رفتن به محتوای اصلی

چرا شعار جمهوری ایرانی اشتباه است
24.02.2018 - 21:36

متأسفانه روشنفکران ایران در سالهای پس از 28 مرداد به اصطلاح "خلقی" شدند و این عبارت را برای توجیه عقب ماندگی های مردم به کار می بردند در حالیکه در سالهای بعد از شهریور 20، روشنفکرانی نظیر شادروان احمد کسروی داشتیم که در برابر عقب ماندگی های مردم میایستادند نه آنکه واپسگرایی های جامعه را با اصطلاحاتی نظیر "مردمی بودن" توجیه کنند و از آن پرچم انقلاب بسازند. ثمره این دیدگاه روشنفکران ما بویژه پس از 15 خرداد 1342، پشت کردن به ترقی خواهی در انقلاب 1357 شد. اگر فرصت کردید لطفاً بخش اول رساله "ترقی خواهی در عصر کنونی" را که دقیقاً در مورد همین "خلقی بودن" روشنفکران دوران انقلاب پنجاه و هفت است و 35 سال پیش نوشته شده، مطالعه کنید که نشان می دهد چگونه در پایان، این دیدگاه به حمایت روشنفکران ما از شعار "استقلال آزادی، جمهوری اسلامی" منتهی شد (1).
در سال 1388 عده ای از جمهوریخواهان هوادار دموکراسیِ سکولار در داخل کشور شعاری اختراع کردند بنام "استقلال، آزادی، جمهوری ایرانی" که بطور محدود، در برخی تظاهراتهای جنبش سبز سالهای 88 و 89 مطرح شد. دی ماه امسال نیز در خیزش 96 (2)، دوباره این شعار در سطح وسیعتری در ایران به کار رفته چون این جنبش اساساً حرکتی جمهوریخواهانه، دموکراتیک و سکولار است. حالا چون اقبال بیشتر مردمی از این شعار وجود دارد، روشنفکرانی در خارج کشور شروع به تفسیرهای متعدد از این شعار کرده و آنرا چون مردمی است مورد حمایت قرار می دهند و کاری ندارند که این شعار درست است یا غلط. شخصاً هم معتقدم هدف کسانیکه شعار "جمهوری ایرانی" را اختراع کرده اند بیان جمهوری سکولار و دموکراتیک است و این موضوع را در سالیان گذشته و بویژه در ماه های اخیر بحث کرده ام، اما خود این شعار غلط است. یعنی واقعاً نظامهای حکومتی، مخصوص یک کشور نیست. حتی قوانین اساسی ترقی خواهانه هم دستاورد بشریت است هرچند جزئیات معینی ممکن است در هرکشوری داشته باشند، مثلاً در آلمان صد درصد قانون اساسی باید خود را از رژیم فاشیسم هیتلری به روشنی جدا کند در حالیکه قانون اساسی در آمریکا نیازی به چنین مرزبندی ندارد. منظور آنکه پس از 39 سال جمهوری اسلامی، امروز جمهوری آینده نگری که دموکراتیک و سکولار است (3)، هدف جنبش مردم ایران می باشد و بهترین شکل برای بیان آن ابداً عبارت "جمهوری ایرانی" نیست که بسیار گمراه کننده است. در واقع، نه جمهوریت، نه دموکراسی و نه سکولاریسم، اساساً دستاوردهای تنها تاریخ ایران نبوده اند و دستاوردهای بشریت هستند. اگر هم، وزن و قافیه مسأله است، می توان شعار "استقلال، آزادی، جمهوری آینده" را ترویج کرد که نشانگر آینده نگری ما در جمهوری مورد نظرمان باشد.
لازم به تذکر است که در محافل روشنفکری ایران در مقابله با رژیم جمهوری اسلامی بسیار بر خوب و بد افراد تأکید می شود که بر دیدگاه افلاطونی انسان بافضیلت قرار دارد که در دفاعیات سقراط می بینیم (4) و در کتاب ولایت فقیه آیت الله خمینی نیز بر همین بینش تأکید شده است. همانطور که در نوشتار جمهوری آینده نگر به تفصیل بحث شده، دیدگاه مدرن بعد از هیوم بر حقوق انسانی متکی است و نه بر انسان با فضیلت (5). به عبارت دیگر سعی نکنیم مطمئن شویم که فردی آدم خوبی است و بعد او را در نقش رهبر سیستم استبدادی تجربه شده مورد نظر خود قرار دهیم و فکر کنیم به دلیل خوبی، سجایا و فضیلت آن فرد، قرار است این بار همان سیستم، دموکراتیک عمل کند، همان مدلی که سیستم جمهوری اسلامی را خمینی در کتاب ولایت فقیه اختراع و توجیه کرد هرچند مدلش دولت کلیسایی قرون وسطای واتیکان و خلافت عثمانی بود که هردو سمبلهای استبداد در تاریخ بوده اند و نه دموکراسی؛ یعنی خیال نکنیم اگر انسان با فضیلتی در رأس قرار گیرد یعنی به قول افلاطون، فیلسوف شاه در مدینه فاضله در قدرت باشد، این بار می تواند از رژیم استبدادی گذشته که احیا کرده ایم، خیالمان راحت باشد. نمی شود فاشیسم نازی یا جمهوری بعثی عراق و سوریه را با انسانی با فضیلت و خوب در رأس آن احیاء کرد و خیال کرد به دلیل سجایای رهبر جدید، آن رژیم را دموکراتیک کرده ایم؛ درک اشتباهی که از نظامهای سیاسی، پادشاهی خواهان اصلاح طلب هوادار احیاء رژیم پهلوی نظیر حزب مشروطه ایران (6)، ترویج می کنند، به رغم آنکه باصداقت هستند. در واقع همه اصلاح طلبان رنگارنگ ایران در مورد نظامهای سیاسی دیدگاه مشابهی را از نظامهای سیاسی مورد نظرشان ترویج می کنند (7).
