رفتن به محتوای اصلی

بریل خوانی روی دیوارهای اوین!
05.02.2016 - 05:13

اعظم بهرامی نویسنده و روزنامه نگار حوزه محیط زیست در آذرماه سال ۱۳۸۲ در تهران بازداشت شد، این دستگیری اگر چه نخستین بازداشت او نبود اما سبب شد تا در دادگاه انقلاب به اتهام نشر اکاذیب و اقدام علیه امنیت ملی از طریق شرکت در تظاهرات روز دانشجو به دو سال حبس تعزیری محکوم شود! اعظم بهرامی سی و هشت روز از این دوران را در انفرادی گذراند، او در روایت پیش رو به توصیف دقیق و جزئی دوران انفرادیش می پردازد، از انزوای دیوانه کننده‌ و رعب آور آن تا لمس تاریخ دیوارنوشته های سلولی تاریخی!

★★★★★★★★★★★★★★★★★★★★★★★★★★★★★★

از نیمه شب خیلی گذشته بود، ماشین در محوطه بازداشتگاه پارک بود، هلمان دادند توی ماشین، سرهای‌ ما پائین بودند و چشم های ما بسته! چهار نفر بودیم، خانمی که بعد دیدم هم سن خودمان است را هم با ما سوار کردند، صدایش پر از خشم بود و انگار که تیک عصبی داشته باشد در فاصله های منظم و با ریتمی که مثل چکش می کوبید توی سرمان هر چند دقیقه تکرار می کرد: "ساکت، سرها پائین، ساکت، سرها پائین، ساکت! ....." آمدم داد بزنم که: "تو خفه شو، ما که ساکتیم!" می خواستم تمام آن یک هفته حبس وزرا را بریزم توی سرش!

دختری که نزدیک من بود انگار تجربه‌ بیشتری داشت و می دانست چه چیز منتظر ماست! زیر لبی و آرام  گفت: "اوین، احتمالا ما را می برند اوین!" گردنم توی تاریکی چرخید سمت پنجره، تمام آن راه شیبدار و پیچ و واپیچ های پس از بسته شدن در آهنی با آن حجم صدایش و تغییر تاریک و روشنی که از پشت پارچه حس می کردم با حرکت ون سیاه می ریخت توی کاسه سرم!

★★★★★★★★★★★★★★★★★★★★★★★★★★★★★★

ماشین که ایستاد زن دیگری، مسنتر از آنی که همراهمان در ون بود در ماشین را باز کرد، چشمبندهایمان را برداشتیم و او را دیدیم که در ابتدای در سبز کوچکی با چهار دستبند توی دستانش منتظر ایستاده است! دوباره همان صدای چکشی: "یکی، یکی برید پائین!"

خنده عصبی بی موقعی آمده بود روی لبم، از آنها که ناشی از خشم و استیصال است! لبخند لجباز و احمق در آن سرمای آذر و سوز درد لگد در پشت و پهلویم و یک هفته بی خبری از همه چیز و همه کس و گرسنگی که ته معده ام را می سوزاند و سردی نگاه آن زن با چهار دستبند در دست، خودش را از روی لب هایم که حالا حتما از دلهره و سرما کبود شده بودند جمع نمی کرد! من دل آشوب و عصبی به صحنه یک فیلم جنائی - پلیسی فکر می کردم بی آن که جزئیاتش به خاطرم بیایند! دختر دیگری که همراهمان بود و اسمش را نمی دانستم زانوانش می لرزیدند، نمی توانست از پله کوتاه ون بیاید پائین! واضح می لرزید و رنگ پریدگیش در آن تاریکی هم معلوم بود!

