رفتن به محتوای اصلی

مصاحبه NGO عاج با یک فعال علیه ختنه جنسی
09.05.2015 - 16:58

امروز بیش از سه میلیون دختر قربانی ختنه جنسی هستند که یکی از انواع جنایات و شکنجه علیه زنان محسوب می شود. در سایت "ناقص سازی جنسی را متوقف کنید" آمده است که ختنه زنان به فرهنگ، سنت و دین ربطی ندارد و از سوی آنها حمایت نمی شود.
سازمان غیر دولتی علیه آپارتاید جنسیتی (عاج) با یکی از فعالترین زنان ایرانی در حوزه تخصصی ختنه جنسی زنان مصاحبه ای انجام داده است که در این مصاحبه علل و مهمترین خطرات ناقص سازی جنسی و بسیاری از مسائل پیرامون این عمل بدویانه روشن شده است.
از رایحه مظفریان کتابی در همین موضوع با نام ((تیغ و سنت)) اخیرا در ایران چاپ و در نمایشگاه بین المللی کتاب تهران ارائه شده است. وی صفحه ای در دفاع از حقوق زنان با گرایش تخصصی مبارزه با ناقص سازی جنسی در فیسبوک به آدرس http://facebook.com/stopfgmiran را نیز ایجاد کرده و اداره می کند. وی توسط این صفحه به خطرانگاری از این واقعه وحشتناک با اخبار و گزارشات مستند و ارائه آگاهی ها و آموزش های  مربوطه می پردازد.
با ذکر این نکته که اکثر دولت ها تاکنون امکان عمل جراحی برای بازگشت نسبی زنان به قبل از ناقص سازی را فراهم نکرده اند، شفاف سازی لازم در مورد امکان ورود NGO های‏ مردمی به این زمینه از سوی حاکمیت ها صورت نمی گیرد، و اینکه ختنه چه برای مردان و چه برای زنان زیان آور است، با هم این مصاحبه هشدار دهنده را مرور می کنیم.

عاج: منظور از ناقص سازی جنسی زنان چیست؟ و چگونه انجام می شود؟ آیا بعد از ازدواج برگشت پذیر است؟

ناقص سازی جنسی زنان که معمولا آن را به نام های دیگری چون مثله کردن اندام تناسلی یا ختنه دختران و زنان می شناسیم در سه و گاهی چهار گروه طبقه بندی می شود. در هر طبقه بندی که به ترتیب از بریدن کلیتوریس تا دوختن کل اندام تناسلی را شامل می شود، هر گونه آسیب از خراش معمولی تا بریدن و سایر عمل های دیگر بر روی این ناحیه در نظر گرفته شده است. نوع و چگونگی ناقص سازی درمکان های مختلف جهان متفاوت است. اما بگذارید از این جای بحث هر آنچه اطلاعات می دهم صرفا درباره ایران باشد.
در ایران آسیب به کلیتوریس و لب های کوچک ثبت شده است. در مورد دوختن اندام تناسلی گزارش هایی را امسال دریافت کردیم که برای اثبات صحت آن به شدت پیگیر هستیم. معمولا این عمل با تیغ صورت تراشی انجام می شود اما در موارد کمی سایر وسایل مانند قیچی کوچک اصلاح هم در گزارش ها آمده است.
 بسته به نوع آسیبی که به اندام تناسلی وارد می شود می توان نظر داد که بعد از ازدواج قابل ترمیم هست یا خیر. اما در برخی کشورها کلینیک هایی جهت ترمیم در نظر گرفته شده است.

عاج: این کار عمدتا در کدام ناحیه و مناطق ایران انجام می شود؟ بیشتر چه کسانی این کار را انجام می دهند؟

تا کنون اطلاعات به ما نشان داده است که این عمل در استان هرمزگان و برخی از شهرها یا روستاهای منطقه وسیع کردستان همچنان رواج دارد. اما ممکن است مکان های دیگری هم در آینده مورد شناسایی قرار گیرند. در ایران این عمل بیشتر در میان اهل تسنن و توسط دایه های محلی که به صورت موروثی ختنه کردن را یاد گرفته اند انجام می گیرد. البته وقتی از اهل تسنن نام برده می شود به این معنا نیست که در بین شیعیان رواج ندارد و برخی از شیعیان ساکن مناطق همجوار با سنی ها هم به انجام عمل تمایل دارند.

