(1)، روزی که از دیدگاه این قلم سرآغاز *انقلاب 21 ایران* است (2). همان روز، بیانیهء جنبش سکولار دموکراسی ایران تحت عنوان "ندای خیزش ملت ایران علیه حکومت استبدادی - مذهبی از همهء جای کشور برخاسته است" (3)، منتشر شد. روز بعد، از این قلم، نوشتاری تحت عنوان "چرا با بیانیهء جنبش سکولار دموکراسی ایران در مورد خیزش هفتم دی ماه که دو روز پیش در مشهد آغاز شد مخالفم" (4)، انتشار یافت، که در آن دلیل مخالفت با ایجاد مهستان مشترک جمهوریخواهان و پادشاهی خواهان، توضیح داده شد. البته 10 روز پیش از این رویدادها، در 28 آذر 1396 در نوشتاری تحت عنوان "تدوین پیشنویس قانون اساسی در دستور کار مِهستان قرار گرفت" (5)، برداشت خود را از مهستان جنبش سکولار دموکراسی بعنوان مهستان جمهوریخواهان سکولار و دموکراتیک، منتشر کرده بودم، که رویدادهای بعدی نشان داد برداشتم از مهستانی که در حال شکل گیری بود، درست نبوده است. به همین دلیل یک ماه بعد در سیزدهم بهمن ماه 1396 برای رفع هرگونه سوء تفاهم، "اطلاعیه درباره مهستان و جنبش سکولار دموکراسی ایران" (6) منتشر شد تا جای هیچ شبهه ای در مورد اختلاف دیدگاه ها در مورد مهستان، باقی نماند. اما از آنجا که از اولین حامیان طرح مهستان دکتر اسماعیل نوری علا بوده ام (7) و برای برخی دوستان دلیل مخالفتم با ایجاد مهستان مشترک جمهوریخواهان و پادشاهی خواهان هنوز روشن نیست، در سطور زیر این موضوع بیشتر توضیح داده می شود.
در واقع این اختلاف حرف تازه ای از سوی این قلم نیست. در همان روز اول کنگره سکولار دموکراتها در 6 سال پیش، هنگامیکه از سوی دکتر اسماعیل نوری علا دعوت شده بودم، همین نظر با صراحت اعلام شد و در نامه ای به ایشان بصورت مقاله ای همان وقت در تاریخ 24 ماه ژوئن 2013 تحت عنوان "نامه ای به دکتر نوری علا در مورد طرح جدید" (8)، منتشر شد و در سایت کنگره سکولار دموکراتها نیز درج شد. اما با اینحال همیشه تلاشهای دکتر اسماعیل نوری علا مورد پشتیبانی و حمایت این قلم بوده و هست و شاید این امر باعث شده که اختلاف موضع درباره این موضوع، مورد توجه قرار نگرفته است. لازم به یادآوری است که مخالفت با ساختن تشکیلات مشترک با سازمانی نظیر حزب مشروطه ایران به این دلیل نیست که با حزب مشروطه مسأله ای داشته باشم، اتفاقاً به عکس برای آنها از همان زمان شادروان داریوش همایون احترام قائل بوده و هستم. ولیکن حزبی پادشاهی خواه در پی حکومت موروثی است و این نگرش بر تبعیض بر مبنای اصل و نسب استوار است و مخالفت خود با این تبعیض را نیز در مقاله ای تحت عنوان "سلطنت یعنی تبعیض بر مبنای اصل و نسب" در نشریه سکولاریسم نو در اول فوریه سال 2008 مطرح کردم، و دکتر اسماعیل نوری علا آن نوشتار را همان 10 سال پیش، ویرایش کرده و منتشر کردند (9).
