غبارزدایی از آینه‌ها - متن کامل گزارش محرمانه خروشچف
03.03.2017 - 20:22
۱- گزارش محرمانه خروشچف Секретный доклад Хрущева اشاره به چیست؟
منظور سخنانی است که خروشچف در نشست محرمانه بیستمین کنگره حزب کمونیست شوروی ایراد نمود. کنگره مزبور ۱۴ فوریه ۱۹۵۶ افتتاح شده بود و می‌بایست ده روز ادامه داشته باشد. روز آخر (۲۴ فوریه ۱۹۵۶) که همه آماده رفتن می‌شدند خبر رسید بعد از رفتن خبرنگاران و عکاسان، نمایندگان در سالن بمانند.
نیه راسخادیتسا... بودِت زاکریتایه زاسه‌دانیه
«Не расходиться,... будет закрытое заседание» کسی بیرون نره... نشست محرمانه داریم.
کمی بعد خروشچف اعلام نمود باید گزارش محرمانه ای را به اطلاع شما برسانم. کلمه‌ای از آن نباید به خارج درز کند. هیچکس یاداشت بر ندارد و فقط سراپا گوش باشید.
۲- چه کسانی در آن نشست شرکت داشتند؟
هیئت‌های نمایندگی احزاب کمونیست و کارگری از ۵۵ کشور خارجی (و در مجموع ۱۴۳۶ نفر) در آن نشست حضور داشتند. حزب توده ایران هم «احمد قاسمی»، «غلامحسین فروتن» و «رضا رادمنش» را به کنگره بیستم فرستاد.
۳ - ارائه گزارش چقدر طول کشید و حدوداً چند صفحه است؟
خروشچف چهار ساعت سخنرانی کرد. کتابچه گزارش (با زیرنویسها) که بعداً منتشر شده (با حروف درشت) حدود ۱۰۰ صفحه است.
۴- موضوع اصلی گزارش خروشچف چیست؟
культ личности «کولت لیچ‌ناستی»، کیش شخصیت و پیامدهای آن با اشاره مستقیم به عملکرد استالین. استالین و استالینیسم زیر سؤال رفته‌است.
۵- آیا کنگره بیستم گزارش مزبور را تأئید نمود؟
بله، کنگره بیستم بر موضعگیری‌های مندرج در آن صحّه گذاشت و کمیته مرکزی را موظف ساخت تا به منظور غلبه کامل بر کیش شخصیت که با مارکسیسم لنینیسم بیگانه است...تدابیر لازم را به اجرا بگذارد. گفته شده ابراز احساسات نمایندگان هنگام شنیدن سخنان خروشچف، واقعی نیست و آنها در سکوت فرو رفته و واکنشی نشان نمی‌دادند. «ولادیمر سوهادیف» Владимир СУХОДЕЕВ از کارمندان کمیته مرکزی حزب کمونیست که در مورد استالین کتاب نوشته و در نشست (۲۵ فوریه ۱۹۵۶) حضور داشته گفته‌است: Мы все молчали ما خاموش و در سکوت بودیم.
۶- اگر گزارش خروشچف محرمانه بوده، چگونه آفتابی شده‌است؟
در صورت جلسه رسمی کنگره بیستم آمده که گزارش در یک نشست خصوصی خوانده شد اما «سازمان سیا» (در لهستان) به متن آن دست یافت و چهارم ژوئن ۱۹۵۶ «نیویورک تایمز» منتشر نمود. سپس «خبرگزاری یونایتدپرس» ترجمه کرد و «لوموند» انتشار داد. البته تا سال ۱۹۸۹ (به مدت ۳۳ سال) در خود شوروی علنی نشد.
۷- به چه دلیل نشست مزبور اهمیت دارد؟
پس از انقلاب بلشویکی ۱۹۱۷ و آغاز جنگ دوم جهانی در ۱۹۳۹، گزارش محرمانه خروشچف در کنگره بیستم حزب کمونیست شوروی از مهم‌ترین لحظات سرنوشت ساز قرن بیستم بود و آشنایی بدان به دلیل تغئیرات مهمی که در پی داشت ضرورت دارد.
۸- چه تغئیرات مهمی گزارش خروشچف در پی داشت؟
در جنبش کمونیستی جهان، ایجاد تردید و تزلزل کرد و خروج جمعی و توده وار از احزاب کمونیست را در سطح بین المللی شتاب بخشید. فقط در بریتانیا حدود ۷۰۰۰ نفر، از حزب کمونیست جدا شدند. در بین آن به اصطلاح «بریدگان» نه تنها کارگران، بلکه شماری از مورّخان حزب کمونیست و امثال «ادوارد تامپسون»، «کریستوفر هیل»، «دوروتی تامپسون» و «جان سویل» هم بودند.
