بزرگداشت هستم مارس در ایران ،چه در روزگار حکومت پیشین و چه در دوران جمهوری اسلامی،رسمی رایج در ایران نبوده است. در دوره شاه روز دیگری که نشان کشف حجاب از زنان را به صورت اجباری با خود داشت،به روز زن اختصاص یافته بود و در دوره جمهوری اسلامی،روز تولد فرزند پیامبر اسلام،به عنوان روز زن تعیین شد.با این حال در لایه های روشنفکری جامعه همواره کسانی بوده اند که 8 مارس را به عنوان روز زن گرامی داشته و از این طریق،یک ویژگی قابل توجه جامعه ایران را به نمایش گذاشته اند:چالش سنت و مدرنیته.

زنان ایران در دوره شاه و دوره جمهوری اسلامی،براساس قرارهای حکومتی،حکومت هایی استبدادی، در واقع از پیوستن به اندیشه جهان مدرن بازمانده بودند. در هر دو دوره،ابزار ظاهری جهان مدرن،به گونه ای فراهم بود و هست اما حکومت ها با پایه های فکری جهان مدرن که مبتنی برآزادی فردست،مقابله کرده اند.

مردم ایران اما با رویش جوانه های اندیشه های آزادیخواهانه و تحول آن ـ که خود را در قالب چند انقلاب و جریان اصلاحی نشان داده ـ خواست خود را برای پیوستن به جهانی مدرن،و داشتن حکومتی مبتنی بر دمکراسی به نمایش گذاشته اند.به دلیل شرایط قابل فهم ،مردام پیش از زنان به این جبهه پیوستند اما زنان به دلایل عینی،در زمانی کوتاه ،عقب ماندگی خود را جبران کردند تا امروز که در صف اول مبارزات ازادیخواهانه ایران قرار گرفته اند.

چنین است که جایگزینی تدریجی 8 مارس به جای روزهای دولتی و مذهبی،معنایی بیش از برگزاری یک روز ساده دارد.برگزاری این روز در ایران و گرامیداشت غیردولتی آنان توسط زنان کشور،نشانه،صحنه مبارزه ایست که در یک سوی ان نیروهای کهنه جامعه صف کشیده اند و در سوی دیگر نیروهای مدرن.و اینک به دقت می توان گفت هر گز در تاریخ معاصر ایران،ارتش نیروهای مدرن و آزادیخواه جامعه ایرانی،به این اندازه پرشمار و آگاه نبوده است.

در چارچوب همین نبرد ازادی خواهی بود که زنان ایران به راه هایی تازه و مدنی برای مبارزه روی آوردند که آخرین و پرمعناترین آن«کمپین یک میلیون امضا برای تغییر» است.نهضتی که تمام نشانه های یک حرکت مدنی مسالمت آمیز و آگاهی بخش و نو را دارد.حرکتی مبتنی بر روش های رایج در جوامع مدرن،با تکیه بر گسترش آگاهی ،استفاده از شیوه های مدرن....در کنار توجه به ویژگی های فرهنگی و ارزش های جامعه.

در این شیوه از مبارزه مدنی،مختصاتی را می توان رد یابی کرد که مهم ترین آنها به شرح زیرست:

برخوردهای چهره به چهره،برگزاری ورک شاپ،راه اندازی سایت و انتشار گزارش های تحقیقی و میدانی،طرح موضع با نخبگان،بردن نقطه نظرات از طریق اعضای داوطلب به میان توده های زنان،...

براین اساس است که به باور من،کمپین یک میلیون امضا در واقع دوره تمرین جنبش سبز بوده و امروز جنبش سبز در زمینی بازی می کند که پیش از آن اعضای کمپین یک میلیون امضا خط کشی و مرزهای آن را کشیده بودند.

برای اثبات این نظریه به تشابهات کمپین یک میلیون امضا و جنبش سبز می پردازم:

1نبود رهبریت مرکزی

2شکل گیری براساس نیازهای عینی وروزجامعه

3حق طلبی فردی[حق من را بده،رای من را بده]و طرح شعارهای مدرن

4پرهیز از خشونت و مبتنی بودن بر بحث اقناعی

5خبررسانی مدرن[سایت های متعدد،وبلاگ ها]

6شهامت در انتقاد از خود و از دیگران

7واقع گرایی و پرهیز از ایده الیسم

8 آمادگی برای مذاکره[مذاکره با مسئولین در جمهوری اسلامی ]

9 پیوند با دنیای بیرونی و جلب همدلی

10حضور مجموعه ای از ایدئولوژی ها در زیر یک عنوان

11عینی بودن بحث ها و پرهیز از بحث های تجریدی[هم زنان اصولگرا در کمپین یک میلیون امضا بخشی از خواسته های خود را می بینند هم مردا اصولگرای حاکمیت با شعارهای جنبش سبز همدلی دارند]

12 هم کمپین و هم چنبش سبز به لحاظ زیبا شناسی ،در تاریخ ایران بی نظیرند

13 آمادگی برای دادن هزینه بدون قصد شهادت

14 ادبیات غیرخشونت آمیز

15 ترکیب سنی[اکثریت با جوانانی است که مسن ترها را نیز با خود همراه کرده اند]

وضعیت کنونی

هم کمپین و هم جنبش سبزهنوز توده ای نشده اند و بیشتر در میان اقشار میانی جامعه نفوذدارند اماتمامی ظرفیت ها را برای گسترش توده ای دارند؛چرا که بر اساس خواست های عینی جامعه بنا شده اند.[کمپین با لایحه جدید اجازه مردان برای ازدواج مجدد بدون نظر همسر قبلی،زنان سنتی و اصولگرا را نیز به خود جلب خواهد کرد.همان طور که شرایط بحرانی اقتصادی و بحران مدیریتی در کشور،گروه های بیشتری را به سوی جنبش سبز خواهد کشاند]

نتیجه گیری

هم کمپین و هم جنبش سبز،بزرگ ترین و بلندترین صدای جهان مدرن،در دل جامعه ای سنتی هستند که هر روز بیش از روز پیش،بخش کوچکی از جهان مردسالار و دیکتاتور را فتح می کنند.در واقع نزاع بین نو و کهنه است؛امروز توان «نو» در جامعه ایرانی بیش از هر زمان در تاریخ معاصر کشور،ازتوان«کهنه» پیشی گرفته و به حکم تاریخ و تحول اجتماعی،پیروزی از آنان است.

سمینار 8 مارس- سوئد