عاج: اصولا علت و ریشه چنین عملی چیست؟ آیا ادیان توصیه به این امر کرده اند یا سنت و عرف؟ این سنت ها از کجا آمده اند؟

در مقالات متعدد سعی کرده ام دیدگاه غلطی که در میان جوامع رواج دارد را اصلاح کنم. دو مورد اساسی زبان به زبان منتقل شده است. اول اینکه مردم فکر می کنند ختنه دختران سنتی است که از اعراب آمده در حالی که اسناد تاریخی متعدد از اسطوره ها تا اجساد مردگان و حتی رواج این عمل در آفریقای مرکزی نشان می دهد که اعراب خودشان نیز قربانی رسوم منتقل شده از مهاجرین آفریقایی هستند. دوم اینکه به غلط گمان می رود که چون در روایات ختنه دختران از زبان امامان هم سنی و هم
شیعه توصیه شده است و یا مثلا در ایران بیشتر در میان اهل تسنن ختنه زنان رواج دارد پس این عمل یک امر مذهبی است. در حالی که در اتیوپی، یهودیان هم به نام سنت، دختران خود را ختنه می کنند یا در سایر کشورهای آفریقا از مسیحیان گرفته تا مذاهب بومی بر اجرای این سنت پافشاری دارند. از طرف دیگر در هیچ آیه ای از قرآن نشانی از ختنه دختران یافت نمی شود. مثلا در آیه ای از قرآن به حجاب زنان پیامبر اشاره شده است ولی به ختنه دختر یا همسران پیامبر اشاره ای نشده است.
در هیچ روایتی هم نمی بینیم که پیامبر برای دختران و همسران خود این امر را توصیه کرده باشد. در مورد روایاتی که از سوی پیامبر و امامان نقل شده است هم سوالاتی و شبهاتی مطرح است.

عاج: در کدام کشورها و قاره ها این پدیده ناقص سازی وجود دارد؟ چه اقدامات قانونی و اجرایی ای توسط این کشورها انجام گرفته تا از این اقدام جلوگیری و پیش گیری شود؟

اگر نگاهی کلی بیندازیم باید بگویم تمام قاره ها. اما منشا اصلی آن آفریقا بوده است و در این زمینه داستان های اسطوره ای هم موجود است. سپس با مهاجرت، به سایر نقاط جهان هم رسیده است. امروز یکی از مشکلات اساسی دولت های غربی درگیری با خانواده های مهاجری است که فرزندان خود را برای عمل به کشورهای مبدا می برند و پس از عمل به غرب بازمی گردند. در خاورمیانه و آسیا هم بیش از 10 کشور وجود دارد که همچنان دختران خود را ختنه می کنند.

عاج: آیا فکر می کنید که این عمل خشونت علیه زنان است؟ چرا باید با این پدیده مقابله شود و راهکارهای مبارزه چیست؟

من نمی توانم تعیین کنم که این عمل خشونت است یا خیر! پیش از من جهان با اسناد علمی و منطقی و مطالعات عمیقی که همچنان هم با سلسه مراتبی دنبال می شود، ختنه زنان را یکی از ارکان خشونت علیه زنان اعلام کرده است.
 برای منع این عمل بیش از 7000 سازمان مردم نهاد و بین المللی مشغول فعالیت هستند، بیانیه های مختلفی در این رابطه نوشته شده است و فعالیت های وسیع آموزشی و پیشگیرانه در حال انجام است. حتا در اجلاس سران کشورهای اسلامی یک بند به منع ختنه دختران اختصاص داده شد و آن را خشونت شناختند و اعلام کردند و زیر آن را هم نمایندگان دولت ها امضا کردند. به سادگی نمی توان درباره راهکارهای توقف آن صحبت کرد. برای این که با مردمی روبرو هستیم که این عمل را نادانسته برای اجرای فرایض مذهبی به جا می آورند اما این بدان معنا نیست که ما بنشینیم و تماشا کنیم. ما به چهار رکن اساسی نیاز داریم: آموزش اقشار مرتبط جامعه، قانون، وسایل ارتباط جمعی و تغییر دیدگاه شیوخ و بزرگان مذهبی.

عاج: چه تحقیقاتی در این زمینه داشته اید و آمارها چه می گویند؟ از تجربیات رودررویتان با والدین و ختنه شدگان برایمان بگویید.

