رفتن به محتوای اصلی

مصر بر سر سه راهي
03.06.2012 - 13:38

روي پلاكاردهايي كه يك بار ديگر در ميدان التحرير قاهره بالا رفته است اين جمله به زبان عربي وسيعا به چشم ميخورد: "نه بازگشت (به رژيم سابق) نه اخوان". نتيجه دور اول انتخابات رياست جمهوري مصر جز اين دو راه، راه ديگري مقابل مردم نگذاشته است. تنها نتيجه اي كه از اين انتخابات ميتوان گرفت اينست كه آينده مصر را صندوق راي تعيين نميكند. بلكه نتيجه زورآزمايي گريزناپذير سه جنبش و سه نيروي متفاوت بر سر سه آينده متفاوت است كه نشان ميدهد مصر به كجا خواهد رفت. يعني كشاكش ميان جريانات اسلامي، طرفداران رژيم سابق، و مردم انقلابي. به عبارت ديگر برخلاف آنچه كه ژورناليسم سطحي تصوير كرده بود و نيروهايي مثل جمهوري اسلامي آنرا دامن ميزدند، دست يابي به قدرت و خاموش كردن انقلاب براي اسلامي ها و رژيم سابقي ها كار ساده اي نيست و جدال حاد طبقاتي در اين جامعه در پيش است و نتيجه اين جدال است كه سرنوشت مصر را تعيين خواهد كرد. قرار است دور دوم انتخابات مصر در اوايل ماه ژوئن يعني دو سه هفته ديگر برگزار شود. و راي دهندگان بايد به دو كانديد باقي مانده راي بدهند. يكي احمد شفيق آخرين نخست وزير رژيم مبارك ، ودومي محمد مرسي كانديد اخوان المسلمين.  شق سوم ادامه انقلاب عليه هردوي اين نيروهاست. بسياري از انقلابيون بر ادامه انقلاب تاكيد ميكنند.

فضاي مصر و قاهره اين روزها بسيار ملتهب است. همه جا بحث و جدل و تجمع و شعار دادن جريان دارد. التحرير باز هم رونق گرفته است و هزاران نفر هرروز در آن گرد مي آيند. گويي انقلاب في الحال و براي بار دوم به خيابان آمده است. اما اين بار آنها كه در خيابانند يك دست نيستند. صفوف مختلفي هستند كه در مخالفت با هم بحث و جدل ميكنند. انقلابيوني كه رژيم مبارك را به زير كشيدند تنها نيرويي هستند كه در انتخابات نماينده اي ندارند. احساس غبن ميكنند. بسياري از آنها حتي اين احساس را هم ندارند. با اعتماد بنفس به خبرنگاران ميگويند انقلاب را تا برقراري برابري و آزادي ادامه ميدهيم. در دور اول انتخابات رياست جمهوري كه در ماه مه برگزار شد كمتر از ۵۰ درصد مردم شركت كردند. كه اين رقم با توجه به اينكه اين اولين انتخابات آزاد بعد از چندين دهه يا شايد در كل تاريخ مصر بود، بسيار پايين بود. دليل آن بوضوح اين بود كه بسياري در صف طرفداران انقلاب يعني جوانان و اكثر كارگران و زنان و جريانات سكولار، انتخابات را بايكوت كردند.  دو نماينده اي كه در رقابت باقي مانده اند يكي ۲۵ در صد و ديگري ۲۴/۵ درصد آرا را به دست آوردند. نفر سوم صباحي است كه بعنوان چپ ميانه تلقي ميشود و عليرغم كاريسماي بالاتري كه از خود نشان داد گويا به دليل نداشتن پشتوانه مالي قوي، بيش از ۲۱ درصد آرا را نصيب خود نكرد. اكنون تلاش عده اي به عبث اينست كه براي اينكه احمد شفيق يعني نماينده طرفداران مبارك به قدرت نرسد صباحي كه در كل از محبوبيت بالاتري برخوردار است به جاي مرسي در انتخابات شركت كند. و در اين صورت با ارزيابي آنها بخش زيادي از بايكوت كنندگان قبلي در انتخابات شركت خواهند كرد. كه البته اخوان المسلمين اين را نخواهد پذيرفت.

نفس نتيجه دور اول انتخابات نشان ميدهد كه هركدام از دوكانديد باقي مانده تنها اقليتي از مردم را نمايندگي ميكنند. و بويژه انقلابيون يعني آنها كه فعال و رهبر و نيروي اصلي انقلاب و به زير كشيدن مبارك بوده اند در مقابل آنها قرار دارند و هردو را دشمنان انقلاب  و آزادي مردم ميدانند.

