رفتن به محتوای اصلی

شکایت از علی خامنه ای در دادگاه لاهه؛ مانور تبلیغاتی یا پیگیری حقوق بشری
04.06.2012 - 19:32

 1-      آیا طرح شکایت از ایران در دادگاه لاهه امکان پذیر است؟

شیرین عبادی، حقوقدان و برنده جایزه صلح نوبل، در این زمینه می‌گوید: «نمی‌توان پرونده جمهوری اسلامی را به دادگاه لاهه فرستاد و شکایت از جمهوری اسلامی در دادگاه لاهه امکان‌پذیر نیست.» به گفته‌ی وی، دولت ایران اساسنامه مربوط به این دادگاه را امضا نکرده و بنابراین امکان کشاندن پرونده این دولت به دادگاه لاهه وجود ندارد.  وی تنها یک راه حل برای ارجاع شکایتنامه علیه خامنه ای به دادگاه لاهه را ممکن می داند و آن ارجاع پرونده از طریق شورای امنیت است. وی در این باره میگوید:«شهروندان عادی حق ندارند چنین درخواستی را مطرح کنند. بلکه کشورهای عضو شورا می‏توانند چنین درخواستی را طرح کنند که در خصوص ایران، هیچ کشوری که عضو شورای امنیت باشد، تا به حال چنین درخواستی از شورای امنیت نکرده است.»

حتی محمد مصطفایی  حقوقدانی که چندان هم به حقوق بین الملل آشنا نیست و بر حسب قضا در کسوت مشاورت حقوقی رضا پهلوی قرار گرفته است  می گوید: «شکایت مطرح شده، در در بدو امر در هیچ دادگاه کیفری بین المللی مطرح نخواهد شد، چرا که عقیده داریم دادگاههای بین المللی به دلیل وجود موانع قانونی، صلاحیت شکلی برای رسیدگی به این پرونده مهم و حساس را ندارند و زمانی می توانند صالح به رسیدگی باشند که اولا شخص یا دولتی که از او شکایت می شود عضویت در معاهده یا اساسنامه رم داشته باشد و یا اینکه پروتکل الحاقی میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی را پذیرفته باشد که ایران به دلیل ترس از محاکمه به صورت سنجیده ای چنین عملی را انجام نداده است، ثانیا اعضای شورای امنیت سازمان ملل به این نتیجه برسند که عمل یک شخص یا دولت از مصادیق بارز جنایت علیه بشریت یا نسل کشی است. مسیر فوق تنها مسیری است که می توانیم از لحاظ بین المللی به نتیجه مورد نظر خود برسیم.» 

چند ماه پیش نیز  وقتی به نمایشی بودن طرح شکایت از علی خامنه ای اشاره می شود و انتقاداتی به این طرح وارد می شود، محمد مصطفایی مجددا در مقام پاسخگویی بر میاید و میگوید: « از همان ابتدای مطرح کردن این موضوع به هیچ عنوان بحث دادگاه بین المللی کیفری مطرح نبود است که آقای رضا نصری نوشته اند که مطرح کردن این شکایت در دادگاه بین المللی کیفری قابلیت طرح ندارد. این شکایت در شورای امنیت مطرح خواهد شد و تلاش هایی نیز صورت خواهد گرفت تا کشوهای عضو شورای امنیت به شکایت مطرح شده توجه نمایند.»

2-      آیا رضا پهلوی از عدم امکان طرح چنین شکایت نامه ای در دادگاه لاهه آگاه نیست؟

رضا پهلوی در مصاحبه با العربیه آيت الله خامنه اى رهبر ايران را "مقصر همه چيز" مى داند و اظهار مى دارد که «متاسفانه ايران عضو پيمان رُم نشده است تا بتوان رهبرى آن را به دادگاه لاهه کشاند. ولى مى توان از طريق شوراى امنيت در همين زمينه فعاليت کرد.» با توجه به ترکیب شورای امنیت و با وجود کشورهایی همچون چین و روسیه در این شورا، امکان ارجاع پرونده ایران به دادگاه لاهه عملا امکان ندارد. به عنوان مثال هم اکنون حتی پرونده سوریه با وجود وضیعتی به مراتب فجیع تر نسبت به ایران، کماکان به دادگاه لاهه ارجاع نشده است.

 

3-      فایده طرح این موضوع چیست؟

در خوش بینانه ترین حالت طرح این موضوعات میتواند یک مانور تبلیغاتی  برای فشار آوردن بر حکومت ایران تلقی شود.  شیرین عبادی میگوید:  «این نوع کارها جنبه‏ی حقوقی ندارد. یعنی از نظر حقوقی، همان‏طوری که توضیح دادم، به بن‏بست می‏رسد، اما کاربرد سیاسی دارد. یعنی به‏هرحال در اثر تبلیغاتی که انجام می‏شود، عده‏ای متوجه می‏شوند که دولت ایران مرتکب جنایت علیه بشریت می‏شود. تنها فایده‏اش همین است و هم‏چنین افرادی که چنین درخواستی را کرده‏اند، به‏هرحال چندتا مصاحبه می‏کنند و می‏توانند در این ارتباط خبررسانی کنند. کاربرد چنین کارهایی، بیشتر تبلیغات سیاسی است و نه حقوقی.»

