در همان ساعاتی که نخست وزیر ژاپن طی دیدارش با جناب ولی فقیه با بهت تمام شاهد موضع جمهوری اسلامی مبنی بر رد مذاکره با امریکا بود، دو نفتکش محموله های نفتی در دریای عمان مورد حمله قرار گرفتند و دچار آتش سوزی شدند. اهمیت موضوع به چیست و مهمترین نکته در آن کدام؟

اصل داستان! 

سفر آقای آبه به تهران، حلقه ای از نقشه راه اخیر آقای ترامپ بود. این نقشه، بدنبال جا انداختن این تصویر از صحنه است که: ترامپ برای مذاکره و توافق امادگی دارد، طرف دیگر اما مذاکره را پس می زند. هدف این نقشه نیز شرکاء – رقبای اروپایی امریکا هستند تا با قرار گرفته شدنشان در نقطه نهایی انتخاب، بدل به همیار امریکا در تنگ تر کردن حلقه محاصره اقتصادی ایران شوند. مطابق این سناریو هم بود که دولت امریکا نه فقط از زبان ترامپ، بلکه حتی توسط پمپئو و بولتون جنگ افروز، برای مذاکره اعلام آمادگی کرد و بر این پیشدستی حتی ابتکار اعزام سفیر صلح به تهران را هم افزود. 

سفیر برای مذاکره و صلح نمی توانست هیچیک از قدرت های اصلی اروپا باشد؛ قدرت هایی که تا به امروز مخالف خروج امریکا از برجام باقی مانده اند و سخنگوی خود هستند. اروپایی که، با زورگویی های یکطرفه امریکا مشکل دارد و بدشانسی اش فقط به اینست که نقطه مقاومت در برابر امریکا را در این ضعیف ترین محل برگزیده و قرار داده است! در این میان البته، تکلیف چین و روسیه که اصلی ترین حریف های استراتژیک امریکا هستند و فقط هم بخاطر تعارضاتشان با امریکا روی کارت بازی جمهوری اسلامی حساب می کنند از پیش روشن است. پس چه قدرتی می توانست واسطه صلح باشد و پیام رسان ترامپ، که هم دارای اعتبار بین المللی است و هم کم مسئله دار ترین کشور با امریکای ترامپ در میان قدرتمندان جهان؟

ژاپن! کشوری که نسبت به هر قدرت دیگری کمتر سر شاخ با امریکاست و بیشتر از هر قدرتی با آن راه می آِید و در ضمن، ذینفع در تداوم معامله انرژی با ایران. ترامپ در ملاقات چند هفته پیش خود با نخست وزیر این کشور از او خواست که با رفتن به تهران پیام او با رهبری جمهوری اسلامی را در میان نهد و به این ترتیب بازیگر نقشه او شود! گرچه جزئیات چیستی مفاد این پیام هنوز دقیقاً روشن نشده، رازگشایی از آن اما چندان هم دشوار نیست. حرف ترامپ به تهران این بود که یا بیا پای مذاکره و عقب نشینی هایی بکن تا من نیز فتیله جنگ اقتصادی را پائین بکشم و یا بگو مذاکره نمی کنم! تاکتیکی در هر حال منجر به موفقیت زیرا جنگ میان شیاد نیرومند نقشه مندی است با ابلهی کم توان و بی نقشه که نشسته بر سر شاخ بن می برد. برنده رودررویی، پیشاپیش آنی است که زورش می چربد!

نقشه رو می شود!

ساعاتی از حمله به این دو نفتکش نگذشته بود که پمپئو در ژستی "خشمگینانه" از رخداد پیش آمده، کنفرانس مطبوعاتی گذاشت تا اعلام کند ماجرای دریای عمان، فقط کار یک دولت می توانسته باشد که آنهم ایران است! او بعد این اعلام موضع در بی اعتنایی به خبرنگاران دست بلند کرده برای طرح پرسش، بلافاصله سالن را به نشانه اینکه مسئله از نظر امریکا نیاز به توضیح بیشتری ندارد ترک گفت! او طی همین اعلام موضع، در آنجایی از رمز و راز نقشه راه تازه امریکا پرده برداشت که بر سخن خامنه ای در دیدار با نخست وزیر ژاپن مبنی بر "نه به مذاکره" انگشت گذاشت! منظور از مصاحبه عجولانه او هم همین بود. تاکتیک اعزام سفیر صلح به تهران در وجه اعلام "نه به مذاکره" از سوی طرف مقابل نتیجه داده بود! اکنون از نظر امریکا نوبت اروپایی هاست که دست از تعلل بردارند و با تجدید نظر در تصمیم تاکنونی خود کنار امریکا بمانند! اروپایی آنچنان گیر کرده در موقعیت شکننده کنونی، که هفته پیش ناگزیر شد تا از زبان وزیر خارجه آلمان به جمهوری اسلامی هشدار بدهد که: "انتظار معجزه از اروپا نداشته باشید"! 