★★★★★★★★★★★★★★★★★★★★★★★★★★★★★★

اول سالن دراز با درهای کرمی فلزی در دو طرفش که ایستادیم در آن نور زردرنگ انگار راهرو به اندازه تمام بلوار ولیعصر تهران یا تمام بلوار وکیل آباد مشهد و خیابان رحیم آباد بیرجند دراز شده بود! مردی که قد کوتاه و ریش قرمزی داشت و چشم های ریز در سالن منتظر ما بود، من او را چندین بار دیگر هم دم در سلولم دیدم که مشهدی صدایم می کرد و گاه و بی گاه با سؤالاتی دم در سلول یا توی اتاقی در انتهای راهرو، خلوت انفرادیم را به هم می ریخت! ایستاده بود آنجا، در فاصله کمی از ردیف ما، با غضب نگاه کرد توی چشم هایمان: "اینجا آخر دنیاست و صداتون هر چی عر بزنید به جائی نمی رسه!" بهتم زده بود! داد می زد و تف هایش توی هوا و فاصله کم میان ما و او پرت می شدند! زنی که دستبندها را زده بود آمد جلوتر، مقنعه بلندی داشت و روپوشش سرمه ای بود و دو طرف لبش دو شیار عمیق داشتند که وقتی حرف می زد عمیقتر می شدند: "حالا حاج آقا شما خودتان را عصبانی نکنید، الان من می برمشون!" بعد نگاه کرد به ما که هر کداممان در دنیای پرسؤال و نگرانی هایمان غرق بودیم.

آن که زانویش می لرزید افتاد! همانی که توی ون نزدیک من نشسته بود گفت: "ما که تشکیل پرونده نشدیم، چرا ما را آوردید اینجا؟!" حاجی لگد محمکی زد به زانویش و فحش رکیکی داد: "توی عنتر خفه شو! وکیل دوزاری! دهن تو یکی را من خودم سرویس می کنم!" دختر افتاده بود روی زمین، زن زیر بغلش را گرفت: "راه بیافتید بریم توی اون اتاق!" روی نیمکت نشستیم، فلزی و سرد بود، دستانم درد می کردند و سردم بود، گفت: "لباس‌هایتان را دربیارید!" همان صدای چکشی بی روح و خشن: "لخت شید ببینم!"

ما همدیگر را نگاه می کردیم و حالا دو نفر از ما ناله می کردند، یکی التماس می کرد: "تو رو خدا، خانم تو رو خدا، ..... خوردم!" و دیگری از درد زانو با دست های بسته به خودش می پیچید، صدای تک تک فحش هائی که به خودش می داد داشت شبیه صدای غیر انسانی دردناکی می شد، صدا می پیچید لای زمزمه فحش‌هائی که من به زن صدا چکشی می دادم و از لب هایم بیرون نمی آمد!

مانتو و ژاکت و زیرپوش و سوتین و ..... چهار نفرمان می لرزیدیم! دیگر جلوی چشم هایم همه جا تار شده بود، نه نور بود نه صدا و نه آن دو زن زندانبان، همه چیز شبح مانند فرو رفته بود توی راهرو و من موزائیک ها را می شمردم و حس می کردم چشم هائی پشت آن دریچه های به درشتی و زشتی لحیم شده مرا نگاه می کنند! تا آن که صدای بسته شدن در سلول پشت سرم همه چیز را با سرعت نور از من دزدید.

★★★★★★★★★★★★★★★★★★★★★★★★★★★★★★

صدای ماشین هائی از دور می آمد و از پنجره کوچک با فلز پوشیده شده نزدیک سقف باد سرد خودش را می کشید داخل، این تنها پنجره ای بود که تمام آن مدت مرا به فضای بیرون سلول وصل می کرد، لامپ را پیچیده بودند در قابی فلزی و لوله ضخیم کرم رنگی که روی دیوار بود و از آن آب گرم می گذشت و اتاق کوچک را گرم می کرد، روشوئی کوچکی در کنج بود که فقط یک شیر داشت، پتوئی روی کف سیمانی سلول پهن بود و پتوی دیگری هم بود که لابد تازه کسی از لایش آمده بود بیرون، یکی شبیه من!

