دهها سال است افراد جویای کار در ایران هنگامیکه در مراکز کارگری و هر کارخانه ای کاری سراغ می برند و با امید به اینکه شانسی بیابند و به کاری مشغول شوند به چنین مراکزی سر می زنند، اما بعد از اینکه شانس بیاورند و از سد حراست کارگاه و کارخانه بگذرند، پرسشنامه هائی مقابلشان می گذارند که باید آنها را پر کنند. در پرسشنامه ها  سؤالاتی در رابطه با میزان تحصیلات، سوابق کار، علت ترک کار قبلی، مذهب، ملیت و جنسیت طرح شده اند که باید فرد جویای کار به آنها پاسخ دهد. اگر جواب هر یک از سؤالات طرح شده از خط قرمز کارفرما گذشته باشند، کارگر بیچاره باید ناامیدانه راه خروج را در پیش گرفته و به خانه برگردد. این پرسشنامه ها بسته به نوع و محل کار متفاوت هستند. مثلا کارخانه هائی که در حال تولیدند در پرسشنامه هایشان سؤالات امنیتی هم پرسیده می شوند و علاوه بر آن گواهی عدم سؤپیشینه فرد متقاضی کار نیز حصول می گردد. و طبعا اگر چنانچه کسی دارای سؤپیشینه کیفری باشد از جانب کارفرما یا نمایندگان او پذیرفته نخواهد شد. در طول دهه های گذشته بکارگیری کارگران و گذراندن آنها از فیلترهای مختلف در کارخانه ها و مراکز تولیدی دولتی و غیر دولتی امر معمولی بوده است و در کارهای پروژه ای که مدت تعریف شده ای برای کار وجود دارد چنین فیلترهایی بویژه درخواست سوء پیشینه معمول نبود.

اما از دو، سه سال گذشته در بیشتر از 90 درصد پروژه ها نیز از متقاضیان کار گواهی عدم سؤپیشینه کیفری می خواهند و در صورت داشتن پیشینه کیفری بخصوص سیاسی و کارگری حتی در سالهای بسیار دور بیست، سی سال قبل پذیرفته نخواهند شد. و این در حالیست که کار پروژه ای بسیار کوتاه مدت و حتی بعضی پروژه ها مدت کارشان از یک سال هم کمتر است! با این وجود کارگر باید فاقد پیشینه کیفری باشد و در غیر اینصورت شانسی برای اشتغال نخواهد داشت. الزام به نداشتن پیشینه کیفری برای استخدام آن هم برای مدتهای کوتاه در پروژه ها، به کارگیری اهرمی دیگر برای کنترل محیطهای کار و زیر ذره بین گرفتن کارگران است و به این ترتیب کارگر از بدو ورودش به محیط کار با فضائی رعب آور و پلیسی روبرو می شود. از همان ابتدا به او می فهمانند که مبادا نسبت به هر گونه اجحاف و اعمال بی حقوقی بر کارگر صدای اعتراضش بلند شود. باید سربراه، مطیع و به دور از هر گونه جمع و محفل کارگری باشد، در غیر اینصورت سر و کارش با پلیس و حراست خواهد بود . از طرفی هم مانع از ورود کارگران مبارز و رهبران اعتراضات کارگری به محیطهای کارگری می شوند تا ضمن از نظر اقتصادی زیر فشار گذاشتن کارگران مبارز، بقیه کارگران را هم از وجود چنان رهبرانی محروم سازند و با خیال راحت تر به چپاول کارگران و زیر پا گذاشتن حقوق اولیه شان مشغول شوند، دستمزدشان را ماهها و سالها به تعویق اندازند، از ایمنی و بهداشت محیط کار بکاهند، مزدشان را پایین نگه دارند و هر بلائی دیگر بر سرشان بیاورند.

طرح عدم به کارگیری کارگران معترض قبلا به شیوه شرکتی اعمال می شد و هر شرکتی برای خودش دارای لیست سیاه بود که در لیست سیاه نام کارگران معترض و رهبران اعتصاباتی که قبلا در جریان اعتراضات و اعتصابات از سوی عوامل کارفرما شناسائی و سپس اخراج می شدند، ثبت می کردند و دیگر توسط آن شرکت به کار گمارده نمی شدند. اما حالا داشتن سؤپیشینه به موانع گذشته استخدام کارگران پروژه ای اضافه شده که مانع از ورود کسانی که قبلا به خاطر اعتراض به وضع موجود و شرایط کار و زیست کارگران توسط نیروهای امنیتی بازداشت و سپس از سوی مراجع قضائی محکوم شده اند، به هر کارخانه و پروژه و مرکز کارگری می شود. چنین تمهیدات و اقداماتی که حراست کارگاهها و کارخانه ها علیه کارگران به انجام می رسانند، بعد از دوره ای از مبارزات و اعتراضات و اعتصابات کارگریست که امروز وارد ابعاد گسترده تری شده و سرمایه داری بیم آن را دارد این شرایط جدید به کارگران امکان آن را دهد تا گلویش بفشارند و بیشتر از این اجازه دست درازی به حقوق کارگر نیابد. به همین دلیل چنین اقدام سرکوبگرانه و ضد کارگری ای را پیشه کرده است. امروز با توجه به بالا گرفتن سطح اعتراضات کارگری و دامنه دار بودن آنها، برای سرمایه داران خارج کردن رهبران اعتراضات کارگری از محیطهای کار مبرمیت پیدا کرده و به همین دلیل تلاش می کنند تا با محروم ساختن توده های کارگر از تماس با کسانیکه در امر مبارزه برای رسیدن به مطالبات کارگری دارای تجربه و سابقه هستند، کنترل هر چه بیشتری بر محیط کار داشته باشند و مانع از شکل گیری هر گونه اعتراضی شوند.

جالب اینجاست که سالهای قبل عدم پذیرش کارگران معترض که نامشان در لیست سیاه هر شرکتی بود توسط بخش اداری و کارگزینی همان شرکت صورت می گرفت، اما اکنون علاوه بر امور ادرای برخی شرکتها،حراست هم وارد میدان شده که مانع از پذیرش کارگران دارای پیشینه کیفری می شود و کارت تردد به کارگاه یا کارخانه را صادر نمی کند. حراستی که قرار بود از اموال کارگاه و کارخانه که متعلق به کارفرماست حراست و پاسداری کند امروز می بینیم به دفاع از منافع او در برابر کارگر می ایستد و برایش کارگران جویای کار را غربال می کند تا مانع از ورود کارگران دارای سابقه مبارزاتی به داخل کارخانه و کارگاه شود.  جوانمیر مرادی 6/10/1393