رفتن به محتوای اصلی

توز قاتلاری - لایه های غبار ( قسمت 11 شقایق-لاله)
10.03.2015 - 16:28

 

 

 

دوستوم گئجه:«گؤتور گوروشو یاز»-دئدی.
و من دفتریمده یازدیم:
« مردادین سیئجاق هواسیندا دوستوم اینان "گوهرمراد"-دین گوروشونه گئددیک.

قراری تلفون نان قویدوق،قارداشینین کیلنیکی نه.ناهاردان سونرایا.بیز اوندان قاباق یئتیشدیک. و او بیر نئچه دیقه سونرا گلدی. جاوان،خوش تیپ، قیوراق. قالین بوغلاری.

ایلک باخیشدا او قریبه لیق حسی، کی بیر مددت ایدی تهراندا جانیمیزی سیئخیردی،اونودولدو.

کئف احوالدان سونرا بیزی هدایت ائله دی بیر اوتاغا،اوتوردوق.

 او ؤزو بیلمه دن بیزه ان یاخین دوستودو. هرگون دفعه لرله آدی بیزیم ایچیمیزده چکیلیردی:

«ساعدی "توپ"-دا بئله یازیبدیر.ساعدی "ترس و لرز"-ده ائله دئیبدیر. ساعدی،"عزاداران بیل".
گوردون ساعدی صمده راجعه نه یازیبدیر؟ "شاهکار او زندگیش بود...».

 
Missing media item.

گوهرمراد(غلامحسین ساعدی)

 

اوتوردوق.سکوت. او ایسته دی صحبتی بیز باشلایاق. امما بیز یالنیز اونو تاماشا ائلیردیک.
«ایستیر سیز صحبتی من باشلی یم؟اولدو،دوستلاردان نه خبر وار؟»
بیر نئچه آی قاباق بیزیم شهردن گؤروش ائله میشدی.
دانیشیغی"اونون گنجلر آراسیندا کیتابلارینین اینعیکاسی،و یازماغین گرکلی اولماسیندا" قیسسالتدیق.
« یازی ایشین چوخ جیددی توتمالی یئق »-دئدی.

سوندا بیر نامه وریب :«لطفاً بونودا  آپارین یئتیرین.»-دئدی.
اونون هامینان باغلیلیغی واریدی.و اوره یی هامینان دؤیونوردو. او ایلگی سیز یاشییا بیلمیردی.
صمدین یاخین دوستلاریندان ایدی.حس ادیردیک صمدنن دانیشیریق.

بیز صمدی آرایئردیق می؟بیلمیره م.امما هریئرده،هرشئ ده کی صمدین دورولوغو،انسالیغی گؤورونوردو، بیزی بیر غیری طبیعی گوج کیمی ، بیلمزدن، ؤزونه ساری چکیردی.
 گوهر مراد بو سئوملی دورولوقلارین بیری ایدی.

Missing media item.

صمد بهرنگی

 

صبح دوستوم منی یوخودان اویادیب:
« یوخو گؤروردون؟ راحات سیز یاتمیشدین. اویاتدیم بیله یین.» -دئدی.
«بیلمیره م. اوجا دووارلی بیر کیچیک حیاط ایدی.ساغ الینده،یوخاریدا،قاباغی میل دمیر لی، دربچه لر بیر-بیری نین یانینا دوزولموشدور. یانیمدا بیرسیرا آداملار دورموشدو، هئچ بیریسی منه تانیش گلمیردی.
ارتشین بؤیوک باشلاریندان بیری گلیب هامی نی حاضیر-قاییب ائلدی گئتدی.
باخیشی می حیاط دن آزاد ادن ده اوزاقدا قلمه لرین اوجوندان باشقا بیر شئ گؤرموردوم . هردن-بیر قارقالار باشیمیز اوستدن گئچیردیلر.اونلارین ایچینده بیر یولوق قارقا وارایدی کی چوخ چتین اوچوردو.
بیری دئدی:«باخ!باخ! فلک قارقا گئنه گلدی. گؤر نه چتین اوچور.»
اوبیری:« یازیغین اوچماغا بیر یاخجی قانادیدا یوخدو. فقط جان آتیر اوچماغا.»-دئدی.

اوبیری:« ایه یولدا گنه بیر نئچه دنه تله یی تؤکولسه،تاپپیلتی نان دوشجک یئره!»-دئدی.
من اونو گؤره نده اوره ییم دویونوردو؛آزقالیردی باغریم چاتلاسین. ائله کی ؤزون یئتیرردی آغاجین باشینا اوتوروردو،من راحات اولوردوم...بیلمیره م  فلک قارغانین اوچوش صحنه لری نه مددت،نئچه یول منه تیکرار اولدو ؛امما هر دفعه اونو گؤرنده حس ائلیردیم ؤزومم کی او اوجادایام، ایندی دی کی دوشم...