در نتیجه این بحثها تازه نیست. ساختن تشکیلاتی نظیر مهستان، با جبهه واحد فرق دارد. جبهه واحد یا حتی ائتلاف برای آکسیونهای مشخص را با هر فرد و تشکیلاتی چه پادشاهی خواه، چه اصلاح طلب و چه کمونیست می شود برای کار های معین و مدت معین شکل داد، اما مهستان، تشکیلات مشترکی است که تازه قرار است ساخته شود نه آنکه تشکیلاتهایی موجود باشند که بخواهند با هم جبهه ای ائتلافی شکل دهند. آیا درست است که جمهوریخواهان با پادشاهی خواهان بطور مشترک تشکیلات مهستان ایجاد کنند؟ توضیح داده شد که درست نیست و به جایی نمیرسد و عملاً یا می شود خودسانسوری و یا دعوا. آیا پادشاهی خواهان حق دارند تشکیلاتی نظیر مهستان بسازند؟ بله و ساخته اند و اتفاقاً هیچ عیبی ندارد که با آن مهستانها حتی برای کارهای معین، جبهه واحد تشکیل داد. شورای ملی ایران در واقع مهستانی است که هم اکنون وجود دارد و از پادشاهی خواهان تشکیل شده هرچند تلاش می کنند خود را پادشاهی خواه نشان ندهند. آیا باید با آنها همکاری روی آکسیونهای مشخص کرد؟ بله. حتی با حزب مشروطه هم می شود آکسیون مشترک گذاشت. حزب مشروطه گرچه خود را حزب می خواند اما چیزی مثل مهستان است و اتقاقاً آنها می خواهند خود را از طریق پروژه مهستان جنبش سکولار دموکراسی ایران، گسترش دهند و ایرادی هم به تلاش آنها نیست، اما بهتر است این کار را با شورای ملی ایران کنند چون هر دو در واقعیت پادشاهی خواه هستند؛ به هر حال به خودشان مربوط است و مسأله جمهوریخواهان نیست.
دوباره از خود بپرسیم که آیا باید نه جبهه واحد، بلکه تشکیلات مشترک با پادشاهی خواهان ساخت؟ خیر، چون این اختلاف بسیار عمیق است، یعنی عملاً یا باعث دعوا یا خودسانسوری می شود. مسأله، اختلاف ساده ای نیست، پادشاهی خواهی یعنی هواداری از رژیم پهلوی که 57 سال در ایران در قدرت بوده و با انقلاب سرنگون شده است و اینکه کسی بگوید منظورش پادشاهی ایده آلی است و نه احیاء رژیم پهلوی، این حرفها از روی ناآگاهی یا ساده انگاری است. منظور این نیست که آن فرد آدم ناصادقی است ولی بحث واقعی پادشاهی خواهی در ایران همان احیا سلطنت پهلوی است بصورت خجالتی، و اینکه تصور شود با ایجاد تشکیلات مشترک، آن افراد ناآگاه، روشن می شوند و به آنها کمک می شود تا ببینند آنچه می گویند همان جمهوری است، اتفاقاً نتیجه عکس می دهد، همانطور که در پایین بیشتر توضیح داده خواهد شد، یعنی می تواند این کار باعث تنفر و بی اعتمادی از یکدیگر شود، چون دیدگاه های واقعی در مورد سلطنت بعنوان سیستمی تبعیض آمیز بر مبنای اصل و نسب، به خفا می رود. به هر حال این موضوع به تفصیل در مقالات اخیر در مورد موضوع پادشاهی خواهی و حکومت موروثی (10)، بحث شده است.