نتيجه نهايي چيست؟

هركس كه به صف انقلابيون از دور نگاه ميكند بيش از نقطه قوتهاي آنها ضعفهاي آنها را مي بيند: نداشتن خواستهاي روشن و برنامه و پلاتفرم مدون، نداشتن چهره هاي شناخته شده سراسري، نداشتن حزب و سازمان سراسري، و نداشتن سازمانهاي نمايندگي و اطلاع رساني در سطح بين المللي و بسياري جنبه هاي ديگر. اينها همه حقيقت است. اما تا اينجا جبهه انقلاب عليرغم اين ضعفهاي جدي و عليرغم اينكه دشمنانش از اين ضعفها برخوردار نيستند و نقاط قوت زيادي دارند، توانسته است با اتكا به راديكاليسم و  پايگاه گسترده مردمي و سازش ناپذيري فعالينش، قدم به قدم آنها را عقب براند. نبايد فراموش كرد كه به زير كشيدن مبارك و جلو بردن انقلاب تا اينجا كار عظيم و هركولي اي بود كه همين صف بي برنامه و بي حزب و بي كاريسما، به دشمنان قدرتمند و غول آساي انقلاب تحميل كرد. هم دولتهاي غربي و هم وابستگان رژيم مبارك و هم اخوان المسلمين توطئه هاي زيادي كردند كه بتوانند صف انقلاب را متفرق و متشتت كنند و رژيم مبارك را با اصلاحاتي جزئي حفظ كنند. اما نتوانستند. اكنون سوال اينست كه آيا هنوز ميتوان به همين شكل پيش رفت؟

حقيقت اينست كه دشمنان انقلاب و از جمله جريانات اسلامي عليرغم نقطه قوتهاي متعدد ضعفهاي زيادي نيز از خود نشان داده اند. براي نمونه اخوان المسلمين به مردم نشان داد كه بهيچ وجه قابل اتكا نيست. آنها اعلام كردند كه براي رياست جمهوري كانديد معرفي نميكنند اما وقتي كه فضا را مساعد ديدند يكي از رهبرانشان بنام "خيرت شاطر" را بعنوان كانديد معرفي كردند اما كميسيون بررسي صلاحيت ها او را به دليل تقلبهاي مالي و پولشويي رد كرد. بعد از آن محمد مرسي را معرفي كردند. گفته بودند كه جامعه اي با قوانين سكولار را دنبال ميكنند اما طي اين مدت بارها تلاش كردند كه قوانين اسلامي را مورد تبليغ قرار و دفاع قرار دهند و گفتند كه قانون اساسي بايد بر اساس اسلام تدوين شود. تلاش كردند كميسيون تعيين قانون اساسي را فقط از اسلامي ها تشكيل دهند كه اين نيز به شكست رسيد. و اكنون مصر از قانون اساسي اي بر خوردار نيست و همين نيز موضوع يك جدال طبقاتي حاد در آينده نزديك است. اخوان المسملين نشان داد  كه هيچ سنخيتي با انقلاب و انقلابيون ندارد و بارها دست ياري و دوستي به سوي دست اندركاران رژيم مبارك دراز كرد و همين موقعيت اين جريان را بسيار تضعيف نمود. اين روزها اينها با شعار دادن عليه نظاميان ميخواهند اين تصوير از خودرا عوض كنند. آنها خودرا نماينده انقلاب ميخوانند و ميگويند رژيم سابق بايد برچيده شود. اما بنظر ميرسد اين تلاش تاكنون نتيجه چنداني برايشان نداشته است. در مقابل اينها، انقلابيون نيز تماما سلبي پيش رفته اند. يعني حرف و برنامه اثباتي جلو نگذاشته اند اما نارضايتي خودرا از وضع موجود در هر مقطعي اعلام كرده اند و با آن در افتاده اند. و بايد قبول كرد كه تا اينجا جلو آمده اند. اكنون نيز صف انقلاب حرف و خواست چندان روشني را جلو نگذاشته است اما اعلام ميكند كه هم طبعا از نيروهاي رژيم سابق و هم از جريانات اسلامي و قوانين اسلامي رويگردان و متنفر است. اين را هرروز از زبان جوانان انقلابي ميشنويم.