حالا اما امریکا دست اندرکار بردن شکایت به شورای امنیت شده تا صف بندی های جهانی در این رابطه را به سود سیاست تحریم حداکثری خود بچرخاند. روندها حالا در سمتی پیش می روند که وتوی احتمالی چین و روسیه نیز نتواند از پیشرفت نقشه امریکا برای تشدید رودررویی با جمهوری اسلامی بکاهد. هشدار اینبار دبیر کل سازمان ملل متحد در روز گذشته پیرامون خطر تنش بیشتر در این منطقه از جهان، جای درنگ و نگرانی جدی داشت. خامنه ای بیش از همه در خدمت عملی نقشه ترامپ است!

از این دو، خطر اصلی کدامست؟

حتی در اوج بحران نیز می توان به اثبات رسیده ترین شلیک های صورت گرفته از سوی هریک از طرفین منازعه را تحت کنترل درآورد، مشروط به آنکه فضای مذاکره ولو بالقوه ای در بین باشد. اما آنجا که اصل مذاکره از سوی یکی از طرفین یا هردو رد شود، آنگاه دیگر نه فقط یک اقدام نظامی خرد می تواند شرایط نه جنگ و نه صلح را سریعاً تا سطح جنگ بالا ببرد بلکه هر توطئه عامل نامعلوم هم قادر است برافروزنده آتش جنگ باشد. به عنوان مثال همین انفجار روز پنجشنبه دریای عمان. با آنکه هر ماجراجویی و حماقتی از سوی جمهوری اسلامی را می توان انتظار داشت، اما احتمال بسیار زیادی وجود دارد که در پشت این شلیک ها به ان دو نفتکش، دست دولت ثالثی در کار بوده باشد! حضور نخست وزیر ژاپن در تهران و همزمان، زدن سئوال برانگیز نفتکش های محموله نفتی آن، شائبه توطئه از سوی ذینفع هایی را دارد که مشتاق شروع جنگ بین امریکا و ایران اند!

خطر اصلی اما، آنجایی است که فرمانده بلامنازع یک طرف، صراحتاً و در موقعیتی حساس از دیپلماسی بگوید که: مذاکره، بی مذاکره! هم از اینرو در لحظه حاضر، هر رویکردی که تمرکز را بر شلیک خامنه ای از فراز کوه علیه مذاکره نگذارد و بجای آن شلیک های نظامی در دریا را برجسته کند، بر حقیقت اصلی چشم پوشیده است. در لحظه خطیر کنونی، توجه به این موضوع، اهمیت کلیدی برای نیروی صلح و دمکراسی دارد. جان مطلب را در مخالفت خامنه ای با مذاکره باید جست. این موضع گیری، نه فقط آستانه جنگ بلکه نوعی از ورود در خود جنگ است. در پشت "خشم" ظاهری پمپئو، شادی واقعی او از این موضع گیری را باید دید! 

چکیده حرف "رهبر"! 

ابراز موضع خامنه ای در دیدار با نخست وزیر ژاپن، در اینها خلاصه شدنی است:

- "هیچ ملت آزاده ای، مذاکره زیر فشار را قبول نخواهد کرد." 

- "من شخص ترامپ را شایسته مبادله هیچ پیامی نمیدانم و هیچ پاسخی هم به او ندارم و نخواهم داد." 

- " از طریق مذاکره با آمریکا، مشکلات ما حل نخواهد شد".

بنا به این گزاره ها اگر جامعه ایران نگران آنست که بحران حاد کنونی تا سطح خطرناک غیر قابل کنترلی بر کشیده شود، در مقابل اما اظهارات جناب ولی فقیه، یعنی ادامه ی همین بن بست خطرزا. او از طرف ملت ایران می گوید هیچ ملت "عاقل" و "آزاده ای"، مذاکره زیر فشار را نمی پذیرد، ولی نمی گوید مگر سلف اش خمینی قطعنامه آتش بس ۵۹۸ را از جایگاه ناچاری نپذیرفت و "جام زهر" معروف سرنکشید؟ مگر خود وی از موضع ناگزیری نبود که پای مذاکره با دولت اوباما رفت و در توجیه این پس نشستن اجباری، نسخه "عقب نشینی قهرمانانه" را پیچید؟! اصلاً تاریخ کی و کجا رفتار یک ملت برای رفتن پای مذاکره را با میزان "آزادگی" ها محک زده است؟ آیا جز اینست که ضرورت مذاکره میان طرفین دچار اختلاف، بخاطر گذر از شرایط بحران است و بهره گیری از چنین اهرم عقلایی، برای کاستن از میزان فشار غیر قابل تحمل؟ خامنه ای دروغ می فروشد تا هویت ارایه شده در این چهل سال از خودش و نظام جمهوری اسلامی پابرجا ماند. نفی مذاکره با امریکا از سیاست ولایی بر می خیزد که حتی برای تظاهر هم باشد در عمل اما ریسکی خطرناک علیه هستی مردم ایران است. 