در این زمینه من از سال 87 شروع به کار کردم مجموعه پژوهش های من در کتابی با نام تیغ و سنت به چاپ رسید. در این کتاب آن چه که تا کنون در زمینه ختنه زنان قابل استناد بود گنجانده شده است. آمارها نشان می دهد که رقمی بیش از 70 درصد در استان هرمزگان و در مناطقی از کردستان با در نظر گرفتن 50 درصد به پایین این عمل در حال انجام است. مشکل اساسی در زمینه پیشگیری و مطالعه حضور سلفی های افراطی است که مجدد در این مناطق ختنه را به منظور احیای سنت پیشین باب کرده
اند!
 والدین و اهالی این مناطق از علت انجام عمل ناآگاهند چه برسد به این که بدانند چه عوارضی برای فرزندانشان در پی دارد. به طور کلی جامعه ایران به شدت نیازمند ارائه آموزش های جنسی به مردم است.
 در برخی موارد ختنه زنان آسیب جدی به بدن زن وارد نکرده است ولی از نظر روانی در او ترس از برقراری رابطه با همسرش را ایجاد کرده است که این مورد با روان درمانی قابل رفع است.

عاج: این فعالیت ها چه تاثیری در روحیه و طرز فکر شما گذاشته است؟ چگونه میتوان به هدف شما کمک کرد؟

(من خسته هستم ولی نمی خواهم ناله سر دهم بنابراین به این سوال جواب نمی دهم ).

عاج: چه قوانینی برای متوقف کردن این مبارزه با زنان مورد احتیاج است؟

برای منع ختنه دختران در ایران قوانینی وجود دارد که می توانیم از آن ها استفاده کنیم. ولی قانون مستقیمی وجود ندارد. سه ماده در قانون هستند که در این زمینه قابل استفاده هستند:
1. قانون مجازات اسلامی و ماده های مرتبط با قطع عضو
 2. قانون مجازات اسلامی (ماده 663) که بطور مستقیم به قطع اندام تناسلی زنان اشاره دارد و مجرم را موظف به پرداخت دیه می کند.
 3. قانون حمایت از افراد دارای معلولیت مصوب 1383 و کنوانسیون حقوق افراد دارای معلولیت امضا شده توسط دولت
ایران در سال 1387 و البته کنوانسیون های بین المللی مرتبط با حقوق بشر و کودکان و بیانیه اجلاس سران کشورهای اسلامی.
بسته به نامی که شما بر روی این عمل می گذارید قابلیت استفاده از قوانین را پیدا می کنید. اگر بپذیریم ختنه دختران صحیح است پس بار مذهبی پیدا می کند و می توانیم به قرآن رجوع کنیم
که هیچ نشانی از امر به ختنه دختران در آن نیست. بیانیه اجلاس سران کشورهای اسلامی در سال ۹۱ هم به طور ویژه به ختنه دختران پرداخته است و در بندهای ۴ و ۵ خود، ضرورت ممنوعیت ختنه دختران را یادآوری کرده است.
اگر بپذیریم اصطلاح ناقص سازی صحیح است می توانیم از قوانین مرتبط با نقص عضو و معلولیت استفاده کنیم و اگر بپذیریم که مثله کردن صحیح است پس با قوانین قطع عضو و پرداخت دیه روبرو هستیم.
در هیچ کدام از این شرایط نه نفس عمل زیر سوال می رود و نه نیاز ویژه به تصویب قانون. البته تصویب قانون یا ارائه مجوز آموزش همگانی قدم اول برای پیشگیری و درمان است.

عاج: نقش NGO های مردمی در اینجا چیست؟ آیا سازمان های مردم نهاد اجازه و توانایی فعالیت و آگاهی رسانی را دارند؟ عمده تمرکز آنها بر چیست و باید بر چه باشد؟

واقعا جواب این سؤال را هنوز نمی دانم.

عاج: با تشکر از شما و آرزوی موفقیت در مسیری که پیش گرفته اید.

 

Missing media item.

دیدگاه‌ و نظرات ابراز شده در این مطلب، نظر نویسنده بوده و لزوما سیاست یا موضع ایرانگلوبال را منعکس نمی‌کند.

لاله موذن

فیسبوک - تلگرامفیسبوک - تلگرامصفحه شما

توجه داشته باشید کامنت‌هایی که مربوط به موضوع مطلب نباشند، منتشر نخواهند شد! 

افزودن دیدگاه جدید

لطفا در صورتیکه درباره مقاله‌ای نظر می‌دهید، عنوان مقاله را در اینجا تایپ کنید

متن ساده

  • تگ‌های HTML مجاز نیستند.
  • خطوط و پاراگراف‌ها بطور خودکار اعمال می‌شوند.
  • Web page addresses and email addresses turn into links automatically.

لطفا نظر خودتان را فقط یک بار بفرستید. کامنتهای تکراری بطور اتوماتیک حذف می شوند و امکان انتشار آنها وجود ندارد.

CAPTCHA
لطفا حروف را با خط فارسی و بدون فاصله وارد کنید CAPTCHA ی تصویری
کاراکترهای نمایش داده شده در تصویر را وارد کنید.