اما همه این مواضع بین سالهای 2008 و 2013 یعنی از حدود ده سال پیش و حتی سالها پیش از آن بحث شده اند، پس چرا حالا دوباره همه این حرفها دارد مطرح می شود؟ چون مهستان جمهوریخواهان سکولار دموکرات تازه قرار بود به اجرا گذاشته شود که خیزش 96 آغاز شد و بعضی کارها سرهم بندی شد و بحثهای پیشین فراموش شد و در نتیجه حالا یا می شد مهستانهای جمهوریخواهان و پادشاهی خواهان را جداگانه ایجاد کرد و یا که برنامه جمع، ساختن تشکیلات مشترک است و این قلم با دومی مخالفم، راهی که متأسفانه رهبری جنبش سکولار دموکراسی ایران اکنون انتخاب کرده است. اینجانب از راه اول حمایت می کنم و از اول هم همین بود وقتی 14 سال پیش در ژانویه 2005 هنگامیکه بسیاری از پادشاهی خواهان و همکاران جمهوریخواه آنها، مشغول با طرح رفراندوم 60 میلیون امضا بودند، از سوی این قلم همان وقت طرح جبهه متحد سکولارها ارائه شد (11) و همزمان دلیل نیاز به آلترناتیو قانون اساسی، با صراحت مطرح شد (12). در آن زمان منظور این قلم از جبهه واحد سکولارها، ساختن تشکیلات مشترک از سکولارها نبود. بلکه منظور این بود که تشکیلاتهای دموکراتیک و سکولار جمهوریخواهان و پادشاهی خواهان و دیگران که امروز مهستان خوانده می شوند، ساخته شوند، و آن تشکیلاتها با هم جبهه واحد سکولار دموکراسی را شکل دهند. یعنی همیشه با ایجاد تشکیلات مشترک با پادشاهی خواهان مخالف بوده و هستم. حتی در سالهای 1980 در کالیفرنیا، یعنی حدود 30 سال پیش دوستی از طرف آقای فرامرز فروزنده با این قلم تماس گرفت تا تشکیلات مشترکی با پادشاهی خواهان درست کنیم و آنزمان هم حاضر نشدم با ایشان ملاقات کنم چون با این دیدگاه مخالفم و می دانم که بیشتر به دشمنی بین جمهوریخواهان و پادشاهی خواهان منتهی می شود. در آن زمان هم به صداقت آن دوست شکی نداشتم همانگونه که امروز به صداقت دکتر اسماعیل نوری علا شکی ندارم. بعدها در سالهای 1990 اینترنت در میان ایرانیان رواج یافت (13)، اختلافات مشابهی در مورد طرح منشور 81 در فوریه 2003 اعلام شد (14) که راه ها جدا شد و آنها بالاخره به "اتحاد برای دموکراسی" منتهی شدند که سالهاست مفصل درباره آن جمع بحث شده (15)، و شخصاً از آن جریان، فاصله گرفته ام. جریانات مشابهی نیز تا به امروز از جمله از سوی تلویزیون اندیشه دنبال می شوند که در اطلاعیه ای به تازگی برای رفع هرگونه سوء تفاهم، فاصله خود را از آن جریانات اعلام کردم (16).
اصل بحث در مورد پادشاهی خواهی اگر یک چیز فرضی باشد مثل مذهب مانی پیامبر ایرانی که در هندوستان امروز مطرح است، گفتمانی ایده آلی است که دیگر آنقدر موضوع اختلاف نمیشود. اما واقعیت این است که اینهمه، کلاه شرعی برای احیا سلطنت پهلوی است. منظور این نیست که کسانیکه این نظرات را مطرح می کنند ناصادق بخوانیم و بگوییم مثلاً حزب مشروطه یا شورای ملی ایران از عده ای دروغگو تشکیل شده است. اما اگر تصور کنیم به دلیل ناآگاهی یا گیجی در مورد این مواضع سیاسی است و پس از روشن شدن، آنها جلب نظرات جمهوریخواهان می شوند، اشتباه است و در واقع به عکس، تنفر ایجاد می شود. مثل آنکه بگوییم با سیستم پارلمانی فرعونی مسأله ای نداریم. موضوع واقعی نیست. ایران که مصر نیست و اینها آفریدن بحثهای خیالی است که سلطنت طلبان با اختراع لغت "پادشاهی پارلمانی" و "پادشاهی خواهی" دوست دارند این بحثهای غیر واقعی را ادامه دهند و از جمله بارها به بحثهای خیالی سلطنت سوئد در ایران پاسخ داده شده است (17) و اگر با نهایت بی طرفی و عقل خوانده شود، دیگر دوباره همان حرفها را نمیزدند. اما واقعاً برای رهبران پادشاهی خواهان ایران این حرفهای خیالی ظاهر قضیه است و در پی قانون اساسی تازه ای نیستند و اساساً به جز حق اناث در جانشینی پادشاه و وتو پنج مجتهد مسأله ای با قانون اساسی دوران پهلوی ندارند.
