رادیو فردا- تنش‌های اوج‌گیرنده در روابط ایران و عربستان سعودی چه پیآمدهایی برای بازرگانی خارجی میان دو کشور خواهد داشت؟

فریدون خاوند:  روابط بازرگانی میان ایران و عربستان در سطح بسیار محدودی است و قطع این روابط،، اگر صرفا جنبه بازرگانی را مورد توجه قرار بدهیم آنهم در روابط دو کشور، برای هیچیک از انها مشکل‌زا نخواهد بود.

در هشت ماهه اول امسال، حجم کل روابط بازرگانی میان دو کشور۱۷۳ میلیون دلار بوده. ایران ۱۳۳ دلار کالا به عربستان صادر کرده و از آن کشور ۴۰ میلیون دلار کالا خریده. ایران به عربستان فولاد صادر کرده و پسته و زعفران و مقداری میوه. تازه بخشی از صادرات ایران هم از طریق کشورهای دیگر از جمله امارات راهی عربستان شده.

ولی در ورای این مبادلات صرفا بازرگانی، تنش در روابط تهران و ریاض می‌تواند پیآمد‌های غیرمستقیم داشته باشد. مثلا کسانی در محافل اقتصادی تهران از این می‌ترسند که عربستان به منظور ایجاد مزاحمت برای ایران در صادرات فرآورده‌های پتروشیمی، به دامپینگ رو بیآورد، به این معنا که این فراورده‌ها را ارزان‌تر از نرخ واقعی بفروشد تا بازار پتروشیمی را از دست ایران بگیرد.

ولی در پی تنش میان تهران و عربستان، پنج کشور دیگر روابط دیپلماتیک‌شان را با ایران قطع کرده‌ یا کاهش داده‌اند. آیا این رویداد نمی‌تواند برای بازرگانی خارجی ایران مشکل ایجاد کند؟

در میان پنج کشوری که به آنها اشاره کردید، چهار کشور که عبارت باشند از بحرین و جیبوتی و سودان و کویت روابط بازرگانی محدودی با ایران دارند.

در عوض امارات متحده عربی، که سطح روابط دیپلماتیکش را با ایران پایین آورده، بعد از چین بزرگ‌ترین شریک بازرگانی ایران است. با توجه به شمار شرکت‌های ایرانی که در امارات مستقر شده‌اند و نقشی که بانک‌های اماراتی دارند در روابط ایران با دنیا، هرگونه اختلال در روابط میان دو کشور طبعا پیآمدهای بدی خواهد داشت برای هر دو.

گمان نمی کنم که در این مرحله امارات واقعا قصد داشته باشد در مبادلاتش با ایران اختلال ایجاد کند، چون خودش هم به شدت زیان خواهد دید.

با این حال روز سه‌شنبه در تهران نرخ هر دلار آمریکا به ۳۷۰۸ تومان رسید و نرخ درهم امارات هم تا مرز ۱۰۱۰ تومان پیش رفت. گران شدن ارز با تغییرات احتمالی در روابط بازرگانی ایران ربطی ندارد؟

گران شدن نرخ ارز در تهران ناشی از افزایش تنش در روابط منطقه‌ای ایران است و فعلا با روابط صرفا بازرگانی ربطی ندارد. می‌بینیم که در ریاض هم ارز گران شده.

البته روابط با امارات به دلایلی که گفته شد فرق می‌کند. ولی خود اماراتی‌ها به روابط بازرگانی‌شان با ایران بیشتر از آن علاقه دارند که بخواهند به آن ضربه بزنند. مگر این که تنش در منطقه خلیج فارس ابعاد دیگری به خودش بگیرد.