رفتن به محتوای اصلی

غبارزدایی از آینه‌ها یادی از قادر شریف - هاشم ئه‌قه‌له‌تولاب
08.03.2017 - 04:51
در پیامد جنگ جهانی دوم، دخالت متفقین در ایران، و خلاء حاکمیت در کردستان، فضایی برای قاضی محمد و یارانش فراهم شد و آنان در دوم بهمن سال ۱۳۲۴شمسی، در میدان چوار چرای شهر مهاباد با حضور جمع وسیعی ازمردم صحبت از جمهوری کردستان کردند که با فراز و نشیب بسیار روبرو شد، و با وجود موفقیت‌های اولیه، سرانجام در واکنش دولت مرکزی فروپاشید و قاضی محمد رهبر حزب، همراه با شماری از یارانش به دار آویخته شد و بسیاری هم به زندان افتادند یا آواره شدند. شماری هم خود را به مناطق کردنشین شمال عراق رساندند.
در آن دوران، مبارزهٔ کردهای کردستان عراق هم - که برای شرق کردستان حکم پشت جبهه را داشت - زیر هجوم رژیم بعثی عراق بود.
...
کمیتهٔ مبارزین حزب دمکرات، شکل گرفته بود اما زمینهٔ مبارزهٔ مسلحانه وجود نداشت. بویژه که ارتباط کردهای شمال عراق با رژیم شاه عرصه را برای جنگی تأثیر گذار در شرق کردستان تنگ نمود و مشکلات و بن‌بست‌های زیادی را بوجود آورد و در نتیجه مبارزین کرد شقه شقه شدند.
عده‌ای بر این باور بودند که جهت پشتیبانی از مبارزین کرد در شمال عراق، بهتر است حرکت و خیزشی در ایران صورت نگیرد، بویژه که عملاً امکان استقرار در شمال عراق وجود ندارد. جناح دیگر، مبارزه در داخل کردستان ایران را برگزید و برای دفاع از خود اسلحه برداشت و آگاهی بخشی و انسجام توده‌های مردم را برای مبارزه‌ای که آزادیخواهانه می‌دانست، در دستور کار قرار داد. قیام مسلحانه مهرماه ۱۳۴۶ را که حدود یکسال و نیم به طول انجامید، در همین رابطه باید دید.
...
در قیام مزبور سلیمان معینی، اسماعیل شریف‌زاده، ملا آواره، نحو پاشایی و قادر شریف،... نقش بسزایی داشتند. نیروهای ژاندارمری بهمراه کسانیکه به خدمت گرفتند(جاش‌ها)، در واکنش به این خیزش مسلحانه که در مناطق بانه، سردشت، مهاباد و پیرانشهر جریان داشت،  به مقابله با پیشمرگان کرد پرداختند.
دارینه، هۆمڵ، سه‌رشیو، سپی سه‌نگ، قالوێ، ارتفاعات نستان و حوالی سیاهومه و آلوت، صحنه این درگیری‌ها بود، که طی آن تعداد زیادی از پیشمرگان ازجمله عبداڵله معینی، اسمایل شریفزاده، مینه شه‌م، حسین خاتون، حاجی پاراستان، باپیر شکاک، و قادر شریف… جان باختند.
...
قادر شریف یکی از پنج رهبری (محمد امین سراجی، ملا آوره، اسماعیل شریف‌زاده و سلیمان معینی) است که در تابستان ۱۳۴۲ کمیته بازسازی حزب دمکرات کردستان را در مقابل رهبری احمد توفیق تشکیل داد. نام اصلی وی «هاشم ئه‌قه‌له‌تولاب» (هاشم اقل الطلاب) بود و او را هاشم فقیه صالحی و، «مام سلیمان» هم صدا می‌زدند.
پس از ضربات پی در پی ساواک به جنبش مسلحانه در کردستانِ ایران ـ پیشمرگه‌ها در پیِ جنگ و گریز، در منطقه کردستانِ عراق جمع شده بودند. قادر شریف که گرایش چپ هم داشت، خود را به روستای «بکره جو» (نزدیک سلیمانیه)، رساند. تا به جمع جور کردن پیشمرگان بپردازد. سال ۱۳۴۷ که به روستاهای سیاهومه و آلوت (در بانه) رفته بود، روستائیان گروه گروه به دیدارش رفتند. او و رزمندگان همراهش در مسجد روستای آلوت مستقر بودند.
قادر شریف بارها در تور ساواک قرار گرفت اما جان به در برد و سرانجام سال ۱۳۴۸ زمانی که به مسجدی در سلیمانیه به توالت رفت فردی که گفته می‌شود از گماشتگان ساواک بوده، با پرتاب نارنجک از توالت کناری، او را به قتل رساند.