 

4-      ایراد کار کجاست؟

  • 4-1 -  بر خلاف آنچه که حتی خود رضا پهلوی و تیم حقوی اش گفته  بودند که  بنا به دلایل حقوقی قرار نیست شکایت از طریق دادگاه لاهه پیگیری شود، و  وعده داده بودند که پرونده از مسیر شورای امنیت پیگیری می شود،  شواهد نشان می دهد که پرونده در مسیر بی سرانجام طرح در دادگاه لاهه قرار گرفته است و ظاهرا رضا پهلوی  در سفر اخیر خود به هلند شکایت از علی خامنه ای را در دادگاه لاهه ثبت کرده است. در نتیجه، از هم اکنون مشخص است که هدف، به نتیجه رساندن این پرونده نیست  و صرفا به این موضوع به چشم یک مانور سیاسی - تبلیغاتی نگریسته می شود.
  1. 4-2- زمانی که نیروی سیاسی زیادی حول این کار تمرکز داده شود و اینطور القا شود حالا که راههای سیاسی در داخل کشور بسته شده است و "جنبش سبز یتیم شده است"  و تنها راه کشور به همین شکایت آقای رضا پهلوی از علی خامنه ای بسته است و تلاش شود که نگاهها را از داخل به خارج از کشور جلب نمود، اگرچه ممکن است برای آقای رضا پهلوی ثمراتی را به همراه داشته باشد، اما قطعا تاکتیک مبارزاتی موثری نیست. از هر دیدگاهی که به این قضیه نگاه بکنیم  باید انرژی و توان سیاسی و حقوق بشری خود را برای کمک به نیروهای مبارز سیاسی داخل کشور متمرکز کرد. علی افشاری در انتقاد از رویه ای که در در بخشی از اپوزیسیون خارج از کشور در پیش گرفته شده معتقد است که اپوزیسیون خارج از کشور باید از پتانسیلی که در اختیار دارد برای پیشبرد برنامه های مبارزاتی در داخل کشور استفاده کند و میگوید: «شرایط کنونی ایران و تنگ ‌شدن مجاری فعالیت اعتراضی در داخل باعث شده است، موقعیت کنشگری در خارج از ایران نسبت به گذشته مساعدتر شود و برخی انتظارات نسبت به فعالیت‌های جدی‌تر اپوزیسیون برون‌مرزی به وجود بیاید، ولی باید از این پتانسیل به صورت کارآمد و واقع‌بینانه استفاده کرد. اینگونه اقدامات خام که مرز آنها با جاه‌طلبی‌های فردی و گروهی و تلاش‌های شخصی معطوف به قدرت مشخص نیست، این پتانسیل را تباه می‌سازد. به باور من  مزیت خارج در تولید محتوا، زمینه‌سازی برای شکل‌گیری برنامه مبارزاتی مؤثر و رویکرد حمایتی است، اما نمی‌تواند در موضع رهبری قرار بگیرد.» وی همچنین پیشنهاد میکند که اپوزیسیون خارج از کشور به جای تلاش برای کسب حایگاه رهبری مبارزاتی مردم، تلاش کند تا  حرکت‌های گروهی حول پروژه خاصی مثل کمپین انتخابات آزاد یا آزادی زندانیان سیاسی و شکست حصر رهبران سمبلیک جنبش سبز  شکل دهد و در هرکدام از این حرکت‌ها، عده‌ای در چهارچوبی مشخص بدون آنکه ادعای رهبری جنبش دموکراسی‌خواهی و نمایندگی مردم ایران را داشته باشند حول پروژه سیاسی خاصی کار کنند.

دیدگاه‌ و نظرات ابراز شده در این مطلب، نظر نویسنده بوده و لزوما سیاست یا موضع ایرانگلوبال را منعکس نمی‌کند.

ناشناس

فیسبوک - تلگرامفیسبوک - تلگرامصفحه شما

توجه داشته باشید کامنت‌هایی که مربوط به موضوع مطلب نباشند، منتشر نخواهند شد! 

افزودن دیدگاه جدید

لطفا در صورتیکه درباره مقاله‌ای نظر می‌دهید، عنوان مقاله را در اینجا تایپ کنید

متن ساده

  • تگ‌های HTML مجاز نیستند.
  • خطوط و پاراگراف‌ها بطور خودکار اعمال می‌شوند.
  • Web page addresses and email addresses turn into links automatically.

لطفا نظر خودتان را فقط یک بار بفرستید. کامنتهای تکراری بطور اتوماتیک حذف می شوند و امکان انتشار آنها وجود ندارد.

CAPTCHA
لطفا حروف را با خط فارسی و بدون فاصله وارد کنید CAPTCHA ی تصویری
کاراکترهای نمایش داده شده در تصویر را وارد کنید.