اما چرا اصلاً ساختن تشکیلات مهستان جمهوریخواهان سکولار و دموکراتیک امروز شانس موفقیت دارد؟ مگر شادروان امیر هوشنگ کشاورز نیامد همین کار را بکند و شکست خورد؟ دلیل شکست او این بود که آدمهایی که می خواستند این کار را بکنند به رغم آنکه خود را جمهوریخواه سکولار و لاییک می خواندند، چنین نبودند و یک عده چپی بودند که می دیدند کمونیسم کار نمی کند و مردم هم از لغت کمونیست بدشان می آید و از این اصطلاح جمهوریخواه سکولار و لاییک، استفاده می کردند. اما امروز کسانی که این حرف را میزنند واقعاً جمهوریخواه سکولار و دموکرات از ته دل هستند و حتی برای دورنمای خود کمونیست و چپی نیستند و دورنمایی آینده نگر دارند و مشخصاً می دانند چگونه جمهوری مورد نظرشان است (18). از سوی دیگر اصلاح طلبان، ملی مذهبی ها، مجاهدین و دیگر جریانات اسلامی هم که باعث گیجی می شدند، با خیزش جنبش ضد اسلامگرایی در ایران، دیگر اهمیت خود را از دست داده اند، در نتیجه بهترین زمان برای متحد کردن جمهوریخواهان سکولار، دموکرات و آینده نگر است که لزومآً عضو حزب سکولار دموکرات ایرانیان نیستند و نخواهند بود اما در تشکیلات مهستان جمهوریخواهان سکولار و دموکرات، اگر تشکیل شده بود، می توانستند فعالیت کنند.
اتقاقاً اگر دیروز، اصلاح طلبان، برنامه جمهوریخواهانی نظیر امیر هوشنگ کشاورز را منحرف کردند و هنوز اصلاح طلبان اسلامی تا حدی تشکیلاتهایی نظیر هجا و اتحاد جمهوریخواهان را منحرف می کنند، امروز جریانات پادشاهی خواهی نظیر حزب مشروطه باعث بهم خوردن شیرازه کار جمهوریخواهان سکولار و دموکرات هستند، وقتی جمهوری سکولار و دموکراتیک آینده نگر می تواند با طرح پبش نویس قانون اساسی جذاب، واقعاً مهستان جمهوریخواهان سکولار و دموکرات را قوام بخشد بجای آنکه از بامدادن تا شامگاهان، رژیم شاه را با رژیم جمهوری اسلامی مقایسه کنیم و تصور شود این برنامه آینده برای ایران است. لازم به یاد آوری است که با دوستان حزب مشروطه مسأله ای نداشته و ندارم و اتفاقاً فکر می کنم تشکیلات مشترک با آنها، متأسفانه در آخر کار، باعث می شود این دوستی که به همت شادروان داریوش همایون ایجاد شد به دشمنی تبدیل شود. بگذاریم آنها مستقل سازماندهی کنند و جمهوریخواهان سکولار و دموکرات هم مستقل مهستان خود را بسازند. دوری و دوستی بهتر است. به هر حال این نظر این قلم است و با اینحال برای همه تلاشهای دکتر اسماعیل نوری علا (19) و همراهانشان در حزب سکولار دموکرات ایرانیان (20) و مهستان (21) جنبش سکولار دموکراسی ایران (22) آرزوی موفقیت دارم.
