16 مهر با حضور معاون و قائم مقام وزیر بهداشت از تندیس صد سالگی رشته پرستاری علمی در ایران در شهر ارومیه رو نمایی شد.
در طول این 100 سال پرستاری فراز و نشیب‌های زیادی را به خود دیده است و پیشرفت‌ها در حوزه پرستاری بر کسی پوشیده نیست اما هنگامی که وضعیت پرستاری در ایران را با سایر کشور‌ها مقایسه می‌کنیم لزوم توجه بیشتر به این حوزه کاملا احساس می‌شود. در حال حاضر اساسی‌ترین مشکل پرستاری کمبود نیروی پرستار در بیمارستان‌ها و مراکز ارائه خدمات درمانی است.
در ایران با توجه به آمار‌های ارائه شده توسط سازمان جهانی بهداشت در سال 2011 نسبت پرستار به ازاء هر 10 هزار نفر 16 بوده است اما سال 2013 این رقم به 14 کاهش یافت که در صورت مقایسه این عدد با کشور کانادا با 104 پرستار( این یعنی یک پرستار در ایران 7 تا 8 برابر مریض خواهد داشت البته با ساعات کاری دو برابر و دریافتی یک بیستم و قدرت خرید یک پنجم)، می‌توان به جدی و حاد بودن این مشکل در ایران پی برد.
آمریکا بدون شک یکی از پرچم‌داران بزرگ پرستاری در جهان است و با جمعیت 318 میلیونی خود حدود 3 میلیون پرستار دارد یعنی تقریبا 1 درصد جمعیت این کشور را پرستاران تشکیل می‌دهند.
اگر این نسبت را برای ایران 78 میلیونی اجرا کنیم 780 هزار پرستار برای ارائه خدماتی که شایسته مردم ایران است، لازم داریم؛ حال آنکه تعداد پرستاران در ایران حدود 120 هزار است (آمار دقیقی در مورد تعداد پرستاران در ایران در حال حاضر در دسترس نیست اما سازمان بهداشت جهانی در سال 2011 تعداد پرستاران ایرانی را 98 هزار گزارش کرد ) و وزارت بهداشت ایران از کمبود 120 تا 200 هزار پرستار در ایران خبر می‌دهد . پیامد‌های این کمبود پرستار برای سیستم سلامت ایران زیانبار خواهد بود چون پرستاران 60 تا 70 درصد تیم سلامت را تشکیل می‌دهند.
افت خدمات ارائه شده به بیماران، بالا رفتن خطاهای دارویی و در نتیجه مرگ میر ناشی از آن، کاهش رضایت مراجعین به بیمارستان‌ها و کاهش اعتماد آنها به سیستم بهداشت و درمان، کاهش رضایت شغلی پرستاران و اعتراضاتی که شاهد آن بودیم و در نتیجه مهاجرت پرستاران با تجربه به خارج از کشور در جستجوی موقعیت کاری بهتر و تحمیل هزینه‌ی تربیت این پرستاران به کشور(هزینه‌ی ترک خدمت یک پرستار 22 الی 64 هزار دلار تخمین زده شده است ) و نتایج بسیاری که از آوردن آنها امتناع می‌کنم.
مسلما مشکل کمبود پرستار و پیامد‌های ناشی از آن مشکلی کلان است و نیاز به زمان برای رفع این مشکل انکار‌ناپذیر است اما با توجه به آمار‌های ذکر شده، وزارت بهداشت حتی در حفظ وضعیت موجود ناتوان بوده و توانایی جلب رضایت پرستاران را در سال‌های اخیر نداشته است و مهاجرت روز افزون پرستاران و اعتراض آنان به وضعیت موجود از شواهد این بی کفایتی است و این مسئله ضعف مدیریت راهبردی، آینده‌نگر و مبتنی بر شواهد را در این وزارت خانه نمایان می‌سازد.
ارتقا خدمات ارائه شده به بیماران از طریق اجرای طرح‌هایی همچون حاکمیت بالینی و تجهیز بیمارستان‌ها به سیستم احضار پرستار(کمبود و یا نبود پرستار و احضار پرستار؟؟!!) ممکن نیست و نیاز به برداشتن گام‌های اساسی برای رفع مشکلات اساسی سیستم سلامت کشور دارد، سیستمی که در حال حاضر بیمار پرور است و درمان را مقدم بر پیشگیری می‌داند. تحقق عدالت در پرداختی کارکنان با اجرای طرحی مانند طرح پرداخت مبتنی بر عملکرد ممکن نیست؛ طرحی که به جای عدالت، شکاف در پرداخت‌ها را بیشتر کرد و این شکاف تا 150 میلیون برابر بود (خروجی فرمول قاصدک یک ریال تا 15 میلیون تومان دریافتی است) که باید به مخترع این طرح تبریک گفت!
بدنه‌ی پرستاری زخمی است و نیاز به پانسمان دارد و در صورت عفونت این زخم کل خانواده سلامت عزادار خواهند شد. راه حل‌های پیشنهادی اقدامات بلند‌مدت و کوتاه‌مدت برای تامین نیروی پرستاری و افزایش رضایت‌مندی آنها می‌باشد.
در بلند‌مدت مسلما نزدیک شدن به استاندار‌های جهانی می‌تواند پرستاری کشور را متحول کند و در کوتاه‌مدت اجرای قانون تعرفه‌های خدمات پرستاری رضایت شغلی پرستاران شاغل را افزایش داده و ماندگاری آنها در کشور را تضمین می‌کند.
همچنین کاهش ساعت کاری پرستاران، در نظر گرفتن امکانات تفریحی برای آنها، دوبل حساب شدن ساعات کاری پرستاران در اعیاد و مناسبت‌های مختلف و اقداماتی نظیر این موجب جلب رضایت آنها و جذاب شدن این شغل برای خدمت به کشور می‌شود.
جای بسی تاسف است پرستاری که 4 سال سابقه‌ی بالینی دارد و تجربه و مهارت کافی را در حرفه خود پیدا کرده و علی‌رغم کمبود شدید پرستار در کشور به دلیل مشکلات شغلی به خارج کشور مهاجرت می‌کند.
امیدوارم دولت تدبیر و امید با تدبیری که در حوزه‌ی پرستاری به خرج خواهد داد امید را به جامعه‌ی پرستاری بازگرداند.*
* :محسن بهرامی ، دانشجوی کارشناس ارشد پرستاری داخلی - جراحی در ایران است.
منابع:
[1] WHO. World Health Statistics 2011: World Health Organization; 2011. Available from: http://www.who.int/whosis/whostat/2011/en/
[1] WHO. World Health Statistics 2013: World Health Organization; 2013. Available from: http://www.who.int/gho/publications/world_health_…
[1] http://www.learningnurse.org/index.php/library/nu…
[1] http://www.who.int/whosis/whostat/2011/en/
افزودن دیدگاه جدید