هفتە گذشتە " برت مگ گورگ " نمایندە ویژە امریکا در امور سوریە ترکیە را حامی گروههای تروریستی عنوان و گفت ترکیە بە گذرگاهی برای تروریستهای القاعدە درآمدە است. سخنان مگ گورگ بازتاب وسیعی در رسانەها یافت و مقامات ترکیە اعلام کردند کە در سطح عالی دیپلماتیک اعتراض خود را بە امریکا رساندەاند. جدا از نقش آشکار ترکیە در حمایت از جریانهای تروریستی در سوریە این اولین بار است کە مقامات امریکا بطور مستقیم ترکیە را حامی تروریستها معرفی می کنند. امریکا و روسیە بخوبی بە نقش مخرب ترکیە از روز اول در سوریە بخوبی آگاهند اما چرا در این مرحلە امریکا ترکیە را هدف قرار دادە نیازمند بحث و بررسی است و در این مطلب سعی بر این است تا بە گوشەهایی آن پرداختە شود.

بە لحاظ زمانی اظهارات " مک گورگ " بعداز ایجاد بحران دیپلماتیک میان عربستان سعودی، مصر، امارات و بحرین با قطر بیان شدە است، بحرانی کە اندکی بعداز سفر دونالد ترامپ بە عربستان اتفاق افتاد. در بحران سوریە امریکا و روسیە حرف نهایی را میزنند و بنابە برخی گزارشها هر دوکشور توافق کردە تا روسیە دست ایران و امریکا نیز دست ترکیە از سوریە را کوتاە نمایند. برخی منابع معتبر در ایران نگرانی خود را از این توافق یادشدە پنهان نکردەاند. بنابە توافقات مورد نظر روسیە باید بە حضور ایران از ناحیە جنوب سوریە و هم مرز با اسرائیل پایان و امریکا نیز باید از نفوذ ترکیە در سوریە بویژە مناطق ادلب بکاهد. با توجە بە اینکە کنترل ارتش سوریە در دست روسیە است و نیروهای ایران در پوشش نیروهای سوری حضور دارند دور کردن ایران از مناطق جنوبی سوریە برای روسیە سخت بنظر نمی آید اما کار امریکا برای محدود کردن نقش ترکیە آسان نخواهد بود. زیرا سرنوشت ترکیە تا اندازە زیادی بە سرنوشت جنگ در ادلب گرە خوردەاست و بدین جهت ترکیە بە آسانی کوتاە نخواهد آمد.

در شرایط فعلی ترکیە و قطر همچون یک بلوک جدید و با تفکرات اخوانی از حامیان اصلی جبهە نصرە هستند. یکی از دلایل فشار کشورهای عربی بە قطر توقف حمایتهای آن کشور از آن جبهە است. از آنطرف نیز متهم کردن ترکیە بە حمایت از تروریستها کە " برت مگ گورگ " بیانگر این واقعیت است کە امریکا و کشورهای همسو درصدد مهار همزمان آن دو کشور هستند. میتوان حدس زد کە سر آخر قطر ناچار بە کوتاە آمدن از حمایت از جبهە نصرە برخواهد آمد و کوتاە امدش هزینە سنگینی برای آن کشور نخواهد داشت اما همچنانکە قبلا هم اشارە شد کوتاە آمدن ترکیە بمعنی بازی با امنیت ملی خودش زیرا نیروی جایگزین مورد نظر امریکا در استان ادلب نیروهای کورد هستند و از این جهت ادلب نقطە تضاد منافع میان ترکیە و امریکاست. روند حوادث نشان میدهد کە برخی کشورهای عربی تلاش دارند میان ترکیە و قطر شکاف ایجاد کنند اما ظاهرا طرف ترکی بطور جدی درصدد تحکیم روابط با قطر است.

روابط قطر و ترکیە تا کجا پیش خواهد رفت پاسخ بە آن هنوز زود است اما از آنجا کە قطر بە جامعە عربی تعلق دارد امکان عادی سازی آن کشور با کشورهای همسایە قابل پیش بینی و بهترین گزینە برای آن کشور است. ارتباط با ترکیە ریسکهای بزرگی برای آن کشور دارد کە ممکن است عواقب خطرناکی برای آن کشور داشتە باشد. اول اینکە تنها راە ارتباطی قطر با دنیا از طریق ایران یعنی کشوریکە با جهان در تخاصم است، دیگر اینکە ممکن است بعداز انتخابات سال ٢٠١٩ حزب حاکم ترکیە قدرت را از دست دهد و سیاست خارجی آن کشور دستخوش تغییر گردد بنابراین عادی سازی روابط با جامعە عربی بهتراز رابطە با کشوری است کە دور از مرزهای جغرافیایی آن قرار دارد و خود با مشکلات فراوانی روبرو هست.

این مسئلە را نباید از قلم انداخت کە هدف اصلی ترکها همسویی با عربستان سعودی بود و قطر در جایگاە بعدی قرار داشت. تورکها تلاش کردند تا از کانال سعودیها با مصر آشتی کند و مثلث سنی در مقابل مدار شیعی تشکیل دهند اما ناکام ماندند. الویت تورکها در این بلوکبندی ترغیب عربستان بە سقوط رژیم بشار اسد و گماشتن نظام سنی مورد نظر آنان بود اما سعودیها بعداز سفر ترامپ و سفر شاهزادە آن کشور بە روسیە متوجە شدند کە ماندن رژیم اسد سهم روسیە و سخن در اینبارە غیرقابل مناقشە است بنابراین سعودیها سیاست خود را بر اساس واقعیات پیش رو تنظیم نمودند. در یکسال گذشتە مقامات عربستان، امارات و اردن دوبار با سران کورد سوریە ملاقات داشتەاند کە ماهیت این سفرها برای تورکها خوشایند نیست. الویت سعودیها برای ائتلاف با ترکیە رودرویی با ایران بود کە تورکها خواهان آن نبودند. ترکیە بخوبی دریافتە کە کوردها در عراق و سوریە از کنترل خارج شدە و باید بفکر مهار کوردها در داخل مرزهای خود باشد و این مسئلە بدون هماهنگی با ایران ممکن نیست. بنابراین ترکیە تسلیم خواستە سعودی در دشمنی با ایران نخواهد شد.

کوتاە سخن، بعداز چند سال جنگ در سوریە اینک اوضاع بنفع دولت سوریە و کوردها پیش میرود. دولت سوریە در دایرە منافع روسیە و کوردها نیز در دایرە منافع امریکا تعریف میشوند. در این میان اگرچە ترکیە مثلث عزاز ـ جرابلس ـ الباب را اشغال نمودە و توان خود را حول حمایت از جبهە نصرە در ادلب بکار گماردە اما موقعیت ترکیە آسیب پذیر از همە است. همچنانکە در بالا اشارە شد بحران سازیهای ترکیە در سوریە با منافع تمام قدرتهای درگیر در منطقە بویژە امریکا در تضاد است. بنابراین روابط ترکیە و امریکا مرحلە حساسی را طی میکند و نشانەهای شکاف در روابط امریکا و ترکیە بیش از پیش عیان گشتە است کە میتوان بە خرید موشکهای اس ٤٠٠ از روسیە اشارە کرد. ترکیە بعنوان یکی از کشورهای عضو ناتو تسلیحات از روسیە خریداری کردەاست. از طرف مقابل نیز زمزمەهای بیرون آوردن پ.ک.ک از لیست ترور بمیان آمدە است کە بزرگترین دردسر برای ترکیە می باشد، اینها نمونەهای کوچکی از آشکارشدن تضاد میان ترکیە و امریکاست.