(1). آقای زیدآبادی در دوران جنبش سبز شجاعانه در برابر دادگاه های استالینی ایستادگی کردند و این نقد ابداً کوچک کردن کارهای پرارزش ایشان در عرصه نظری و عملی در همه این سالها نیست. آقای احمد زیدآبادی در مصاحبه خود همچنین اصلاح طلبی در دوران مصدق را مطرح کرده و می گویند "مصدق هم به قصد اصلاح، نخست وزیری را پذیرفت آن هم تازه زمانی که نخست وزیر قدرت بالایی داشت و بسیاری امور در ید قدرت او بود. به نظرم وقتی که دکتر مصدق در عملی کردن برنامه ملی کردن صنعت نفت به معنای دلخواه خود به بن بست رسید؛ مي‌توانست از قدرت کنار برود و مانع از کودتا شود. اما او ظاهرا به پیروزی اخلاقی در مقابل خصم خود چشم داشت و حلقه یاران نزدیک او تا هنگام کودتا کار را ادامه دادند تا طرف پیروز اخلاقی مناقشه شوند" (2). اجازه دهید از دوران مصدق شروع کنیم. دلیل اصلی شکست مصدق سیاستها و عملکرد حزب توده بود، چرا که واقعاً نیروی اصلاح طلب متشکل در ایران در همه سالهای 1320 تا 1332 حزب توده بود و شخصیتهایی نظیر دکتر مصدق به برکت قدرت حزب توده در جامعه، امکانات مانور زیادی در بالا پیدا کردند هرچند مصدق و بعد هم، او و جبهه ملی تلاش زیادی کردند که تشکیلاتی لیبرال، ملی گرا، و مستقل از شوروی و غرب را در ایران شکل دهند، اما هیچگاه نیروی متشکل قابل ملاحظه ای نشدند که خود بحث مفصلی است و در گذشته به آن پرداخته شده است (3). در نتیجه در آن دوران اصل بحث حزب توده است. آیا درست بود که حزب توده و یا مصدق در قدرت شرکت کردند چه زمانی که امکان چانه زنی بیشتر داشتند و چه نداشتند؟ پاسخ در هر لحظه تاریخی آن دوران را می شود ارزیابی کرد اما اصل دلیل شکست، درک غلط حزب توده از اصلاحات و رفرم بود که هنوز هم در جامعه سیاسی ایران ادامه دارد. حتی مصدق بسیار کمتر از حزب توده این درک غلط را داشت. منظورم از درک غلط اینکه استراتژی اصلاحات از اساس اشتباه بود همانگونه که امروز استراتژی اصلاحات در ایران غلط است (4). استراتژی اصلاحات باید ترقی خواهی باشد (5) در حالیکه در آن روزگار همه تلاش حزب توده و دکتر مصدق بر ملی کردن صنعت نفت متمرکز بود بجای آنکه تصویر روشن ترقی خواهی را برای مردم مطرح کنند و اجرای آن را وظیفه خود قرار دهند حال چه قادر باشند در قدرت شرکت کنند و تا چه درجه شرکت کنند، و چه آنکه از قدرت بیرون باشند. اصل بحث دورنمایی است که اصلاح طلبان جامعه برای مردم ارائه می دهند و استراتژی رسیدن به آنرا طرح می کنند (6). حزب توده دورنمای وابستگی به شوروی را برای مردم ارائه می داد، شوروی که سالها پیش از آن، در دوران تصفیه های استالینی واقعیت مخوف خود را نشان داده بود و نمی توانست ایده آل مترقی و دموکراتیک هیچ آدم اصلاح طلبِ دموکراسی خواه و مترقی باشد. در 20 سال گذشته نیز اصلاح طلبان اسلامی در ایران موضوع ترقی خواهی را در ایران درک نکرده اند. اصل محتوای ترقی خواهی در ایرانِ جمهوری اسلامی، با جدایی حکومت و مذهب تعریف می شود که اصلاح طلبان ایران حتی تا به امروز این امر مهم را درک نکرده و از آن حرف نمیزنند در حالیکه مردم عادی سالهاست از آن می گویند و دیگر خود مردم در خیابان بعد از 7 دی ماه 1396 به روشنی مطرح کرده اند (7). *سکولاریسمِ امروز* در ایران از سوی خود مردم درک می شود و این چیزی است که هر دموکراسی خواه ایرانی، چه تحول خواه و چه اصلاح طلب ضروری است دستکم از خود مردم بیاموزد (8). حتی در زمان شاه با بسیاری از مردم عادی حرف می زدم و تحلیل دقیقتری از اردوگاه سوسیالیستی داشتند تا اعضا و رهبران حزب توده. مردمی که خویشاوندانی داشتند که راننده کامیون بودند و در اروپای شرقی در تردد بودند و به آشنایان خود در مورد بلغارستان می گفتند که زنان برای چند دلار