گوشه ای از تارهای روحی آذربایجان ممنوع شده:
تارهایی که نه تنها هیچ زبانی را ممنوع نکرد، بل با عشق به سعادت و آزادی
تمام انسانهای روی زمین، به رشد همه فرهنگها یاری نمود.
از جمله به ابزار قتل خود، " زبان فارسی":

  حیدر بابا-Rübabə Muradova

Şövket Elekberova - Fizuli

 سهندیه -شهریار

الی باغلی بیزیم ائللر
آغزی باغلی بیزیم ائللر
یاز قیریلسین زنجیرلر
ائلیم زنجیرده رنجیرده!
*
ئوستو توزلو قورو یوللار
عطیر ساچان قورو کوللار
آزادلیغا ایگیت یوللار
ائلیم زنجیرده رنجیرده!

تبعیض دیدگان نباید انتظاری بیش از این، از چنین آدمهایی، داشته باشند.
ادیب و نویسنده ادبی زبان فارسی، هرجا به عرصه « حقوق و سیاست و تبعیض» سر زده ، معمولاً ارتجاعی ترین افکار خود را بیرون ریخته است. محمود دولت آبادی و کدکنی و امثال آنها تنها مشتی از خروار اند. 
اینان هیچوقت نتوانسته اند از « ناسیونالیسم "تاریخی- عقده ای" خود» فاصله بگیرند.

با این «خصایل و خاصه ها» که جزو مشخصات بارز عرصه ادب زبان فارسی دولتی و اداری ست، جامعه، عقب ماندگی خود را عملاً در زمینه « دموکراسی خواهی» به خوبی نشان میدهد. متاسفانه. 
مسئله« برابری»، دنیایی کار پیش رو دارد و به این آسانیها تحقق پذیر نیست. 
فراموش نکرده ایم که « داریوش آشوری و همراه هان» چطور با تکیه به « راسیسم فرهنگی خود»، دست به دامن « فاشیسم مذهبی حاکم» شدند که پیکره فردوسی را در خوی به آذربایجان تحمیل کنند.
انگار نه انگار که آذربایجان فاقد نویسندگان و شاعران و فرهنگ خود است. 

اینگونه آدمها هنوز نمی خواهند برابری و آزادی را در عرصه فرهنگ  بپذیرند و « حقوق برابری زبانها» را رعایت کنند. 
هنوز قبول ندارند که زبان مادری روح انسان است. و زبانها در« شرایط  و امکانات برابر » قادراند به همه نیازهای انسانی پاسخ دهند. 
اینان همیشه برای عقب ماندگی خود دیگران را مسئول دانسته اند و حتی یک بار هم نشده که مسئولیت سرنوشت شوم خود را به عهده گیرند. بیخودی نیست که اینان را نسل دایی جان ناپلئونی نامیده اند.

حدود 9 سده حکومت های غیر فارس حکمرانی کردند، کسی با زبان کسی کاری نداشت، حتی زبان فارسی را برای کارهای اداری به کار گرفتند. چون برای حکومتها ابزار حکمرانی لازم بود، نه فرهنگ زبان مادری.
که البته «ظلم آشکاری» بود بر مردم و فرهنگ خود. و این نیز شایسته حاکمان ستمگر بود. ستمگر هم به خود ستم روا میدارد و هم به دیگران. اگرچه دیگران را ابزار خود کند و سودی برآنان رساند. و رخداد نیز چنین بود.  
اما اینان، ناسیونالیست هایی که  حسرت و عقده ی حکمرانی، طی سده ها در جان شان پدید آمده و رشد یافته و تلنبار شده بود، همین که به دنبال انقلاب مشروطیت با کودتا به قدرت رسیدند، عقده تاریخی خود را با ممنوع کردن زبان دیگران گشودند.
و تاکنون نیز این عقده گشایی ادامه دارد.

محمد رضا نیکفر میگوید:« اگر کسی در زبان مادری خود میخواهد رمان عالی بنویسد، حالا هم می تواند بنویسد. » یعنی در شرایطی که زبان مادری عملاً ممنوع ست. در شرایطی که رمان نویس امکان تحصیل آکادمیک به زبان مادری خود را ندارد. 
کدکنی میگوید:« «این تشویق‌های روزمره[ بخوان حقوق برابر زبانها]  پدر این فرهنگ ملی[ یعنی زبان فارسی] را در می‌آورد، بعد نوه تو، نبیره تو می‌آید می‌گوید ...شیدم به این فرهنگ ملی خودم که میراثش (تنها) چند تا ترانه و چی چی محلی است». چیز های « بند تنبانی»!
وغیر مستقیماً القاء میکند که همه باید در ساختن« امواج این دریای بزرگ» زبان فارسی عملگی کنند. 
شاملو که با ساعدی و براهنی ترکی حرف میزد، عارش میامد که بگوید چه بر سر زبان ترکی آورده اند. از ناسیونالیستهایی چون دولت آبادی و احوان ثالث و مانند هایشان هم سخنی نگوییم بهتر است.
کدکنی با افتخار از  « سعدی و حافظ و دیگران» نام می برد. عمداً فراموش میکند که هر زبانی سراینده و نویسنده ی خود را دارد، ادبیات خود را دارد، و برای اهل آن فرهنگ عزیز و بزرگ اند.
اگر این گویندگان قرون وسطی که جز «عقاید عقب مانده و صوفیانه» چیزی در چنته ندارند، برای شما بزرگ اند، دیگران هم گویندگان فرهنگ خود را دارند که برایشان عظیم و عزیزاند.
زبانهای ترکی و عربی و غیره  چیزهای « بند تنبانی» دارند، یا خواهند داشت، بله؟

