رفتن به محتوای اصلی

زنان و اینترنت
18.05.2015 - 14:31

اینترنت در فرایند هویت یابی جوانان نسل جدید در ایران بیش از هر رسانه ای نقش داشته است. زنان با کمک اینترنت توانسته اند هژمونی سنتی مردانه را دور بزنند و بدون نیاز به مقابله با مبانی مادی اقتدار مردسالارانه، در فضای مجازی خود واقعی و مطلوب خود را به دیگران ارائه کنند. هویت چیزی است که در جریان رشد فرد و فعالیت های اجتماعی او شکل می گیرد.

محیط معناشناختی فرد و تعامل او با این محیط نقش بسیار مهمی در هویت یابی او ایفا می کند. یکی از مهمترین بخش های تشکیل دهنده این محیط معناشناختی، رسانه است. رسانه ها علاوه بر هویت سازی، باعث تغییر هویت هم می شوند. رسانه ها هویت های جدیدی شکل می دهند. این تغییرات هم با محتوای رسانه ها و هم با ذات رسانه ها قابل انجام است و بنابراین، تغییر در تکنولوژی های رسانه ای باعث ایجاد تغییرات هویتی می شود.

اینترنت با ویژگی های ذاتی خود، ظرفیت تبدیل شدن به حوزه عمومی را داشته و می تواند بهتر از رسانه های دیگر به مشارکت سیاسی بخصوص زنان، کمک کند. اینترنت می تواند در اشاعه ارزش های دموکراتیک از قبیل مشارکت، آزادی بیان، تساهل، عدالت و... تأثیر گذار باشد. گسترش این ارزش ها می تواند بستر و محیط همدلانه برای جنبش های اجتماعی زنان و شبکه های حمایتی بین المللی ایجاد کرده و مشارکت سیاسی زنان را در سطح جهانی گسترش دهد. اینترنت رسانه ای با امکاناتی متفاوت از تمامی رسانه های پیش از خود و واجد تمامی امکانات آنهاست. بنابراین طبیعی است که کسانی که از این رسانه استفاده می کنند ظرف مدت کوتاهی به لحاظ آگاهی از دیگران فاصله بگیرند. این شکاف آگاهی می تواند به بزرگ تر شدن شکاف نسلی میان نسل سوم و چهارم و نسل های پیش از آنها منجر شود.

پس می توان گفت که اینترنت در ایران شکاف نسلی را عریض تر کرده است. اینترنت منبع به روزرسانی افراد در مورد آگاهی های جنسیتی است و ظهور اینترنت با خصوصیات منحصر به فردی چون برخورداری از فضای گفتمانی، سانسورگریزی، همزمانی ارتباطات، تعاملی بودن، فراگیری و عدم تمرکز موجب دسترسی آزاد و برابر به اطلاعات عمومی برای همگان شده و انجام گفتگوهای عقلانی-انتقادی را در فضای مجازی تسهیل کرده و به شکل گیری افکار عمومی و سرانجام کنش سیاسی جمعی کمک می کند. از آنجا که مشارکت برابر در همه عرصه های سیاسی و آزادی بیان همه افراد جامعه، شرط لازم وجود دموکراسی است، اینترنت می تواند زمینه ساز و بسترساز دموکراسی باشد که نیمی از جامعه یعنی زنان را نیز تحت تأثیر خود قرار می دهد. اما متاسفانه در ایران آزادی رسانه ها و بخصوص اینترنت بسیار محدود شده و همواره مورد تهدید و هجمه قوانین و دین دولتی قرار گرفته است. این فقدان آزادی بیان برای خود اینترنت، و فقدان آزادی پس از بیان برای مردم ایران بدین خاطر به وجود آمده است که در ایران مرز میان سیاست، دین و قانون مشخص نیست و هر سه این ناظمان جامعه نیز سنتی و اقتدارگرا هستند.

از اینترنت بدون سانسور عملا نمی توان استفاده مفیدی به عمل آورد و مردم ایران نیز با اینترنت فیلتر شده در ایران از انجام کوچکترین کاری باز می مانند. هنوز نگاه های جنسیتی نسبت به استفاده زنان از اینترنت در امور اقتصادی و سیاسی وجود دارد و جامعه سنتی ایران توقع مشاهده فعالیت های اقتصادی و سیاسی زنان را در محیط سایبری ندارد و به آن نیشخند می زند. در امور سخت افزاری نیز زنان روستایی و عشایر و زنان مناطق دوردست و مذهبی کمتر از مردان به اینترنت دسترسی دارند. این تبعیض در دسترسی البته در همه جای مناطق توسعه نیافته و در حال توسعه جهان وجود دارد و مختص به ایران نیست. در زمینه استفاده از اینترنت نیز توقع مردانی که با نگاه جنسیتی مسائل را دنبال می کنند از زنان، با واقعیتی که امروز مشاهده می کنیم همخوانی کامل دارد: سایت ها و گروه های سرگرمی، فال گیری، آشپزی، مد و از این قبیل که به دنیای زنان گره داده شده اند بیشتر مخاطبان شان زنان هستند و کارهای فکری، تولیدی، خلاقانه، تجاری، غیرعوام گرایانه و عمیق، علمی و ... کمتر مورد توجه زنان دنیای جنسیت زده است.

همچنین مراجعه به اخبار در اینترنت نیز بیشتر به مردان اختصاص دارد. آموزش دادن و آموزش دیدن اینترنتی اما تنها راه استفاده درست زنان از این رسانه نوینی که می تواند سکوی پرتاب علمی آنها باشد هست، اگر به آگاهی های جنسیتی درست و هویت یابی مدرن و علمی از خود برای زنان بیانجامد. برای این کار نیز تنها باید به آموزش های درست و علمی تکیه کرد نه به آموزش هایی که ایدئولوژی خاصی را تبلیغ می کنند و مذهب زده و سیاست زده اند.

دیدگاه‌ و نظرات ابراز شده در این مطلب، نظر نویسنده بوده و لزوما سیاست یا موضع ایرانگلوبال را منعکس نمی‌کند.

لاله موذن

فیسبوک - تلگرامفیسبوک - تلگرامصفحه شما

توجه داشته باشید کامنت‌هایی که مربوط به موضوع مطلب نباشند، منتشر نخواهند شد! 

افزودن دیدگاه جدید

لطفا در صورتیکه درباره مقاله‌ای نظر می‌دهید، عنوان مقاله را در اینجا تایپ کنید

متن ساده

  • تگ‌های HTML مجاز نیستند.
  • خطوط و پاراگراف‌ها بطور خودکار اعمال می‌شوند.
  • Web page addresses and email addresses turn into links automatically.

لطفا نظر خودتان را فقط یک بار بفرستید. کامنتهای تکراری بطور اتوماتیک حذف می شوند و امکان انتشار آنها وجود ندارد.

CAPTCHA
لطفا حروف را با خط فارسی و بدون فاصله وارد کنید CAPTCHA ی تصویری
کاراکترهای نمایش داده شده در تصویر را وارد کنید.