خودفروشی می کردند و عدالت سوسیالیستی همانقدر معیوب بود که دموکراسی سوسیالیستی، یعنی واقعیت اردوگاه سوسیالیستی که رهبران حزب توده به رغم زندگی در شوروی و بلوک شرق حتی حرفش را نمیزدند. متأسفانه اصلاح طلبان اسلامی و پیروان چپی آنها در همه این سالها به موضوع جدایی حکومت و مذهب که اصل مسأله سیاسی جامعه ایران است توجهی نکرده اند گویی اعتراض و فریادِ زنان ایران بر علیه حجاب اجباری برای 39 سال که جلوی چشم آنهاست به خاطر دیدگاه ایدئولوژیکشان قادر نیستند ببینند و بشنوند. مشکل اصلاح طلبان ایران دورنمای آنها برای جامعه است و نه آنکه در قدرت هستند یا نیستند. آریل شارون وقتی در قدرت بود، در یک لحظه، اشتباه استراتژیک خود را در مورد فلسطنیان درک کرد و بزرگترین خدمت را به اسراییل و فلسطین در تاریخ کرد که هیچ فعال فلسطینی و اسرائیلی پیش و پس از او نکرده است. وقت آن است که اصلاح طلبان ایران، سکولار دموکراسی را بیاموزند و ترویج کنند، چه در قدرت باشند و چه نباشند، چه امکان چانه زنی در بالا داشته باشند و چه نداشته باشند، آنچه که حتی محمود احمدی نژاد فهمیده اما اصلاح طلبان ایران هنوز نفهمیده اند و بحثهای بیهوده راه می اندازند و از این اصل بحث طفره می روند. در پایان می خواهم از همه صاحب نظران ایران تقاضا کنم از لغت "توده" برای اشاره به مردم ایران استفاده نکنند. مردم ایران سالها ست که انسانهای مستقلی هستند که در جمع، "مردم" را تشکیل می دهند، در حالیکه "توده" اشاره به انبوه بی هویتی است که نظیر اعضا فرقه ها و کالتهای مذهبی بر اساس تعصب یا نفرت معینی حرکت می کنند نه آنکه مانند اعضا احزاب مدرن آگاهانه برنامه و راهی را برگزینند و به آن عمل کنند. دفاع از فردیت (9) به معنی آنارشیسم نیست. مردم ایران سالهاست که دیگر توده وار، نه فکر می کنند و نه عمل می کنند، و بهتر است که روشنفکران ما نیز از این اصطلاح عقب مانده که کمونیستها در ایران مد کردند، دست بردارند. ضمناً بگویم که این حرفم ابداً اشاره ای به آقای زیدآبادی نیست چون خوشبختانه ایشان همیشه با نقد استالینیسم نه تنها جمع های تشکیلاتی را بر مبنای اشتراک در دیدگاه هایی تعریف کرده اند که فرد خود به آن رسیده است بلکه در برابر دیدگاه های گله وار از آحاد مردم، ایستادگی کرده اند. با آقای احمد زیدآبادی فقط از راه مطالعه مطالبشان در اینترنت آشنایی دارم و بعنوان ژورنالیستی دیگر، برایشان آرزوی سلامتی، شادی و موفقیت در سال نو دارم.
به امید جمهوری آینده نگر دموکراتیک و سکولار در ایران
سام قندچی
سایت آینده نگر ایرانسکوپ
http://www.ghandchi.com
اول فروردین ماه 1397
March 21, 2018
پانویس:
1. خبرنامه گویا: احمد زیدآبادی: چرا اصلاح‌طلبان بايد از قدرت كنار بروند
http://news.gooya.com/2018/03/post-12856.php
2. همانجا
3. درباره مصدق و جبهه ملی
https://goo.gl/g3Meyg
4. اصلاح طلبی ارتجاعی
http://www.ghandchi.com/249-ReactionaryReformism…
http://isdmovement.com/2016/0516/050416/050416.Sa…
5. نقشه راه برای اپوزیسیون سکولار دموکرات بسیار ساده است
http://www.ghandchi.com/1628-raahe-hale-saadeh.htm
6. ترقی خواهی در عصر کنونی- متن کامل - ویرایش دوم
http://www.ghandchi.com/352-taraghikhahi.htm
7. از اين پس هفتم دی ماه نقطهء عطف تغييرناپذير جنبش ضد حکومت مذهبی در ايران ست
http://isdmovement.com/Index-All/2018/0118/011018…
http://www.ghandchi.com/1855-noghte-atf.htm
8. چند کلمه در مورد سکولاريسم امروز
http://isdmovement.com/2015/0315/030215/030215-Sa…
http://www.ghandchi.com/1094-enghelaabe57-va-secu…
9. درباره فردیت
http://bit.ly/2uaVo2x
متون برگزیده
http://featured.ghandchi.com