رفتن به محتوای اصلی

گزارشی از وضعیت نامساعد زندانیان در بند ۸ زندان اوین
15.01.2015 - 13:55

اینجا از قانون و بهداشت خبری نیست، مواد مخدر اما

شاید زندان در هر جامعه ای، برشی کوچک از آن جامعه باشد. اما بی تردید نحوه اداره دادگاه ها و فرایند دادرسی و اعمال مجازات ها و از همه مهمتر نحوه اداره زندان ها در هر جامعه ای نشان دهنده رشد و توسعه آن جامعه و نیز وجود یا نبود عدالت است.

بنابه گزارش کمپین دفاع از زندانیان سیاسی و مدنی، گزارش زیر نیم نگاهی به وضعیت اندرزگاه ۸ زندان اوین دارد. این اندرزگاه ظاهرا به متهمان و محکومان مالی اختصاص دارد و در آن سعی شده تصویری واقعی از این بند قدیمی ترین زندان موجود تهران به مخاطبان ارائه شود.
این گزارش که توسط سایت کلمه منتشر شده چنین می گوید: تصویر کلی اندرزگاه هشت در کنار بندهای ۲۴۰ و ۲۴۱ که متعلق به وزارت اطلاعات و حفاظت قوه قضاییه هستند، قرار دارد و در کنار آن، اندرزگاه ۷ قرار دارد که تقریبا از نظر ارتفاع بالاترین اندرزگاه در اوین است و چشم انداز بخشی از کوهستان اوین- درکه در هواخوری آن دیده می شود. این اندرزگاه شامل ۴ سالن (سالن ۷، ۸، ۹ و ۱۰) در ۴ طبقه است که مجموعا حدود ۹۰۰ نفر زندانی (یا در ادبیات رسمی: مددجو) در این ۴ طبقه به سر می برند.

در اندرزگاه ۸ یک حیاط هواخوری، یک سالن ورزشی سرپوشیده که به صورت اشتراکی با اندرزگاه هفت مورد استفاده قرار می گیرد، دو فروشگاه کوچک(جنب سالن ۸ و جنب سالن ۱۰)، یک حسینیه با گنجایش ۲۰۰ نفر و یک کتابخانه با گنجایش ۱۵ نفر وجود دارد. یک آرایشگاه و چند کارگاه نیز برای اشتغال زندانیان وجود دارد. مددکاری اندرزگاه روزانه حدود ۲ ساعت به زندانیان خدمات می دهد که معمولا هر زندانی به طور متوسط حداقل باید یک ساعتی در صف انتظار بماند تا بتواند دقایقی کوتاه از خدمات مددکاری بهره مند شود. خدمات پستی هم به زندانیان ارائه می شود و به صورت روزانه مکاتبات زندانیان با مراجع قضایی توسط مددکاری با هزینه زندانی ارسال می شود.

کتابخانه صرفا پذیرای حداکثر ۱۵ نفراست و در طول روز حدود ۴ ساعت پذیرای علاقه مندان به مطالعه است. کتب محدود آن نیز غالبا قدیمی است و اغلب جایی برای نشستن و مطالعه یافت نمی شود. غیر از چند روزنامه هیچ مجله ای به زندانیان تحویل داده نمی شود. تنها مجله قابل دسترسی اطلاعات هفتگی است و حتی اگر خانواده ها مجلات سیاسی-فرهنگی یا هنری را تهیه کنند، مدیریت اندرزگاه اجازه تحویل آن را به زندانی نمی دهد. اندرزگاه توسط خود زندانیان اداره می شود و عملا ۹۵ درصد پرسنل بخش های گوناگون زندان از خود زندانیان انتخاب می شوند. وکیل بند، معاون وکیل بند، ناظر روز، ناظر شب، خدمات، انتظامات و مسئولان کتابخانه و حسینیه و هم از زندانیان مورد اعتماد هستند.

زندانیان مالی بیش از ۹۵ درصد زندانیان اندرزگاه ۸ متهمان یا محکومان جرایم مالی هستند. محکومان جرایم چک، مهریه، کلاهبرداری، جرایم مربوط به املاک و معاملات مسکن و بخش عمده ای از ساکنان اندرزگاه ۸ را تشکیل می دهند.