می ترسیدم روسریم را دربیاورم، سردم بود و ذهنم پر از سؤال بود، لای آن دو پتو در قطر مستطیل سلول، طوری که پاهایم به دیوار نرسند در خودم می چرخیدم و بیشتر به مادربزرگم فکر می کردم که ساکم را در خانه اش گذاشته بودم و زده بودم بیرون برای قراری که در دفتر گفتگوی تمدن ها داشتم و به خاطرش از شهرستان کوبیده بودم آمده بودم تا تهران! فکر کردم حتما تا حالا عمه ها و عموهایم به پدر و مادرم خبر داده اند که گم شده ام! فکر کردم و سعی کردم یادم بیاورم که چندم آذر است، از شانزدهم آذر، عصر که هلم داده بودند در آن ماشین با شیشه های سیاه تا حالا نزدیک به هشت روز می گذشت!

با انگشت هایم حساب کردم ببینم چندشنبه است؟ آمدم روی دیوار بالای سرم با ناخن خط بکشم که متوجه نوشته ای شدم: "بیست و نه هفته است که اینجا هستم! امروز یا فردا می شود سی و دو سالم!" نوشته را با چیزی تراشیده بود که حتی از زیر رنگ کرمی که به تازگی رویش زده شده بود هم دیده می شد! تصور کردم اگر لایه لایه های رنگ روی این دیوار را پاک کنند و بتراشند چطور مثل حلقه های سن درختی قطع شده، یادداشت و زخمی که در تمام طول این سال ها روی دیوار سلول حک شده از آن بیرون می زند، توی ذهنم چرخ می زدم ببینم بیست و نه هفته انفرادی می شود چند ماه؟ می شود چند سال؟ چند ساعت؟

می خواستم در تمام آن ساعات سرد از زیر ترسی که ذهنم را پر کرده بود فرار کنم و لای عددها گم بشوم، شب ها و روزهایم با شمردن و فکر به اعداد و کلمه ها می گذشتند، گاهی نیمه شب صدائی سکوت را می شکست، مثل شب سوم که از توی سوراخ روشوئی صدای ناله مردی می آمد، مرد تمام شب ناله کرد و به صدایم که سعی کردم از سوراخ روشوئی صدایش کنم هم پاسخی نداد اما هق هق دلخراشش دیوارهای تنگ را هل می داد سمت قفسه سینه ام!

شکر خدا کن که دست اطلاعاتی!

چند روزی گذشت تا آن روز صبح، پانزده نفری بودیم که در صندلی های مینی بوس جایمان داده بودند، پرده ها را کشیده بودند و دو سرباز هم در مینی بوس بودند، از لای پرده های کثیف و چرک مرده بیرون را می دیدم، انگار توی خیابان های یک شهرک سیمانی باشیم، بعد از یک پیچ، کاشی کاری آبی دیده شد و من گردنم را کج کردم تا ببینم گنبد و مناره هم دیده می شود یا نه؟ فلشی که جهت مسجد را نشان می داد رد کرده بودیم، سرباز گفت: "سرهاتان را بگذارید روی زانوها !" همه چادر زندان سرمان بود! روز قبلش پلاکارد به گردن و چادر پر ترازو بر سر عکس گرفته بودیم و انگشت زده بودیم، با هر ده تا انگشت، انگشت زده بودیم! هنوز زیر ناخن هایم مرکبی بودند، کاش بشود یک روز در مورد همه انگشت نگاری هایم بنویسم، از اولین بارش در دادگاهی در بیرجند تا آن روز سیاه با انگشتان سیاه در ساختمانی زیر مسجد اوین یا تمام دفعاتی که برگه های عدم سوء پیشینه کذائی را باید انگشت می زدم یا اصلاً بازداشتگاهی در شهری کوچک در خراسان بزرگ و زندان ترکیه و آخرین بارش اولین روز ورودم به ایتالیا !

