دارند و موفق هم هستند، باید به عنوان یک نیروی سیاسی، دولت‌ها را مجبور نمایند که بهای نقض حقوق بشر را برای جمهوری اسلامی بیشتر کنند.