برخی از زندانیان این بند، پیش از جرایم مالی مرتکب جرایم دیگری شده و محکومیت مربوط به آن جرایم را قبلا گذرانده بودند و حالا برای تحمل کیفر مربوط به جرایم مالی به این اندرزگاه انتقال پیدا می کنند. برخی از ساکنان اندرزگاه ۸ قبلا به دلیل جرایمی مثل شرارت و درگیری، مواد مخدر، سرقت و تحمل کیفر کرده اند. محکومان کلاهبرداری علاوه بر رد مال که اصطلاحا به مبلغی گفته می شود که مالباخته یا قربانی (شاکی خصوصی) در جریان کلاه برداری از دست داده است و ضرورت اخذ رضایت شاکی، معادل آن مبلغ را هم باید به دستگاه قضایی بپردازد که در اصطلاح رایج جزا نامیده می شود. بسیاری از محکومان عملا از پرداخت رد مال و جزا ناتوان هستند و به ویژه محکومان جرایم چک، مهریه و یا دیه به همین سبب سالهای سال باید حبس را تحمل کنند. این تحمل حبس های طولانی که زندانیان اصطلاح تا ندهی نروی را برای آن برگزیده اند، عملا جمع کثیری را با دشواری های روانی، خانوادگی و مالی شدید مواجه کرده است. به عقیده بسیار از زندانیان، این وضعیت باعث شده که محکومان به علت جرایم چک، دیه و یا مهریه که بسیاری از آنها به لحاظ اخلاقی و ایمانی شهروندان سالم و درستکاری بوده اند، بعد از سالها اقامت در زندان (جایی که به چهارراه تبادل تجارب خلافکاران معروف است) تبدیل به یک خلافکار حرفه ای می شوند.

زندانیان خارجی در اندرزگاه ۸ حدود ۱۸۰ زندانی خارجی اقامت دارند. اغلب ایشان از سیاه پوستان آفریقایی هستند که به دلیل ارتکاب جرایمی همچون دلارهای تقلبی، دزدی دریایی (به خصوص دزدان سومالیایی و موریتانیایی) و مواد مخدر در حبس به سر می برند. بسیاری از ایشان تبعه کشورهای فقیر آفریقایی هستند که کشورشان فاقد سفارت و خدمات کنسولی در ایران است و عملا از پشتیبانی کشورهای خود محروم هستند. اغلب به زبان فارسی آشنایی ندارند و در مراحل تحقیق در آگاهی و کلانتری و بازپرسی به دلیل نداشتن مترجم آشنا به زبان انگلیسی و یا فرانسه خودشان نمی دانند به چه اتهامی بازداشت شده اند و به ایشان تفهیم اتهامی صورت نگرفته است، فاقد وکیل هستند و عملا توانایی دفاع از حقوق خودشان را ندارند.

مدیریت اندرزگاه ۸ نیز از ایشان بیگاری می کشد و کارهای سخت و طاقت فرسا مثل حمل زباله، حمل و نقل دیگ های بسیار سنگین غذا به طبقات بدون استفاده از آسانسور و نظافت راهروها و حیاط اندرزگاه در قبال مبلغ بسیار ناچیزی بر دوش ایشان گذاشته می شود.

برخی از این سیاه پوستان حدود ۸ الی ۱۰ سال حبس را بدون حتی یک روز مرخصی تحمل کرده اند و خودشان هم خبر ندارند تا چه زمانی باید همچنان در حبس بمانند. بسیاری از ایشان پدر خانواده هستند و از شدت فقر و تنگدستی توانایی خرید کارت تلفن برای تماس با کشور خودشان را هم ندارند. این در حالی است که هنگام بازداشت مقدار معتنابهی دلار و یورو از ایشان توسط نیروی انتظامی ضبط شده است اما اجازه دسترسی به یک دلار از آن را ندارند. برخی از ایشان در قبال اخذ مبلغ ناچیزی به زندانیان ایرانی زبان فرانسه یا انگلیسی یاد می دهند، یا لباس های زندانیان را می شویند و اتو می زنند و یا به خرید و فروش البسه کهنه و کاسه و بشقاب مستعمل روی آورده اند.