از مینی بوس که پیاده شدم زنی بازویم را گرفت و مرا در راهروها و پله ها بالا و پائین برد، چشم هایم بسته بودند، نشاندندم کنج اتاق کوچکی روی صندلی دسته داری که پشت به در ورودی بود، یک برگه سفید با سربرگ ترازوی نماد عدالت روی دسته صندلی بود، لب هایم خون آلود و ترک خورده بودند و متورم! صدای باز و بسته شدن در و زنی که گفت: "لطفا برنگردید!" مرا از دنیای شمارش پله ها و روزهائی که گذشته بودند بیرون آوردند! صدا آرام بود و خشونتی نداشت: "من پرونده ات را خواندم، تو از شهرستان پاشدی بیای تهران که چی؟ سابقه دار هم که هستی، حکم تعلیقی هم که داشتی، توهین به مقدسات و اقدام علیه امنیت ملی، دلتون واسه پدر، مادرتون نمی سوزه؟ می خواستید تجمع بگذارید؟ لیست و امضا واسه چی جمع می کردید؟ اون موقع روز، درست توی اون روز توی پاستور چیکار می کردی؟!"

فقط می پرسید! انگار منتظر پاسخ های من نبود! حجم عظیمی از سؤال ها را ریخت روی سرم: "ببین، شما الان تحویل وزارت اطلاعات داده شدید، الان اوضاعت معلوم میشه! حداقل می گذارند با خانواده ات تماس بگیری و پرونده قضائی برایت تشکیل می شود، به سؤالات اون برگه جواب بده، دقیق، من برمی گردم" و رفت! برگه سفید را که باز کردم لایش یک برگه دیگر بود پر از سؤال! از حقوق ماهانه مادر و پدر تا این که تعلق خاطری به کمونیست ها و سازمان منافقین (این طور نوشته بود) دارم؟ و آیا کسی از اقوامم را در دهه شصت از دست داده ام یا نه؟ و آیا فامیلی خارج از ایران دارم یا نه؟ نماز می خوانم یا نه؟ و خرواری از سؤالات که حتی نای خواندن همه آنها را هم نداشتم! نمی دانم چقدر گذشته بود، بعضی سؤالات را یک خطی و کوتاه پاسخ داده بودم و برخی ها هم با یک جای خالی جلوی شماره مانده بودند، حجم اتاق و آن بلاتکلیفی و بی خبری داشت مرا می بلعید!

زن دوباره برگشت: "خوب، تمام شد؟" گفتم: "نه! من حالم اصلاً خوب نیست و نمی دونم چی بنویسم، باید بروم دستشوئی و به خانواده ام خبر بدهم!" زن با صدای پرتمسخری گفت: "چرا؟ مگر امتحان مکانیک کوانتم است؟" لحنی که بگوید: "می دانم فیزیک می خوانی!" و بعد از مکثی گفت: "جواب ندی اینجا می مانی!" دوباره رفت و دفعه بعد برایم یک پرتقال آورد، اولین میوه ای بود که بعد از ده روز می دیدم، حالا کنارم ایستاده بود و بوی عطرش را هم می توانستم حس کنم، نگاهش کردم، می توانست همکار مادرم در مدرسه باشد یا خانم همسایه مان و یا شبیه هر زن دیگری توی اتوبوس و مترو، سرش را نزدیکم آورد: "در وزرا کتکتان هم زدند؟ چرا لب هات این طور شده؟ بنویس! همه را دقیق بنویس تا پرونده ات را کامل کنیم، به نفعت است!"

دوباره سؤال ها به من حمله کردند و کسی منتظر پاسخ نبود! اشک آمده بود تا پشت پلکهایم، بوی پرتقال توی بینیم بود و ذهنم را پرت کردم سوی عددها، شمردم، چقدر سؤال مانده؟ و این که واقعا چند ساعت است که آن طور آنجا روی صندلی نشسته ام؟ و در تمام این مدت چه وقت هائی که در سلول باید همراه مأمور دستشوئی می رفتم و چه حالا چند بار دستشوئی رفته ام؟ داشتم بالا می آوردم! زن دوباره برگشت، بازجوئی کاهنده و تحقیرآمیز آن روز و روزهای بعدترش مثل پوست پرتقال تلخ بود و روحم را زخم می زد! شبیه ترشی پرتقال روی دلمه های خون روی لب هایم!