 

اما اكنون كار بجايي رسيده است كه انقلابيون ناچارند براي اداره جامعه قدم جلو بگذارند و بجاي بايكوت و نفي و نه گفتن، تصوير اثباتي خودرا از آينده جلو بگذارند. براي اين كار خواستهاي روشن و فرموله لازم است. برنامه و پلاتفرم لازم است. سازمان و حزب سراسري لازم است. رهبران  و چهره هاي كاريسماتيك و شناخته شده لازم است. نفس همين كه صف انقلاب ناچار شد انتخابات را بايكوت كند نشانه اي از همين ضعفها بود. و گرنه قاعدتا رهبري انقلاب ميبايست اوضاع را بدست ميگرفت و روند و چگونگي و زمان انتخابات را تعيين ميكرد.

ما در شماره هاي قبل انترناسيونال اظهار اميدواري كرده بوديم كه صف انقلاب بتواند اين ضعفها را با سرعت بر طرف كند. از لابلاي اخبار ميتوان تلاشهايي نه چندان وسيع را در اين جهت شاهد بود. اما قضاوت در مورد جزئيات آن به اطلاعات بيشتر نياز دارد. عليرغم اين مشكلات، ما هنوز بر همان تاكيد داريم كه از جمله در ماه اكتبر سال گذشته بعد از پيروزيهاي انتخاباتي جريانات اسلامي در اين نشريه تاكيد كرديم و طي اين مدت صحت آن خودرا نشان داده است و در آينده نيز گرچه نه صد در صد اما تا حد زيادي ميتوان اميدوار بود كه وضعيت در اين جهت به پيش رود. و آن اينكه "میتوان گفت که جلو آمدن جریانات اسلامی در تونس و احیانا در مصر بهیچ وجه پایان ماجرا نیست...سیر اوضاع به نقش و فعالیت دو طرف جدال یعنی صف انقلاب و ضد انقلاب بستگی دارد. اما تحلیلا میتوان گفت که در یک جامعه ای که با انتظارات بالایی دست به انقلاب زده است، اسلامی ها شانس زیادی برای کنترل درازمدت اوضاع را ندارند. جامعه ای که انقلاب کرده است توقعات بالایی دارد. و نیرویی که بخواهد این توقعات را عقب براند، باید مجوزش را یا از انقلاب بگیرد یا قدرت ضد انقلابی بسیار عظیمی داشته باشد. جریانات اسلامی در مصر و تونس علیرغم حمایتهایی که بورژوازی بین المللی از آنها میکند و خواهد کرد هیچکدام از این دو را فی الحال ندارند. کارگران در مصر تا کنون دست به اعتصابات متعددی زده اند و بر حق تشکل و افزایش دستمزدها و برخی حقوق پایه ای دیگر خود تاکید کرده اند. جوانان در صفوفی میلیونی یک جنبش مدرن و سکولار را نمایندگی میکنند و با حق بجانبی جدی ای جلوی جنبش اسلامی ایستاده اند. جنبش زنان در هردو کشورهای مصر و تونس قدرتمند است. و بسیاری از عوامل دیگر را نیز میتوان بر شمرد که این ارزیابی را قوت میبخشد که در میان مدت جامعه از جریان اسلامی عبور خواهد کرد." (انترناسيونال شماره ۴۲۴،"پيروزي اسلامي ها در منطقه گذراست" از كاظم نيكخواه)

دیدگاه‌ و نظرات ابراز شده در این مطلب، نظر نویسنده بوده و لزوما سیاست یا موضع ایرانگلوبال را منعکس نمی‌کند.

آ. ائلیار
برگرفته از:
ایمیل رسیده از نویسنده

فیسبوک - تلگرامفیسبوک - تلگرامصفحه شما

توجه داشته باشید کامنت‌هایی که مربوط به موضوع مطلب نباشند، منتشر نخواهند شد! 

افزودن دیدگاه جدید

لطفا در صورتیکه درباره مقاله‌ای نظر می‌دهید، عنوان مقاله را در اینجا تایپ کنید

متن ساده

  • تگ‌های HTML مجاز نیستند.
  • خطوط و پاراگراف‌ها بطور خودکار اعمال می‌شوند.
  • Web page addresses and email addresses turn into links automatically.

لطفا نظر خودتان را فقط یک بار بفرستید. کامنتهای تکراری بطور اتوماتیک حذف می شوند و امکان انتشار آنها وجود ندارد.

CAPTCHA
لطفا حروف را با خط فارسی و بدون فاصله وارد کنید CAPTCHA ی تصویری
کاراکترهای نمایش داده شده در تصویر را وارد کنید.