۱۴ اردیبهشت ۱۳۹۶، علی لاریجانی رئیس مجلس شورای اسلامی ایران، در دیدار با نیروهای سپاه گفت که «سپاه امروز در خاورمیانه نیروی نظامی تعیینکننده است». این توصیف ناظر به مأموریتهای نیروی قدس سپاه بود که در دهه اخیر کنترل سیاستهای راهبردی ایران در منطقه خاورمیانه را برعهده گرفته است.
قدرت «تعیینکنندگی» سپاه اما محدود به دیپلماسی ایران در خاورمیانه نیست، سپاه در دهه گذشته، در سیاست داخلی، اقتصاد، فرهنگ و امنیت داخلی ایران نیز به یک نیروی تعیینکننده تبدیل شده است.
از این منظر، تغییر و تحولات سپاه، بهویژه در سطح فرماندهان ارشد، یک موضوع قابل تأمل است که میتواند راقم پیامدها و تحولات مهمی باشد.
سپاه پاسداران برای تبدیل شدن به یک نیروی تعیینکننده تحولات مهمی را پشت سر گذاشته است.
اول؛ از سال ۱۳۸۴ که به تعبیر محمدباقر ذوالقدر، قائممقام پیشین فرمانده سپاه، «با طراحی درست و چندلایه»، محمود احمدینژاد، پیروز انتخابات ریاست جمهوری ایران اعلام شد، سپاه به یک نیروی فعال و تعیینکننده در سیاست داخلی تبدیل شد. این نیروی تعیینکننده در مجلس نهم بیش از ۶۰ نماینده با سوابق سپاهی داشت و در انتخابات مختلف، نقشآفرینی مهمی در سازماندهی، تدارکات و جهتدهی به رویکردهای اصولگرایان داشت. قدرت رسانهای سپاه نیز در همین راستا به شدت تقویت شد.
دوم؛از مهرماه ۱۳۸۸ که سازمان اطلاعات سپاه تشکیل و اعتراض به تقلب در نتایج انتخابات ریاست جمهوری، از سوی رهبر جمهوری اسلامی، «فتنهگری»، توصیف شد، سپاه به نیروی تعیینکننده در حوزه امنیتی تبدیل شد. سپاه در دولت دوم احمدینژاد، ضابط قضایی در برخورد با یاران رئیس دولت بود و در دولت روحانی، به رغم نظر مخالف یا متفاوت وزارت اطلاعات، در پروندههایی مانند فساد بابک زنجانی، مدیران کانالهای تلگرامی، جاسوسی عضو تیم هستهای و فعالان محیط زیستی، قدرت مسلط بود و سرنوشت احکام را رقم زد. این سطح از اختیارات و تأثیرگذاری که کماکان ادامه دارد، بدون رضایت و مجوز رهبر جمهوری اسلامی ممکن نبود.
سوم؛ «قرارگاه خاتمالانبیا» سپاه از سال ۱۳۹۰ و در دوران تشدید تحریمهای آمریکا علیه جمهوری اسلامی، کاندیدای نخست برای پرکردن جای خالی شرکتهای خارجی شد و ظرف دو سال با عقد قراردادهایی به ارزش بیش از ۲۰میلیارد دلار، بزرگترین پیمانکار نفتی و عمرانی ایران شد. این قدرت فزاینده با ورود بانکهای انصار و مهر و شبکه گسترده بنیاد تعاون سپاه و بنیاد تعاون بسیج در حوزه واردات، ساختوساز و دلالی و خدمات، سپاه را به یک قدرت تعیینکننده اقتصادی تبدیل کرد.
دیدگاه و نظرات ابراز شده در این مطلب، نظر نویسنده بوده و لزوما سیاست یا موضع ایرانگلوبال را منعکس نمیکند.
افزودن دیدگاه جدید