بیلمیره م نئچه آی، یا نئچه ایل بو دانیشیقدان گئچیر.امما گؤروره م هر شئ بیری-بیری نه
قاتیشیب دیر:
هوا سویوق-هریئردون-اودتوتوب بوخاری-یانیز *هیوا شوولری-کیلاسدا-حتاتا شاهین عکیزی!
Missing media item.

زامان بولودلو-تپینیر سولک یئل-ائو آلتی،حیط ده-شیدیرقی یاغیر باشیما کیفیر سئؤزلر:
«جیندا!به نیه شاهین عکیزی؟! نیه به فقط شاهین عکیزی؟! گوهرمراد،گوهر مراد نه یازیب دیر؟
اوندان نه اوخویوب سان؟قحبه! "دو مبارز" دو مبارز مشروطیت! باید چیکده اش را بنویسی!...»

و من. کیتابین بؤیوک یازاری یادیما دوشدو. نه محبت لر :کیتابخانا،بالجا اوتاق. یاغیش پالتووی. صمدین روحی نشانه لری. و دوستو تحویل آلماغی.اونودولماز رؤیا؛خاطیره لر؟یوخ،بیلمیره م...دئمره م،یازمارام!مین ایلدی دئیب -یازماق بیزه یاساق دیر؛بلکه ده مین ایل بوندان سونرایاجاندا بئله قالاجاق.و هرشئ یولارین قات-قات توز-تورپاغی آلتیندا قویلانیب گئدجک.بیهbəyə معلمیم دئمدی"
آغزین قان اولسا-یئره توپورمه! بوردا داش-کسسه یه ده اعتماد یوخدو.هر یئر دولودو جاسوس خبر چی نن.یئر-گؤی زهرلی دیر..."
Missing media item.
رحیم رئیس نیا-نویسنده ی «دومبارز»

ائو آلتی،

حیاط

سولک یئلده اسیر لاله.
*

اوچور سئرچه لر گیلاسدان -اوخویور باهارین حسرتین.
 *

یاغیر- باش-گؤزومه قار- آرا ورمه دن - آغیر بیر داغ یولو- منیم قارشیمدا.

*
بیر داش گئچدی- اوجا کلنپور باشیندان - بو منم- او -
بالاجا آغلار قیز- یانیندا اوتوران- دووار اوستوده.

*

یارالی جیران! نه قدر اوزاقسان! نه قدر یاخین!
*

آخ! نه ده لی سوو اویناییر -یئلده بو چئول لاله سی!
*
 قایانین دؤشو-گوللر-گئجه نین اولدوزلاری!
*
توز-تورپاقلی یولار-آیاق ایزلری- گؤروب قایئتمیشان- یولون سونونو.
*

دوستوم! اوتوزما دؤیوشو- سولک یئللر- گؤر نئجه گئچر.
*

سیرلی سکوتدان باشقا- ؤزگه دیر منه هر شئ. 
*

قاناد چالیر گئجه گوشو! آیدان بیر خبر یوخ- دالغالیدیر قارادام.
*
آرتیبدیر منده -چؤل چینارلارینین اوجا روحو-آیاق یالین -باشی آچیق- قاچیرام-تیکانلی سیملرین بوتایندا -پادگانی-شهرچاینین قیراغیندا.
*

سسیم سینیر اورمونون خیاوانلاریندا. دوستوم، دوس...توم! هارا گئدیرسن؟!...

دالیسی وار
 
 Missing media item. 
شهرچایی-اورمیه-پادگان داخل شهر سابق در کنار رودخانه قرارداشت.

 

 

شب دوستم گفت:« بردار جریان "دیدار" را یاداشت کن.»
و من در دفترچه ی خود نوشتم:

« در  هوای داغ مرداد ماه با دوستم به دیدار گوهرمراد، رفتیم. قرار دیدار را تلفنی در کلنیک برادرش گذاشتیم. به بعد از ظهر. 
پیش از او رسیدیم. و او چند دقیقه بعد آمد.جوان و خوش تیپ و سرزنده و قبراق، باسبیلهای پرپشت.
در اولین بر خورد آن احساس غریبگی، که مدتی بود در تهران گریبان ما را گرفته بود، فراموشمان شد. 
بعد از احوالپرسی ما را به اتاقی راهنمایی کرد و دور هم نشستیم.