مواد مخدر در زندان معضل ورود مواد مخدر در زندان معضل قدیمی و کهنه ای است. اینکه این مواد با این همه کنترل و دقت ظاهری ماموران زندان چگونه به داخل آورده می شود پرسشی است که پاسخ آن دشوار نیست. روش های گوناگونی برای ورود انواع و اقسام مواد مخدر وجود دارد که ای بسا راحت ترین راه از سوی منصوبان زندان است. مراقبان و کادر زندان بیشترین نقش را در وارد کردن مواد مخدر دارند و علی رغم مانورهای گاه و بیگاه گارد زندان در بازرسی های مثلا سرزده و کشف کمتر از ۵ درصد مواد مخدر موجود در زندان، همچنان مواد فروشان در آرامش و امنیت کامل به کار خود مشغول هستند و مصرف کنندگان هم با طیب خاطر می خرند و مصرف می کنند.

جالب آنکه ساعاتی قبل از هر بازرسی، که قاعدتا باید تا لحظاتی قبل از آن هیچ کس خبر نداشته باشد و بازرسی به صورت سرزده انجام شود، اکثر فروشندگان اصلی مواد از روز قبل تا ساعاتی قبل توسط کادر زندان باخبر می شوند و اقدام به جاسازی مواد در جای مطمئن می کنند و موقتا فروش و توزیع مواد را متوقف می کنند.

در هنگام ورود گارد زندان برای بازرسی سالن ها، زندانیان بعد از بازرسی بدنی به هواخوری هدایت می شوند و اعضای گارد که اغلب سربازان وظیفه هستند، به شکل خشن و بسیار تندی وسایل شخصی زندانیان را شخم می زنند. در این بین بارها موارد سرقت اشیاء قیمتی زندانیان دیده شده است و حداقل مواردی از اموال زندانیان که سرقت آنها متداول است، خوراکی ها، ساعت، انگشتر و است. مواد مخدر که گارد یا افسر نگهبان اندرزگاه کشف می کنند صورت جلسه می شود و صاحب مواد تنبیه می شود: اگر صاحب تخت خواب باشد، تخت از او گرفته می شود و به انفرادی انتقال پیدا می کند و بعد از بازگشت از انفرادی کف خواب می شود و در سوابق قضایی او هم درج می شود. البته در گذشته بارها مشاهده شده است که سربازان گارد و یا کادر برای اخذ تشویق و حق کشف و مرخصی اضافی، موادی را در تخت زندانی می گذارند و با اعلام کشف آن پاداش می گیرند.

بهداشت در زندان اندرزگاه ۸ از نظر بهداشتی وضع مناسبی ندارد. سوسک و ساس در همه سالنها دیده می شود و دست و پای زندانیان توسط ساس گزیده می شود. سم پاشی یک بار در سال عملا نمی تواند ریشه حشرات و خزنده های موزی را در محیط اطاق های اندرزگاه بخشکاند. حضور انبوه جمعیت و نبود هوای تمیز در داخل اطاق ها، ریشه اصلی آلودگی و رشد حشرات و خزندگان آلوده است.

بهداری درمانگاه عملا به ویژه در فصل سرما جوابگوی درمان زندانیان نیست. به طور متوسط برای هر زندانی از زمانی که به رابط بهداری بند خود اعلام می کند بیمار شده است تا زمانی که به بهداری اندرزگاه اعزام می شود، ۳ الی ۴ روز طول می کشد. بهداری هم پزشک عمومی لازم برای جوابگوی به خیلی عظیم زندانیان بیمار را ندارد.

کمبود دارو از دیگر مشکلات بهداری اندرزگاه ۷ و ۸ است. شربت سینه و قرص های سرماخوردگی از بیشترین داروهای مورد نیاز زندانیان در فصل سرما است که به مقدار کمی در بهداری توزیع می شود، آن هم با تاخیر حدودا یک هفته بعد از شروع بیماری و معاینه بیمار در بهداری.

علی رغم گسترش سرماخوردگی در فصل سرما، افسر نگهبان همواره هواخوری اجباری در هوای سرد را با پوشش ورزش اجباری به زندانیان تحمیل می کند که حتی زندانیان بیمار هم باید به هواخوری بروند و از این اجبار معاف نمی شوند. حضور انبوه زندانیان در سالن ها به شکلی است که حتی تا یک متری توالت و حمام هم زندانیان مجبور هستند بخوابند. در اطاق ها هم امکان استفاده از هوای تمیز هنگام شب میسر نیست و در صورت بازکردن پنجره ها، سرما موجب تشدید حال سرما خوردگان می شود.