به امید جمهوری آینده نگر دموکراتیک و سکولار در ایران
سام قندچی
سایت آینده نگر ایرانسکوپ
http://www.ghandchi.com
بیست و دوم بهمن ماه 1396
February 11, 2018
پانویس:
1. خیزش 96
https://goo.gl/QmJPYV
2. انقلاب 21 ایران
https://goo.gl/w5rMvF
3. بیانیهء جنبش سکولار دموکراسی ایران: ندای خیزش ملت ایران علیه حکومت استبدادی - مذهبی از همهء جای کشور برخاسته است
http://isdmovement.com/2017/1217/122917/122917.Jo…
4. چرا با بیانیهء جنبش سکولار دموکراسی ایران در مورد خیزش هفتم دی ماه که دو روز پیش در مشهد آغاز شد مخالفم
http://www.ghandchi.com/1830-jonbeshe-secular-dem…
5. تدوین پیشنویس قانون اساسی در دستور کار مِهستان قرار گرفت
http://www.ghandchi.com/1816-mehestan-constitutio…
6. اطلاعیه درباره مهستان و جنبش سکولار دموکراسی ایران
http://www.ghandchi.com/1916-etelaieh-jonbesh.htm
7. درباره مهستان در تبعید پیشنهادی دکتر اسماعیل نوری علا
https://goo.gl/hKe4zJ
8.نامه ای به دکتر نوری علا در مورد طرح جدید
http://www.ghandchi.com/787-nooriala-isdcongress…
9. سلطنت یعنی تبعیض بر مبنای اصل و نسب
http://www.ghandchi.com/499-MonarchyDiscriminatio…
Monarchy Means Discrimination Based on ancestry
http://www.ghandchi.com/499-MonarchyDiscriminatio…
http://www.newsecularism.com/2008/0208-A/020608-S…
10. درباره پادشاهی خواهان، سلطنت طلبان، و حکومت موروثی
https://goo.gl/eeswxR
11. جبهه واحد برای ایجاد حکومت سکولار در ایران
http://www.ghandchi.com/428-UnitedFrontSecularism…
United Front for a Secular Regime in Iran
http://www.ghandchi.com/428-UnitedFrontSecularism…
12. قانون اساسی جدید- رفراندوم ترقی و تحجر
http://www.ghandchi.com/364-ConstRef.htm
New Constitution-Referendum of Progress and Petrifaction
http://www.ghandchi.com/364-ConstRefEng.htm
13. هوشیار نراقی: گذری كوتاه در تاريخ ايرانيان در اينترنت
http://www.ghandchi.com/gozari.htm
14. My didgah (view) of manshoor81
http://www.ghandchi.com/189-manshoor81.htm
15. آینده نگری تکرار راه های شکست خورده جریان *اتحاد برای دموکراسی* نیست
http://www.ghandchi.com/1917-etehade-baraye-democ…
16. اطلاعیه در مورد تلویزیون اندیشه
http://www.ghandchi.com/1901-darbaareh-television…
17. آیا پادشاهی نوع سوئد برای شاهزاده رضا پهلوی امکانپذیر است
http://www.ghandchi.com/1499-rp-swedish-monarchy…
18. ایران-جمهوری آینده نگر-ویرایش سوم
http://www.ghandchi.com/411-FuturistRepublic.htm
Iran-Futurist Republic-Third Edition
http://www.ghandchi.com/411-FuturistRepublicEng.h…
19. دکتر اسمعیل نوری علا
https://goo.gl/z8Et3N
20. حزب سکولار دموکرات ایرانیان
https://goo.gl/22wBEV
21. مهستان
https://goo.gl/pBW3Wm
22. جنبش سکولار دموکراسی ایران
https://goo.gl/ViVZ6i
متون برگزیده
http://featured.ghandchi.com