رژیمهای دموکراتیک مطرح شده بعد از هیوم بر برآوردن حقوق انسانی در قوانین اساسی و عملکرد تاریخی حکومت مورد نظر متکی هستند و نه بر فضیلت و خوبی رهبران، و کارکرد اینگونه سیستمهای حقوقی و سیاسی را تا به امروز در آمریکا می بینیم (8). به طور خلاصه اینکه دستاوردهای بشریت در هر عرصه زندگی، آن چیزی است که ما را به پیش می برد. ما نه دنبال "اتوموبیل ایرانی" و نه "لیزر ایرانی" و نه "حقوق بشر ایرانی" هستیم. اگر هم ایرانیانی نظیر زنده یاد دکتر جوان به دستاوردهای بشریت با اختراع اولین لیزر گازی هلیوم_ نئون افزود، دستاورد بشریت در آن عرصه است، زمانی هم زکریای رازی با کشف الکل به گنجینه دستاوردهای بشریت افزود. در نقطه مقابل، اگر مسیحیان بنیادگرایی در آمریکا، واپسگرا بوده و ضد حقوق بشر باشند، نباید با تئوریهای غلط رلاتیویسم فرهنگی آنرا توجیه کرد و مثلاً نام "حقوق بشر آمریکایی" بر آن گذاشت. روشنفکران ایران به اندازه کافی در تجربه انقلاب 57 از عقب ماندگی های مردم، پرچم مبارزه ساختند، این بار در "انقلاب 21 ایران" (9)، دوباره اشتباه گذشته را نکنیم و از واپسگرایی در شعارهای مردمی، پرچم انقلاب نسازیم همانگونه که یک روز پس از تظاهرات هفتم دی ماه 1396 در نوشتار "کی گفته ایران شاه نداره، متأسفانه ایران در 38 سال گذشته شاه داشته و داره" (10)، در مورد برخی شعارها در خیزش 96، توضیح داده شد. جمهوری آینده نگر به تفصیل در سی و چند سال گذشته بحث شده و می توان عباراتی نظیر "جمهوری آینده نگر" یا "جمهوری آینده" را در شعارهای به کار برد.
به امید جمهوری آینده نگر دموکراتیک و سکولار در ایران
سام قندچی
سایت آینده نگر ایرانسکوپ
http://www.ghandchi.com
سوم اسفند ماه 1396
February 22, 2018
پانویس:
1. ترقی خواهی در عصر کنونی- متن کامل - ویرایش دوم
http://www.ghandchi.com/352-taraghikhahi.htm
2. خیزش 96
https://goo.gl/QmJPYV
3. ایران-جمهوری آینده نگر-ویرایش سوم
http://www.ghandchi.com/411-FuturistRepublic.htm
Iran-Futurist Republic-Third Edition
http://www.ghandchi.com/411-FuturistRepublicEng.h…
جمهوری آینده نگر
https://goo.gl/Fkzxmn
4. قانون و ایران: فضیلت یا حقوق
http://www.ghandchi.com/295-ghAnoon.htm
Iran & Law: Virtue or Rights
http://www.ghandchi.com/295-Law.htm
5. ایران-جمهوری آینده نگر-ویرایش سوم
http://www.ghandchi.com/411-FuturistRepublic.htm
Iran-Futurist Republic-Third Edition
http://www.ghandchi.com/411-FuturistRepublicEng.h…
6. دلیل مخالفت با مهستان مشترک جمهوریخواهان و پادشاهی خواهان
http://www.ghandchi.com/1928-mehestan.htm
7. وداع با اصلاح طلبان جمهوری اسلامی و اصلاح طلبان رژیم پهلوی
http://www.ghandchi.com/1942-eslahtalabi.htm
8. در سال اول ترامپ، دموکراسی آمریکا استقامت خود را دوباره ثابت کرد
http://www.ghandchi.com/1801-us-democracy.htm
In Trump's First Year, US Democracy Proved again to be Resilient
http://www.ghandchi.com/1801-us-democracy-english…
9. "انقلاب 21 ایران"
https://goo.gl/ZNB82J
10. کی گفته ایران شاه نداره، متأسفانه ایران در 38 سال گذشته شاه داشته و داره
http://www.ghandchi.com/1829-iran-shah-daareh.htm
مطالب مرتبط
از اين پس هفتم دی ماه نقطهء عطف تغييرناپذير جنبش ضد حکومت مذهبی در ايران ست
http://isdmovement.com/Index-All/2018/0118/011018…
http://www.ghandchi.com/1855-noghte-atf.htm
آقایان طبرزدی و نوریزاد، مشروطه خواهی پهلوی پرستان مثل دموکراسی اسلامی خمینی پرستان است
http://www.ghandchi.com/1950-tabarzadi-nurizad.htm
متون برگزیده
http://featured.ghandchi.com

دیدگاه‌ و نظرات ابراز شده در این مطلب، نظر نویسنده بوده و لزوما سیاست یا موضع ایرانگلوبال را منعکس نمی‌کند.

آتوسا نجف لوی

فیسبوک - تلگرامفیسبوک - تلگرامصفحه شما

توجه داشته باشید کامنت‌هایی که مربوط به موضوع مطلب نباشند، منتشر نخواهند شد!