قادر شریف جدا از سلاح، به بینش سیاسی و بالاتر از آن به فروتنی مسلح بود. او در میان روستائیان کردستان محبوبیت بسیاری داشت. سال ۱۳۴۷ که به روستاهای سیاهومه و آلوت (در بانه) رفته بود، روستائیان گروه گروه به دیدارش رفتند و من از نزدیک شاهد بودم. او و رزمندگان همراهش، در مسجد روستای آلوت مستقر بود. متأسفانه نسل جدید قادر شریف را نمی‌شناسد و به دلیل تنگ‌نظری های حزبی و گروهی کمتر از او یاد شده است.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
پانویس 
بعد از «جمعیت احیای کرد» یعنی «کومه له ی ژیانه وی کورد» (ک. ژ. ک)، که نخستین گروه سیاسی کرد در ایران بود ـ حزب دموکرات‌ کردستان، قدیمی‌ترین تشّکل کردی در ایران است. برای آشنایی با قادر شریف باید با حزب دموکرات کردستان آشنایی نسبی داشته باشیم. همچنین از آنجا که روستای «بکره جو» یکی از مراکز فعالیت قادر شریف بوده، باید پیش زمینه های ورود او به این روستا را هم بشناسیم.  
...
بعد از شکست جمهوری مهاباد دو بخش مهم پا گرفت، یکی کمیته مرکزی و دیگری کمیته اجرایی. در کمیته مرکزی عبدالرحمن قاسملو و افراد بورکرات فعاّل بودند و در کمیته اجرایی، پیشمرگانی از جنس عبدالله اسحاقی (احمد توفیق) و قادر شریف… که در دهه ۱۳۴۰ در کردستان ایران و گاه عراق، حضور فعال داشتند. با روشدن همکاری یکی از نزدیکان دکتر قاسملو با ساواک و اخراجش از کمیته مرکزی، اختلاف بین دو جناح حزب بالا می‌گیرد.
...
سال ۱۳۴۳ به کمک ملامصطفی بارزانی کنگره دوم حزب دمکرات در کوی سنجاق عراق به صورت مخفی برگزار شده و عبدالله اسحاقی با نام مستعار احمدتوفیق به عنوان دبیرکل حزب انتخاب می‌شود. کمی بعد نیروهای بارزانی از احمد توفیق سلب صلاحیت می‌کنند و او را به روستای بارزان تبعید می‌نمایند. احمد توفیق، چند سال بعد در هاله‌ای از ابهام به قتل می‌رسد.
در همین دهه در حزب دمکرات کردستان عراق بین ملا مصطفی بارزانی و ابراهیم احمد (پدر زن جلال طالبانی) نیز، مشکلاتی بروز می‌کند. ابراهیم احمد پس از جدا شدن از ملا مصطفی، به دعوت دولت عراق برای مذاکره، به سلیمانیه رفته و با هوادارانش در روستایی در نزدیکی این شهر به نام «بکره جو» مستقر می شوند. اعضاء و کادرهای حزب دمکرات ایران که قادر به همکاری با مّلا مصطفی نبودند از این پس به مقر جناح احمد توفیق و جلال طالبانی در ده «بکره جو» می روند، و در آنجا پناه می‌گیرند.
...
تابستان سال ۱۳۴۸ که تیمسار اویسی برای مقابله با پیشمرگان به روستای آلوت در بانه آمده بود، در مسجد روستا خطاب به مردم گفت بنده خبر دارم که قادر شریف نزد شما محبوبیت دارد اما بدانید او خرابکار است. 
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 
منابع
حمید شوکت، «نگاهی از بیرون به جنبش چپ ایران»، (گفتگو با ایرج کشکولی) 
کریم حسامی، «کاروانی از شهیدان کردستان»، قادر شریف
همنشین بهار، هرچه غمناک است عمیق نیست، آنچه عمیق است غمناک است

دیدگاه‌ و نظرات ابراز شده در این مطلب، نظر نویسنده بوده و لزوما سیاست یا موضع ایرانگلوبال را منعکس نمی‌کند.

همنشین بهار

فیسبوک - تلگرامفیسبوک - تلگرامصفحه شما

توجه داشته باشید کامنت‌هایی که مربوط به موضوع مطلب نباشند، منتشر نخواهند شد! 

افزودن دیدگاه جدید

لطفا در صورتیکه درباره مقاله‌ای نظر می‌دهید، عنوان مقاله را در اینجا تایپ کنید

متن ساده

  • تگ‌های HTML مجاز نیستند.
  • خطوط و پاراگراف‌ها بطور خودکار اعمال می‌شوند.
  • Web page addresses and email addresses turn into links automatically.

لطفا نظر خودتان را فقط یک بار بفرستید. کامنتهای تکراری بطور اتوماتیک حذف می شوند و امکان انتشار آنها وجود ندارد.

CAPTCHA
لطفا حروف را با خط فارسی و بدون فاصله وارد کنید CAPTCHA ی تصویری
کاراکترهای نمایش داده شده در تصویر را وارد کنید.