کوفی عنان، فرستاده ویژه سازمان ملل در امور سوریه سفری دو روزه به تهران کرده تا مسئولان ایرانی را به کمک در اجرای طرح پیشنهادی خود برای آتش بس در سوریه فرا بخواند.

طرح کوفی عنان شامل عقب‌نشینی نیروهای ارتش، انتقال تسلیحات سنگین دولتی از شهرها، توقف عملیات نظامی در مناطق مسکونی، آتش بس بین نیروهای موافق و مخالف دولت، آزادی زندانیان سیاسی و اقدامات امدادی به غیرنظامیان در مناطق درگیر سوریه است.

علی‌اکبر صالحی وزیر خارجه ایران در پاسخ به فراخوان عنان گفته که کشورش از تلاش‌های میانجیگرانه وی استقبال می‌کند اما مشکل سوریه باید از درون حل شود و نیازی به تغییر ساختار سیاسی ندارد. وی در ادامه گفته است: « باید فرصت لازم به حکومت سوریه داده شود تا تغییرات به‌طور طبیعی در داخل و تحت رهبری بشار اسد صورت گیرند.»

صالحی همچنین از عنان سپاسگزاری کرده که طرحی مشتمل بر سقوط حکومت سوریه ارائه نکرده است.

این در حالی است که سردار مسعود جزایری، معاون ستاد کل نیروهای مسلح ایران با اشاره‌ای تلویحی به حضور آقای عنان در تهران، گفت که غرب تلاش می‌کند «با رایزنی‌های سیاسی و اعزام فرستاده‌هایی به سایر کشورها، ناکامی‌های خود را از طریق سیاسی جبران سازد.»

"منافع استراتژیک" ایران در سوریه

تحلیلگران مسائل منطقه معتقدند که مخالفت ایران با تغییر حاکمیت سوریه دلایل استراتژیک دارد. یک کارشناس سیاسی می‌گوید که سوریه قدیمی‌ترین و نزدیک‌ترین متحد ایران در دشمنی با اسراییل است و هر تحول ساختاری در سوریه می‌تواند این کشور را در ترویج ایدئولوژی و سیاست خارجی خود با خلاء روبرو سازد.

احمدی‌نژاد از زمان روی کار آمدن خود همواره کوشیده با اتخاذ مواضع شدید ضد اسراییلی، نقشی محوری در خاورمیانه ایفا کند. او از جمله با افسانه خواندن واقعیت هولوکاست، خواسته ایران را تنها کشورمنطقه معرفی کند که ترسی از اسراییل و غرب ندارد. یک دیپلمات عرب می‌گوید که وجود اسد و دولت کنونی سوریه برای ایران در ایفای این نقش و تداوم آن، امری حیاتی است.

اسد طرح کوفی عنان را پذیرفته است. کارشناسان مسائل خاورمیانه می‌گویند که رژیم اسد مایل است برای دوام خود هم که شده، خونریزی‌های جاری در سوریه را پایان دهد، اما مشکل آنجاست که اتحادیه عرب طرح کنونی و راهکارهای اسد را به دلیل فراگیرنبودن و در برنگرفتن خواست کلیه گروه‌ها کارساز نمی‌دانند.

ز سوی دیگر، بحران سوریه به رقابت‌های مذهبی بین سنی‌ها و شیعیان نیز دامن زده و هر تحولی در این زمینه می‌تواند معادلات جاری را برهم زند.

نشریه زود دویچه‌سایتونگ در تحلیلی در این باره نوشته است:« هر چند مسیحیان، شیعیان و حتی گروه‌هایی از دروزیان سوریه به کارزار مخالفت با اسد پیوسته‌اند، اما اکثریت قریب به اتفاق معترضان را سنی‌های فراموش شده‌ای تشکیل می‌دهند که در همان استان‌های محل زندگی علویان و دوستان تاجرپیشه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ی بشار اسد زندگی می‌کنند. دو گروه یاد شده، موقعیت و بقای خود را در گرو ماندگاری اسد می‌دانند.»

در تحلیل زود دویچه‌سایتونگ هم‌چنین آمده که تحول در آرایش مذهبی سوریه و تفوق سنی‌ها می‌تواند موقعیت عربستان در قبال ایران شیعی را تقویت کند و این به خودی خود به تشدید رقابت‌های منطقه‌ای می‌‌انجامد.

«سوریه نقطه گسست شیعیان در منطقه»

در این نوشته آمده که شورش و مقاومت در تونس، مصر و لیبی علیه مستبدان این کشورها، موفقیت شایانی برای اسلامگرایان سنی در دستیابی به قدرت بود: « این جنبش‌های نامنتظره موجب به حاشیه رانده شدن اسلامگرایان شیعه شدند که از زمان پیروزی انقلاب اسلامی در ایران و قدرت گیری حزب‌الله در لبنان، خارچشم بسیاری کشورهای منطقه و الگویی برای مقاومت شده بودند.»

در بررسی زود دویچه از اوضاع جاری سوریه، تاکید شده که دولت کنونی و شیعه عراق نیز همانند ایران با نگرانی روند مقاومت و قدرت گیری سنی‌ها در سوریه را دنبال می‌کند.

در ادامه تحلیل نوشته شده که سنی‌های لبنان هم با استفاده از فرصت امدادرسانی و تیمار مجروحان سوری، در حال یارگیری از صفوف اپوزیسیون هستند.

این نشریه آلمانی نتیجه گرفته که طرح‌های بسیاری برای آینده سوریه در نظر گرفته شده اما مشکل آنجاست که نویدبخش‌ترین آن‌ها در خود سوریه شکل نگرفته‌اند.