«او» بدون اینکه خود بداند همیشه دوست و همراه ما بود. نامش هر روز بارها بین ما تکرار میشد:
«ساعدی در توپ چنین نوشته. ساعدی در ترس و لرز چنان گفته. ساعدی عزاداران بیل. دیدی ساعدی در باره صمد  چه نوشته؟ شاهکار او زندگیش بود... ».
نشستیم. سکوت. او خواست صحبت را ما آغاز کنیم. اما ما فقط نگاهش میکردیم. 
گفت: « میخواهید صحبت را من شروع کنم؟ خوب از دوستان چه خبر؟»

تقریباً چند ماه پیش بود که از شهر ما دیدار کرده بود.گفت و گو را در مورد «ضرورت نوشتن، ... و بازتاب نوشته هایش در بین جوانان» 
خلاصه کردیم.
گفت : « کار نوشتن را باید خیلی جدی تلقی کنیم».
در پایان نامه ای داد و گفت :« لطفا اینراهم برسانید».
او با همه رابطه داشت و قلبش با قلب همه میتپید. و بدون رابطه هم نمی توانست زندگی کند.

از دوستان نزدیک صمد بود. احساس میکردیم داریم با صمد حرف میزنیم.
 آیا ما به دنبال صمد بودیم؟ نمیدانم. ولی هرجا بوی و نشانی از پاکی و انساندوستی صمد بود. مثل یک نیروی ماوراءطبیعی مارا ناخودآگاه به دنبال خود میکشید.
گوهرمراذ برای ما یکی از این پاکی های دوست داشتنی بود .

صبح که دوستم مرا از خواب بیدار کرد گفت:
« داشتی خواب میدیدی؟ ناراحت بودی، بیدارت کردم.»
گفتم:« نمی دانم. خیاط کوچکی بود با دیوارهای بلند.

سمت راست، در بالا دریچه هایی با میله های آهنی قرار داشت.
در کنارم ردیفی از آدمها ایستاده بودند که هیچ کدامشان را نمی شناختم. یک مقام ارتشی آمد همه را حاضر غایب کرد و رفت.
وقتی نگاهم را آزاد میکردم غیر از نوک درختان بلند تبریزی ردیف شده در دور دستها چیزی به چشمم نمیخورد. هزاز گاهی کلاغها از بالای سرم رد میشدند.

در میان آنها کلاغی بود با پرهای خیلی کم که به زحمت می پرید.
یکی با دیدن کلاغ گفت :
«نگاه کن ،نگاه کن! کلاغ بیچاره بازهم آمد. ببین چه با زحمت می پرد.»
دیگری گفت:« بیچاره پری برای پرواز هم ندارد.»
 آن دیگری گفت :« اگه آن بالا یک کم پراش بریزد تولوپی میافته پایین .»

وقتی میدیدمش احساس میکردم الان میافتد و می میرد.
قلبم تند تند میزد. کم میماند زهره ترک بشوم.
 و همینکه خود را بر بالای درخت میرساند و می نشست،من نفس راحتی میکشیدم...
معلومم نیست این صحنه چه مدت طول کشید یا چند بار برایم تکرار شد. اما در هر بار احساس میکردم خودم آن بالا هستم. و دارم میافتم...»

نمیدانم چند ماه یا چند سال از این صحبت گذشته؛ اما می بینم همه چیز در هم آمیخته است:
هوا سرد -زمین یخبندان- آتش گرفته بخاری -میسوزند ترکه های "به"- در کلاس -حتی تصویر  شاه!
زمان ابریست- می توپد باد هره گرد- در حیاط و زیر زمین - رگبار واژه های رکیک.  
«جنده! چرا عکس شاه؟!- چرا فقط عکس شاه سوخته ؟!- گوهر مراد، گوهرمراد چه نوشته؟-
از او چه خوانده ای؟ قحبه!...دو مبارز! دو مبارز مشروطیت! باید چیکیده اش را بنویسی!...»

و من به یاد نویسنده ی بزرگ اش افتادم، که چه مهربانیها نمود:"کتابخانه"،  پالتو "بارانی" ، اتاق کوچک"؛ و  نشانه های روحی صمد... و پذیرایی دوست. خاطره و رویایی فراموش نشدنی؟ نه ، نمیدانم... نمی گویم، و نمی نویسم! هزار سال است که گفتن و نوشتن برای ما ممنوع ست و شاید هم تا هزار سال دیگر هم همینطور بماند. و همه چیز مدفون شود زیر لایه های گرد و غبار راهها. مگر معلمم نگفته :« مبادا آب دهن پرخونت را نشان کسی دهی-اینجا، به سنگ و خاک هم نمیشود اعتماد کرد؛ همه جا پر از از جاسوس و خبرچینه . زمین و آسمان زهرآگینه...»  

شقایق- در حیاط و زیر زمین- اسیر باد هرزه گرد است.

برف می بارد- یک ریز برسر و رویم- راهی ست پیش رو- دشوار و کوهستانی.
گنجشکها پرواز کنان- روی گیلاس میخوانند- حسرت  بهار را.

سنگی گذشت- ز سر بلندترین سپیدار باغ - این منم، آن دخترک گریان- نشسته در کنارت-
 روی دیوار.