بیماری هایی که نیاز به پزشک متخصص دارد، با تاخیر ۲ تا ۳ هفته ای می توانند پزشک متخصص را ببینند و عملا اعزام به رادیولوژی و آزمایشگاه صف انتظاری حداقل یک ماهه را برای بیماران رقم می زند.

زندانیان سیاسی در اندرزگاه هشت حدود ۲۰ نفر زندانی سیاسی- عقیدتی حضور دارند که بعد از توقف پذیرش زندانیان سیاسی در بند ۳۵۰ اوین، بخشی از این زندانیان بند اندرزگاه ۸ انتقال پیدا کردند. مدیریت اندرزگاه البته همگام با رییس زندان اوین و سایر مقامات قضایی اصرار دارند که از به کارگیری واژه زندانیان سیاسی پرهیز کنند و به جای آن از تعبیر زندانیان امنیتی استفاده کنند، اما به هرحال نمی توانند واقعیت وجود این تعداد زندانی سیاسی را نادیده بگیرند.

دادیار ناظر بر زندان در امور زندانیان امنیتی تلاش می کند هر زندانی یا خانواده ی او را، به خصوص اگر فعالیت رسانه ای و مصاحبه ای با رسانه های داخل و خارج داشته باشند، از مرخصی و ملاقات حضوری محروم سازند.

تحویل مجلات سیاسی و فرهنگی مانند مهرنامه، اندیشه پویا، صدا، نسیم بیداری و غیره به زندانیان سیاسی و عقیدتی ممنوع است. حتی کتابخانه اندرزگاه هم اجازه ندارد این مجلات را به ایشان امانت بدهد. حفاظت و اطلاعات زندان اوین مرتب از وکیل بندها درباره حرکات، فعالیت ها و نشست و برخاست زندانیان سیاسی کسب اطلاع می کند و رفتار آنان به سختی کنترل می شود، تا جایی که حتی ۲ زندانی سیاسی در یک اتاق نباشند. همچنین از مشارکت این زندانیان در فعالیت های فرهنگی و مذهبی اندرزگاه به شدت جلوگیری می شود و به این زندانیان اجازه حضور در مرکز آموزشگاه جنب اندرزگاه را نیز نمی دهند.

به وضعیت درمانی و پزشکی بسیاری از زندانیان سیاسی نیز بی اعتنایی می شود و روند درمان و رسیدگی پزشکی با کندی زیاد پیگیری می شود و در بسیاری از موارد نیز مشکلات این زندانیان با بی اعتنایی، برخورد سرد و بی مهری مسئولان اندرزگاه و بهداری مواجه می شود
پنجشنبه - ۲۵ دی - ۱۳۹۳ 15 - 01 - 2015

دیدگاه‌ و نظرات ابراز شده در این مطلب، نظر نویسنده بوده و لزوما سیاست یا موضع ایرانگلوبال را منعکس نمی‌کند.

کیانوش توکلی
کمپین دفاع از زندانیان سیاسی و مدنی

فیسبوک - تلگرامفیسبوک - تلگرامصفحه شما

توجه داشته باشید کامنت‌هایی که مربوط به موضوع مطلب نباشند، منتشر نخواهند شد! 

افزودن دیدگاه جدید

لطفا در صورتیکه درباره مقاله‌ای نظر می‌دهید، عنوان مقاله را در اینجا تایپ کنید

متن ساده

  • تگ‌های HTML مجاز نیستند.
  • خطوط و پاراگراف‌ها بطور خودکار اعمال می‌شوند.
  • Web page addresses and email addresses turn into links automatically.

لطفا نظر خودتان را فقط یک بار بفرستید. کامنتهای تکراری بطور اتوماتیک حذف می شوند و امکان انتشار آنها وجود ندارد.

CAPTCHA
لطفا حروف را با خط فارسی و بدون فاصله وارد کنید CAPTCHA ی تصویری
کاراکترهای نمایش داده شده در تصویر را وارد کنید.