از حزب کمونیست فرانسه نیز امثال «ماکسیم رودنسون» راه خود را کج کردند. رودنسون در خاطراتش با اشاره به گزارش خروشچف نوشت: «به عنوان یک جامعه‌شناس دین از خودم تعجب می‌کنم که چطور درنیافتم که وارد یک نوع دین شده بودم.»
گزارش خروشچف درهم ﺑﺮهمی عجیبی در ﺻﻔﻮف ﺟﻨﺒﺶ ﺑﻴﻦ اﻟﻤﻠﻠﯽ ﮐﻤﻮﻧﻴﺴﺘﯽ ﺑﺮاﻧﮕﻴﺨت. جانشینی «دولت تمام خلقی» به جای دیکتاتوری پرولتاریا، جانشینی «حزب تمام خلقی» به جای حزب پرولتاریا و تجدید نظرطلبی (روﻳﺰﻳﻮﻧﻴﺰم) و گذار مسالمت آمیز به سوسیالیسم را بر سر زبان‌ها انداخت. چین، کره شمالی و آلبانی و... خط دیگری رفتند...
بعد از کنگره بیستم احمد قاسمی و عبدالحسین فروتن و عباس سغایی سفره خودشان را از حزب توده جدا کردند. گزارش خروشچف و پیامدهای آشکار و پنهان آن باعث شد بعدها فدائیان هم خط خودشان را از حزب توده جدا کنند.
۹- گزارش خروشچف به چه درد ما می‌خورد؟
با گزارش مزبور می‌توان تاحدودی به انقلاب اکتبر و دوران لنین و استالین پی برد اما آنچه در سخنان مهم خروشچف اهمیّت دارد این نیست. کیش شخصیت و خودخدابینی است و از این نظر، ما که با بُت‌های رنگارنگ روبرو شده‌ایم، از توجه به آن بی نیاز نیستیم گرچه نه «روس»یم و نه در آن دوره زندگی می‌کردیم. بت‌ها را باید شکست ولی برای بت شکنی تبَر کافی نیست!
ابتدا باید کیش شخصیت را بشناسیم و ببینیم چگونه خودخدابینی و کبر و غرور شکل می‌گیرد و لباس مقاومت و انقلاب و «فروتنی» می‌پوشد.
۱۰- آیا گزارش خروشچف در زندانهای ایران هم تأثیر گذاشت؟
در دوران تیمور بختیار، بازجویان گزارش مزبور را توی بوق گذاشتند و بخش مهمی از آن را در اختیار زندانیان سیاسی قرار دادند تا در آنان بذر یأس و تردید بکارند. زندانیان ابتدا آن را به سازمان سیا و دوز و کلک سرهنگ زیبایی و سرگرد سیاحتگر نسبت دادند، اما بعدها که معلوم شد گزارش مورد بحث در نشست محرمانه کنگره بیستم حزب کمونیست شوروی ارائه شده و واقعیت دارد، عبرت نویسی و ندامت طلبی اوج گرفت و در زندان لشکر دو زرهی و قزل قلعه، به سود شکنجه‌گران ورق برگشت. یادآوری کنم که «گزارش محرمانه» خروشچف به «خاطرات خانه زندگان» گره خورده و ادامه آن است.
...
نکته دوم: حمله به استالین همیشه با نیت پاک دفاع از حقیقت صورت نمی‌گیرد و در تکامل خود از دشمنی کینه توزانه به مارکس و حمایت از طالبان نفت و دلار سر درمی‌آورَد. صادقانه بگویم که من با پارادایم «استالین تبه کار» میانه‌ای ندارم و معتقدم مسئله دوران استالین تنها در سایه برخورد دیالکتیکی و همه جانبه ممکن خواهد شد.
...
متن کامل گزارش خروشچف را از اینجا کلیک کنید.
دیدگاه و نظرات ابراز شده در این مطلب، نظر نویسنده بوده و لزوما سیاست یا موضع ایرانگلوبال را منعکس نمی‌کند.
همنشین بهار
توجه داشته باشید کامنت‌هایی که مربوط به موضوع مطلب نباشند، منتشر نخواهند شد!
افزودن دیدگاه جدید