محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه ی جمهوری اسلامی، در سفر به بغداد، به کشورهای حوزه ی خلیج فارس پیشنهاد بستن پیمان «عدم تعرض» داده است.

این پیشنهاد از دید حقوق بین الملل بی معناست؛ همان اندازه بی معنا که دو شهروند یک کشور با یکدیگر پیمان «عدم دزدی» ببندند.

آیا در جهان امروز می توان دو همسایه را یافت که با هم پیمان «عدم دزدی از یکدیگر» ببندند؟!

بیگمان در جهان امروز، بستن پیمان «عدم دزدی» میان شهروندان یک کشور کاری بی معنا و شگفت انگیز است و کسی به امضای چنین قراردادی با دیگری دست نمی زند.

دزدی در قانون همه ی کشورهای جهان امروز ممنوع و جرم محسوب شده است و نیازی نیست که شهروندان یک کشور برای حفظ اموال خود از دست درازی دیگر شهروندان با یکدیگر پیمان «عدم دزدی» ببندند.

آنچه که قانون ممنوع کرده است، نیازی به ممنوع ساختن از راه بستن قرارداد ندارد.

قانون، قاعده ای کلی مقرر می کند که همه ی شهروندان کشور به پیروی از آن متعهد می شوند و بنا بر این دیگر نیازی نیست تا برای ایجاد چنین تعهدی با هم قرارداد  امضا کنند.  

وضعیت «تعرض» در روابط میان کشورها نیز در جهان کنونی، وضعیتی چون «دزدی» در روابط شهروندان یک کشور دارد.

از سال ۱۹۴۵ میلادی که منشور ملل متحد تدوین شده و به تصویب بیشینه ی کشورهای جهان رسیده است، «تعرض» یک کشور به کشور دیگر ممنوع است و از این رو بستن پیمان «عدم تعرض» [۱] میان کشورها کاری بیهوده و بی معناست. [۲]

قاعده ی «منع تعرض»، یا به بیان کلی تر و رایج تر در حقوق بین الملل امروز قاعده ی «منع توسل به زور»، امروزه به عنوان یک قاعده ی بایسته ی حقوقی در روابط میان کشورها حاکم است.

ماده ی ۲ منشور ملل متحد، بند ۴، مقرر می کند که: «کلیه اعضاء در روابط بین‌المللی خود از تهدید به زور یا استفاده از آن علیه تمامیت ارضی یا استقلال سیاسی هر کشوری یا از هر روش دیگری که با مقاصد ملل متحد مباینت داشته باشد خودداری خواهند نمود.». [۳]

هم ایران و هم دیگر کشورهای خلیج فارس عضو سازمان ملل متحد و پذیرنده ی منشور آن هستند.

پس قاعده ی «عدم تعرض» شامل آنها می شود و بدون اینکه پیمانی ببندند متعهد به عدم تعرض به دیگر کشورها می باشند. از این رو بستن پیمان «عدم تعرض» میان این کشورها از لحاظ حقوق بین الملل کاری بیهوده است.

سخنان جواد ظریف در بغداد، از یک سو نادانی عمیق مدیریت دیپلماتیک رژیم جمهوری اسلامی از واقعیات حقوق و روابط بین المللی را می رساند و نشان می دهد که چگونه مشتی شیاد ۴۰ سال است اداره ی سیاست خارجی کشور را در دست گرفته و در این جایگاه منافع ملی مردم ایران را پایمال کرده اند.

از سوی دیگر، این سخنان ظریف نشان می دهد که هدف اصلی وی، به نمایندگی از کلیت رژیم جمهوری اسلامی، اعلام تسلیم و دریوزگی نزد آمریکا و کشورهای منطقه، به ویژه عربستان سعودی، است که خود از اثر فشارهای سنگین اقتصادی و سیاسی وارد شونده بر رژیم و هراس جمهوری اسلامی از سرنگونی نزدیک حکایت می کند.

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

[1] non-aggression pact

[۲] پیش از برپا شدن سازمان ملل متحد، بستن پیمان های عدم تعرض در میان کشورها معنا و رواج داشت؛ زیرا هنوز اصل «منع توسل به زور» به صورت قاعده ی بایسته ی حقوق بین الملل در نیامده بود.

[۳] از جمله ی پیمان های عدم تعرض در نیمه ی نخست سده ی بیستم می توان از پیمان های عدم تعرض  یونان با رومانی (۱۹۲۸)، شوروی با فنلاند (۱۹۳۲) و شوروی با آلمان (۱۹۳۹) نام برد.

Article 2 _ 4: All Members shall refrain in their international relations from the threat or use of force against the territorial integrity or political independence of any state, or in any other manner inconsistent with the Purposes of the United Nations