آهوی زخمی!- چه دوری از من- وچه نزدیک!

 آه! چه دیوانه وار- می رقصد این- شقایق وحشی- در باد.

سینه ی صخره- گلها- ستارگان شب!

رد پاها- روی جاده ی پرگرد وخاک- دیده و برگشته ام- آخر راه.

جنگ را نبار! دوست من،- ببین چگونه میگذرد- هرزگرد بادها.

همه چیز برایم- غریب است- جز این سکوت راز آلود.

خبری از ماه نیست- خفاش بال می کوبد- کلبه نا آرام  است.

روح بلند چنارهای وحشی- در من فزونی یافته است-سر و پابرهنه- میدوم-پشت دیوار سیمهای خاردار پادگان-در کرانه ی «شهر چایی».
 دوست من! کحا می روی؟- صدایم میشکند- در خیابانهای اورمو.

 

ادامه دارد
  --------
*هیوا شوولری:ترکه های درخت به. برای تنبیه(دقیق تر برای شکنجه) در مدرسه استفاده میشد.
که بسیار سوزناک بودند.

قسمتهای پیشین:

-توز قاتلاری - لایه های غبار ( قسمت اول : یار و دیار- یار و ؤلکه)
http://www.iranglobal.info/node/40742

-توز قاتلاری - لایه های غبار (قسمت دوم: دوماندا - درمیان مه)
http://www.iranglobal.info/node/40980

-توزقاتلاری (کؤچ؛ قسمت سوم-کوچ)
http://www.iranglobal.info/node/41324
-توز قاتلاری - لایه های غبار ( قسمت چهارم : قویو - چاه)
http://www.iranglobal.info/node/41630
-توز قاتلاری - لایه های غبار ( قسمت 5 رئزین داشی-"اوخ"-تیروکمان)
http://www.iranglobal.info/node/42056
-لایه های غبار-توزقاتلاری-قسمت ششم؛اولین نگاه-ایلک باخیش
http://www.iranglobal.info/node/42269
-توز قاتلاری - لایه های غبار ( قسمت 7 زخم - یارا )
http://www.iranglobal.info/node/42582
-توز قاتلاری - لایه های غبار ( قسمت 8 نامه )
http://www.iranglobal.info/node/42611
-توز قاتلاری - لایه های غبار ( قسمت 9 راه- یول)
http://www.iranglobal.info/node/42712
-توز قاتلاری - لایه های غبار ( قسمت 10، رو در رو- اوز به اوز)
http://www.iranglobal.info/node/42958

داستانهای آ. ائلیار:
1- چشم آبی Göy göz
 http://www.iranglobal.info/node/36167
2- 
لیدر Lider
 http://www.iranglobal.info/node/33696
3- 
Kabus کابوس ( متن کامل- Bütün mətn)
 http://www.iranglobal.info/node/27160
4- 
چیچک اینن چوپان Çiçək inən Çoban
http://www.iranglobal.info/node/16667
5- 
"جان" Can (متن کامل)
http://www.iranglobal.info/node/10192
6-
 آیجان
 http://iranglobal.dk/I-G.php?mid=2-64632

آیجان -فارسی-PDF

7-متن آلمانی داستان آیجان PDF

8- غنچه Qonça (متن کامل )
http://www.iranglobal.info/node/36696
9- 
پنجره Pəncərə
http://www.iranglobal.info/node/17714

 بخشی از شعرهای آ.ائلیار:
Baxışın Rəngi (رنگ نگاه )
http://www.iranglobal.info/node/15740

 

 
 

دیدگاه‌ و نظرات ابراز شده در این مطلب، نظر نویسنده بوده و لزوما سیاست یا موضع ایرانگلوبال را منعکس نمی‌کند.

آ. ائلیار

فیسبوک - تلگرامفیسبوک - تلگرامصفحه شما

توجه داشته باشید کامنت‌هایی که مربوط به موضوع مطلب نباشند، منتشر نخواهند شد! 

افزودن دیدگاه جدید

لطفا در صورتیکه درباره مقاله‌ای نظر می‌دهید، عنوان مقاله را در اینجا تایپ کنید

متن ساده

  • تگ‌های HTML مجاز نیستند.
  • خطوط و پاراگراف‌ها بطور خودکار اعمال می‌شوند.
  • Web page addresses and email addresses turn into links automatically.

لطفا نظر خودتان را فقط یک بار بفرستید. کامنتهای تکراری بطور اتوماتیک حذف می شوند و امکان انتشار آنها وجود ندارد.

CAPTCHA
لطفا حروف را با خط فارسی و بدون فاصله وارد کنید CAPTCHA ی تصویری
کاراکترهای نمایش داده شده در تصویر را وارد کنید.