شما همتون یک مشت بزدل هستید!

آن روز عصر انگار تمام راهروی بند ۲۰۹ را ماتم گرفته بود، خانم مسنی بود که صدایش می آمد و داروهای قند خونش را می خواست، می گفت: "بگذارید به بچه هایم زنگ بزنم!" صدایش به ناله و گریه رسید و هیچکس به او جوابی نمی داد! تازه بشقاب هویج و کلم پخته مان را خورده بودیم و همهمه تحویل گرفتن بشقاب های شام از دریچه آرام گرفته بود، فضا خیلی سنگین بود و همه کم کم شروع کردند به زمزمه و هیاهو، بعضی در حمایت زن غرغر می کردند و بعضی هم برای خودشان دارو و دکتر می خواستند، صدای زندانبان آمد که داشت داد و بیداد می کرد تا صداها را در فریادش که توی سالن خالی می پیچید خفه کند و جو را آرام! اما صدای هق هق بلند گریه ای راهرو را پر کرد، صدای گریه بلند بود و کم کم زمزمه ها آرام گرفت اما صدای گریه هنوز بود، ضعیفتر از اولش اما ادامه داشت!

انگار کم بودیم، به  نظرم خیلی از سلول ها خالی بودند، با خودم گفتم: "دفعه بعد که مرا ببرند بازجوئی سلول ها را می شمارم!" هوا سرد بود و پتوها نازک و بی جان! به در کوبیدم و زندانبان را صدا کردم: "من می تونم یک کتاب بگیرم و یک پتو؟" زن مسن می نمود، صورتش شکسته بود و قیافه اش به یک زن شصت ساله می خورد اما صدایش جوان بود، برای همین دریچه فلزی را که باز کرد، وقتی چشم در چشم جلوی دریچه ایستاده بودیم جا خوردم: "برو عقب!" و بعد قفل را باز کرد: "چی میگی مشهدی؟" حالا او هم  این طور صدایم می کرد! گفتم که سرد است و پتو می خواهم و این که یک کتاب برای خواندن، چون دارم دیوانه می شوم! گفت: "پتو نداریم اما کتاب تو کتابخانه هست، دنبالم بیا !" راه افتادم دنبالش.

صدای گریه قطع شده بود و همین طور فریادهای آن خانم مسن، زندانبان در چوبی کرم رنگ را باز کرد و کلید لامپ را که پشت قفسه بود زد، من بوی خاک را نفس کشیدم و کتاب هائی که همه روی هم توی قفسه ها بی هیچ نظمی تلنبار شده بودند، زن کتابی توی دستش گرفت و در حالی که ورقش می زد گفت: "زود باش یکی را بردار!" و انگار حرفی مدت هاست در دهانش می چرخد گفت: "شماها خیلی بزدلید! دائم مثل بچه ها گریه می کنید، یک دوره زندانیایی اینجا بودند که ماه ها می گذشت حتی سال ها و ازشان صدا درنمی آمد، همین جا تو همین راهرو میزدندشان که سگ را آن طور نمی زنی و صداشان درنمی آمد، شماها خیلی بزدلید!" کتاب کوچکی توی دستم بود، حتی اسمش را هم نگاه نکردم، حواسم پرت صحبت های زن بود و نوشته های روی دیوار سلولم که بعضیشان کم جان هنوز آنجا بودند، تا آنجا که سلول و قفل در و صدای پایش دور شد هنوز با خودم درگیر بودم، کتاب نوشته شهید حجة الاسلام هاشمی نژاد بود، امروز حتی عنوانش را هم یادم نیست!