بسیار خوب، ما همین چیزهای بند تنبانی را با تمام ادبیات فارسی عوض نمی کنیم. میدانید چرا؟ چون زبان ما، روح ماست. اما زبان شما، یک زبان بیگانه است، و توسط کسانی مانند شما به ابزار قتل روح ما تبدیل شده است. 
 با اینکه با زبانهای مختلف آشنایی دارم ، اما یک بایاتی، یک مصرع از  نسیمی و فضولی و صمد ورغون و ناظم حکمت و دیگران و دیگران را با تمام ادبیات فارسی، و هیچ زبان دیگری، عوض نمی کنم.
چون روح من است. زبانهای دیگر هر چقدر هم به من نزدیک تر باشند باز نمی توانند جای زبان مادریم را بگیرند. تارهای روح انسان تنها با زبان مادری به ترنم درمیایند و نه با هیچ زبان دیگری. 
زیرا نوزاد ما در شکم مادر با این سخن رشد یافته است:
گون گئدر باتان یئره
ملک لر یاتان یئره
آنالار قربان اولار
بالار یاتان یئره

نه شکسپیر می تواند این را به نوزاد بدهد و نه حافظ و فردوسی و دیگران، با آن زبان غریبه یشان. این تنها از دست زبان مادری و مادر برمیاید. و این آن چیزی ست که « حس ناسیونالیستی کور شمایان» توان حس و درک اش را ندارد.
چرا که « قدرت و تسلط»، به قدر خود،عقل و احساس را زایل میکند. 

از « فرهنگ ملی» سخن میگویید، فرهنگ، وقتی ملی ست که همه ی زبانها با شرایط و امکانات برابر، آزاد باشند، و بشکوفند، و از شکوفایی آنها «فرهنگ عمومی و مشترک» شکل گیرد.
فرهنگ ملی شما عمدتاً یک فرهنگ حکومتی از سوی قلمزنان زبان فارسی ست. هیچ ربطی به فرهنگ عمومی مشترک ندارد. و با ناسیونالیسم کور شما ها نیز پدید نمی آید.

شما و امثال شما اینها را خوب میدانید ولی به خاطر حکمرانی « فرهنگی- سیاسی» خود، عمداً و آگاهانه کمر بر قتل عام، روح دیگران بسته اید. میگویید « شوونیست نیستید»، این سخنِ«خود آگاهی» شماست، اما « نا خود آگاهی» شما میگوید
شما و امثال شما و حکومت هایتان، همه « شوونیست تمام عیار بودید و هستید». چون حق انتخاب و آزادی و برابری و امکانات مساوی را بر نمی تابید.
چون دیگران و دیگر زبانها را « عمله»ی خود به حساب میاورید که باید رنج ببرند و زبان خود ببرند و به اصطلاح خودتان« دریای بزرگ ادبیات فارسی» را پرکنند.
همان ادبیات « قرون وسطی یی و صوفیانه» را. که هیچ« اندیشه ی پرسشگرانه» ای درآن وجود ندارد. لیاقت این ادبیات همان « مکتب و قدرت آخوندی»ست که شماها میزا بنویس های آنید.
زمانی که میزا بنویس های مکتب شما « صله بگیر» بودند، نسیمی من می بایست دیار به دیار آواره میشد و سر بر دار میکرد.
ما یک مصرع از نسیمی را با کل ادبیات فارسی عوض نمی کنیم:

منده سیغار ایکی جهان ، من بو جهانه سیغمازام
گوهر لا مکان منم ، کون ومکانه سیغماز ام...
Məndə sığar iki cahan, mən bu cahanə sığmazam
.Gövhəri laməkan mənəm, kövnü məkanə sığmazam
---

جانیمی یاندیردی شوقون ای نگاریم هارداسان
گوزلریم نوری ایکی عالمده واریم هارداسان...

!?canımı yandırdı şövqün, ey nigarım hardasan
!?gözlərim nuru, iki aləmdə varım hardasan

---

سندن آیری کونلومه یوخدور وفالی یار دوست
ای جفاسیز حسن کامل یادگارریم هارداسان...

səndən ayrı könlümə yoxdur vəfalı yarı-dust
!?ey cəfasız, hüsnü kamil yadigarım hardasan

زبان ما، جاودانه ستاره ای ست، بر آسمان بلند روح خلق ما. و گواراست، چون گلها،
روح کودکان زمین:

 ** 

گونشلی گوندوزلرده
یای کیمی گلر اولدون
اولدوزلو گئجه لرده
آی کیمی گئدر اولدون

سؤزلو-سؤز سوز باخیشینلا
اوشاقلیغا دولان اولدون
سسیز گئیب آی ایشیغین
آغلاییبان گونلن اولدون

ناز اولدوزم دایان دییم
قیزیل گوله بویان دییم:

- گوی اوزونده قارا بولود
سانکی کاروان گئجه گئچدی
اولدوزلاری سایامادیق
دان اولدوزوم سنله گئچدی

گوزو یولدا باخیشیندان
نئجه دییم دویامادیم...

----

 در مورد نوشته سعید رضا دوست، فقط این را بگویم که  او فکری از خود ندارد، تنها « ماله کش یک شوونیست» است.

 سخنان کدکنی

روزنامه اعتماد: