علی خامنه‌ای رهبر جمهوری اسلامی ایران روز شنبه کمتر از دو ماه پیش از انتخابات مجلس خبرگان در برابر شماری از مردم قم که به تهران آمده بودند سخنرانی کرد.

رهبر جمهوری اسلامی ایران در بخشی از این گفته‌ها از مجلس خبرگان به عنوان «مجلسی مهم» یاد کرد، به ویژه که به گفته او مجلس خبرگان روزی که رهبر فعلی نباشد یا رهبر نباشد، رهبری را باید برگزینند که جلوی دشمن بایستد و او افزود «خط انقلابی امام را وقتی شما زنده نگاه می‌دارید و نمی‌گذارید مندرس شود، نمی‌گذارید رنگ کهنگی بگیرد در واقع با پیغمبر بیعت کرده‌اید.»

این گفته‌ها پیشاپیش انتخابات پنجمین دوره مجلس خبرگان رهبری بر زبان آورده می‌شود که روز هفتم اسفندماه برگزار خواهد شد، همزمان با انتخابات دهمین دوره مجلس شورای اسلامی.

قاسم شعله‌سعدی نماینده دوره سوم و چهارم مجلس شورای اسلامی در تهران دربارهٔ این گفته علی خامنه‌ای می‌گوید «با توجه به سن ایشان و دوره نسبتاً طولانی زمامداری ایشان که الان نزدیک ۲۷ سال است و به ویژه به لحاظ بیماری ایشان که حالا دیگر علنی هم شده، یک سری محاسباتی را باید داشته باشند».

این حقوقدان می‌افزاید «رهبران ایران چه آقای خامنه‌ای و چه آقای خمینی بیش از اینکه خودشان را یک رهبر سیاسی بدانند که مسئول اداره کشور در زمان حیات خودشان هستند، خودشان را میراث‌دار یک ایدئولوژی و یک فرهنگی می‌دانند در واقع آنچنان‌که گویی امام هستند یا پیامبر؛ بنابراین احساس مسئولیت می‌کنند نسبت به آینده مملکت و آینده مکتب و انقلاب».

به باور آقای شعله‌سعدی «به همین جهت است که این نوع سفارش‌ها را می‌کنند. آقای خمینی در وصیت‌نامه خودش گفته من باشم یا نباشم نگذارید انقلاب به دست نامحرم‌ها بیافتد. همین معنا را به گونه دیگری آقای خامنه‌ای امروز بیان کردند؛ و این خیلی طبیعی هم هست. برای اینکه رهبران ایران مثل رهبران سایر کشورها صرفاً احساس مسئولیت سیاسی برای اداره کشور در زمان حیات خودشان ندارند و احساسی بسیار فراتر از آن دارند».

همزمان، فرخ نگهدار، فعال و تحلیل‌گر سیاسی در لندن می‌گوید علاوه بر سن و وضعیت سلامت آقای خامنه‌ای گفته‌های روز شنبه او دلیل دومی هم می‌تواند داشته باشد و می‌گوید: «من دلیل دوم را که افزایش حساسیت اجتماعی به رأی خود و اهمیت انتخابات است را بیشتر از دلیل اول که بالا رفتن سن آقای خامنه‌ای است در توجه بیشتر به مجلس خبرگان مؤثر می‌دانم».

آقای خامنه‌ای در بخش دیگری از گفته‌های روز شنبه خود در قم از همه و از جمله کسانی که به گفته او نظام جمهوری اسلامی ایران را قبول ندارند خواست برای آنچه «حفظ اعتبار کشور» خواند، در انتخابات شرکت کنند.

به گفته آقای خامنه‌ای «یکی از آن عناصری که دشمن را ناکام می‌کند حضور مردم است. همه باید بیایند در انتخابات شرکت کنند. آراء و سلایق ممکن است مختلف باشد. عیبی ندارد. اما همه سعی کنند درست انتخاب کنند. سعی‌مان را بکنیم. ممکن است این سعی به نتیجه برسد و انتخاب ما درست باشد یا ممکن است سعی ما به نتیجه نرسد و غلط انتخاب کنیم. عیبی ندارد.»

این جمله‌ها یادآور گفته‌های دیگر رهبر جمهوری اسلامی ایران پیش از انتخابات یازدهمین دوره ریاست جمهوری اسلامی ایران در خرداد سال ۱۳۹۲ و فراخواندن همه واجدان شرایط رای از جمله منتقدان و مخالفان به شرکت در آن رای‌گیری است.

از نظر قاسم شعله سعدی، هدف از این گفته می‌تواند خنثی کردن تهدیداتی باشد که به گفته او اکنون ایران و نظام کنونی با آن روبه‌رو است: «به نظر من به دلیل وضعیت خاص کشور است و تهدیداتی که کشور الان دارد. بعد از این کارهایی که عربستان سعودی کرد و نقش مخربی در منطقه دارد. حتی از این مواضع عربستان می‌توان بوی باورت استشمام کرد ».

این فعال سیاسی می‌افزاید: «این‌که آقای خامنه‌ای می‌گوید آنها که مخالفند بیایند رای دهند از جایگاه ایدئولوژیک خودش عبور می‌کند و می‌گوید حالا دیگر بحث ایران و تمامیت ارضی ایران هم مطرح است؛ بنابراین اگر یک وحدت ملی قوی در کار باشد این هم می‌تواند یک عامل بازدارنده در مقابل طمع‌های دیگران باشد به ویژه با توجه به شرایط حساس کنونی منطقه و آتش‌افروزی‌های سعودی‌ها می‌تواند معنی بیشتری به موضع آقای خامنه‌ای بدهد».

از سویی دیگر به باور فرخ نگهدار گفته‌های روز شنبه رهبر جمهوری اسلامی ایران می‌تواند متأثر از فشارهای جامعه در مسیر پاسخ‌گو کردن حکومت به آرای مردم بر زبان آورده شده باشد.

به گفته او «به نظر می‌رسد که چالش‌های بسیار سنگینی که در درون حکومت بر این پایه که آیا حکومت بر پایه رای مردم یا انتخاب مردم باشد یا بر اساس احکامی که از قبل توسط رهبران حکومت تصمیم‌گیری می‌شود ...، رهبران تمام عمر حکومت گرفته می‌شود، بر آن اساس اداره شود، این چالش دارد به این طرف می‌رود که رای مردم را بپذیرند روسای حکومت به خصوص آقای خامنه‌ای که رای مردم محل بیشتری از اعراب داشته باشد در ترکیب مجلس و ترکیب دولت».

آقای نگهدار نتیجه می‌گیرد که «تکرار این سخنان آقای خامنه‌ای را من نتیجه اعمال فشارهایی می‌دانم که از جانب جامعه در جهت مهم کردن انتخابات و تأثیر بیشتر انتخابات در ترکیب حکومت برجای گذاشته‌است».

رهبر جمهوری اسلامی ایران در بخشی دیگر از سخنان روز شنبه خود در قم مردم را تشویق کرد که اگر نمی‌دانند به کدام نامزدها رای دهند به معتمدان خود روی آورند. 

آقای خامنه‌ای گفت: «نگاه می‌کنم ببینم چه کسانی هستند آن کسانی که این فهرست را معرفی کرده‌اند، کی هستند. اگر دیدم اینها آدم‌های متدین و مؤمن و انقلابی هستند، به حرفشان اعتماد می‌کنم و به آنها رای می‌دهم. اگر دیدم نه، کسانی که این فهرست را داده‌اند کسانی هستند که به مسائل انقلاب، به مسائل دین، به مسائل استقلال کشور اهمیت خیلی نمی‌دهند، دلشان دنبال حرف آمریکا و غیر آمریکا است، اگر دیدم اینجوری‌اند به حرفشان اعتماد نمی‌کنم.»

قاسم شعله‌سعدی که در ماه گذشته برای اعلام داوطلبی نامزدی انتخابات آینده مجلس ثبت نام کرد گمان دارد که آقای خامنه‌ای با این گفته‌ها دارد برای پیروانش گزینه مورد حمایت خود را معلوم می‌کند.

به باور او آقای خامنه‌ای در نظر دارد که «سیاست‌هایی که مجلس فعلی اتخاذ کرده مجلس آینده هم پیرو همان روند باشد. چیز خاصی نیست حالا باید منتظر باشیم که شورای نگهبان در این رد صلاحیت‌ها تا چه حد بخواهد تاخت و تاز کند. خود من الان توسط حتی هیئت اجرایی رد شده‌ام».

آقای شعله‌شعدی بر آن است که «باید مقداری منتظر باشیم ببینیم شورای نگهبان در رد و تأیید صلاحیت‌ها چه کار می‌کند و دو اینکه در نتیجه انتخابات چه کار می‌کند. آنجاست که باید منتظر باشیم و ببینیم آیا واقعاً تغییری رخ خواهد داد و به سمت عقلانیت بیشتری خواهد رفت و یا اینکه همان روال گذشته و انقباض سیاسی که گریبان خیلی‌ها را می‌گرفت همان می‌خواهد ادامه پیدا کند».

نکته دیگری که توجه برخی از ناظران سیاسی را به خود جلب کرد این بود که در سومین نطق رهبر جمهوری اسلامی ایران پس از حمله عده‌ای به کنسولگری و سفارت عربستان در ایران حمایتی از حمله‌کنندگان شنیده نشد؛ هرچند آقای خامنه‌ای کار آنها را نکوهش هم نکرد.