★★★★★★★★★★★★★★★★★★★★★★★★★★★★★★

به من خیلی دیر اجازه دادند به خانه زنگ بزنم! حتی شماره تلفن خانه فامیلی در تهران در خاطرم نبود و نمی دانستم اگر به خانه خودمان زنگ بزنم چه خواهد شد؟ مرد بالای سرم ایستاده بود! خواست شماره را با کد روی کاغذ بنویسم، بالاخره شماره خانه عمویم را نوشتم و یادم است شماره آخرش را اشتباه نوشته بودم و مجبور شدم دوبار عوضش کنم!

مرد فکر می کرد مسخره اش کردم و یا از اضطراب و ترس شماره را به یاد نمی آورم، عمو آن طرف خط بود، صدای هر دویمان می لرزید، فقط می گفت: "نگران نباش، درست میشه، ما پیگیر هستیم!" پدرم که گوشی را گرفت متوجه شدم سه روز است که می دانند من بازداشت شده ام و حالا پیگیر کار وثیقه و پرونده هستند، کوتاه ولی آرامبخش، آن شب شام تن ماهی دادند، خوشحال بودم و بعد از مدت ها ته دلم کمی حس آرامش و اطمینان می کردم، ته مانده های صدای پدرم را در ذهنم مزمزه می کردم، از آن روز هم مدتی گذشت و من همچنان در بی خبری بودم.

تمام مدت بدون حمام و نور!

موهایم به هم چسبیده بودند، یکبار سعی کردم با آب سرد شیر و اندکی پودر رختشوئی که در لیوان یکبار مصرفی زیر روشوئی گذاشته بودند سرم را بشویم، فضای انفرادی کم و کوتاه و یا طولانی می تواند آدم ها را تا مرز جنون منزوی و وحشت زده کند! مضطرب از این که هر لحظه کسی در را باز می کند و یا با خاموش کردن تنها چراغ فرو می روی در حجمی از تاریکی! من بیشتر روزها روی دیوار دست می کشیدم تا از روی برجستگی ها بتوانم نوشته های تراشیده شده روی دیوار را حدس بزنم و حسشان کنم، حالا هنوز هم وقتی به یاد آن روزهای سیاه می افتم و تمام آن زمان ها را که انگار نمی گذشتند می گذارم کنار آن دویست و سه روز حبس انفرادی زن یا مرد سی و دو ساله، دلم را پر از ..... غمگین می شوم، نمی دانم آن زن یا مرد که یادداشت را تراشیده بود گوشه آن سلول تاریک هیچ وقت سی و سه سالگیش را دید یا نه؟!

★★★★★★★★★★★★★★★★★★★★★★★★★★★★★★

azambahrami-780

 

دیدگاه‌ و نظرات ابراز شده در این مطلب، نظر نویسنده بوده و لزوما سیاست یا موضع ایرانگلوبال را منعکس نمی‌کند.

تبریزی
http://www.radiozamaneh.com/259141

فیسبوک - تلگرامفیسبوک - تلگرامصفحه شما

توجه داشته باشید کامنت‌هایی که مربوط به موضوع مطلب نباشند، منتشر نخواهند شد! 

افزودن دیدگاه جدید

لطفا در صورتیکه درباره مقاله‌ای نظر می‌دهید، عنوان مقاله را در اینجا تایپ کنید

متن ساده

  • تگ‌های HTML مجاز نیستند.
  • خطوط و پاراگراف‌ها بطور خودکار اعمال می‌شوند.
  • Web page addresses and email addresses turn into links automatically.

لطفا نظر خودتان را فقط یک بار بفرستید. کامنتهای تکراری بطور اتوماتیک حذف می شوند و امکان انتشار آنها وجود ندارد.

CAPTCHA
لطفا حروف را با خط فارسی و بدون فاصله وارد کنید CAPTCHA ی تصویری
کاراکترهای نمایش داده شده در تصویر را وارد کنید.