"دشمن محوری" همزاد ولایت فقیه است! 

خامنه ای می گوید: "از طریق مذاکره با امریکا، مشکلات ما حل نخواهد شد"! او اما به روی مبارکش نمی آورد که این منتسب به "مشکلات ما"، محصول جمهوری اسلامی است و تحمیل شده از سوی آن بر ایران. تصادفی نیست که او تصریح می دارد: مشکل فقط با ترامپ نیست، با اوباما هم بود! بزعم او، در واقع این مشکلی است همیشگی برای جمهوری اسلامی زیرا این حکومت چنین دشواری را برای تداوم خود لازم دارد و خواستار بقای آنست! ولایت فقیه خود را نیازمند حفظ هویت امریکا ستیزی می بیند. اما سئوال مردم ایران اینست که گره مشکل با امریکا اگر در پشت میز مذاکره گشوده نشود، پس کجا می باید باز شود؟ پرسش اینست که ادامه مشی عدم مذاکره اگر زمینه سازی برای جنگ نیست، پس چیست و چه تضمین که جنگ در وجه اقتصادی حاضر در همین بپاید و به جنگ نظامی نکشد؟ 

در شرایطی که از زمین و زمان این ندا بلند است که مذاکره به معنی تسلیم نیست و در حالیکه روح مطالبه ملی کنونی را همانا در مذاکره در همین اکنون و بی هیچ پیش شرطی نیز می توان باز یافت، پاسخ ولی فقیه اما به نماینده عملاً اعزامی ترامپ این می شود که "من هیچ پاسخی به او نخواهم داد"! این در واقع، همان "دشمن محوری ولایی" است و مشخصا هم اقتضای مصالح حکومت امام زمانی جمهوری اسلامی! و دود این سطوح متفاوت از جنگ که روز به روز هم غلیظ تر و کور کننده تر می شود، فقط به چشم ملت می رود و بیشتر نیز به چشم کم سوی تهیدستان.

یک نفر اینهمه "تجری" را از کجا می گیرد؟

خامنه ای از سی سال پیش ادامه دهنده سیاست "دشمن محوری" خمینی است. پرسش اما اینست که این فرد، به اعتبار و پشتوانه چه ساختار حکومتی و به اتکای کدام اهرم قدرت است که این چنین سرنوشت ملتی را آلت دست خود قرار می دهد؟ کدامین ساختار است که به یک فرد تا آنجا میدان می دهد تا کشوری ۸۰ میلیونی را گروگان منویات خود کند؟ این فاجعه، نه جنبه فردی، که شان ساختاری دارد. منبع فلاکت کشور، در حاکمیت ساختار ولایت فقیه قدر قدرت چونان اس و اساس جمهوری اسلامی است بر آن! مسئله اینست که یک نفر با نشستن بر بالای نهادی مطلق العنان به نام ولایت فقیه، خود را عقل ملت و در واقع "رهبر امت" اعلام می کند و به نیابت از همین، با نخوتی عجیب مثلاً فرمان ممنوعیت مذاکره صادر می کند. به تکرار باید گفت که مسئله اصلی ایران، ساختار ولایی حاکم بر کشور است و مشکل مردم ایران، مشکل جمع ای به نام نظام جمهوری اسلامی اما متبلور در ولی فقیه.

این جای خرسندی دارد که هر روز صداهایی بیشتری در کشور مبنی بر لزوم برکناری خامنه ای شنیده می شود. این، نشانه گرفتن نماد نظام ولایی جمهوری اسلامی از سوی جامعه است. اما باید هشیار بود و هشدار داد که مسئله ایران، نه فقط شخص "رهبر" بلکه دستگاه "رهبری" یعنی ولایت فقیه بمثابه ستون خیمه جمهوری اسلامی است. حیات این دستگاه هم، به "دشمن محوری" اش اعم از داخلی و خارجی است! این دستگاه ایدئولوژیک اگر از تعرض جویی دست بکشد منقرض می شود. پاسداری از استبداد و دست زدن به ماجراجویی، از خصایص اوست. این نهاد، ضد دمکراسی است و جنگ افروز. آن را باید در کلیتش کنار گذاشت. لازمه گذر از نظام جمهوری اسلامی بسیج همه قوای دمکراسی علیه ولایت فقیه، این رکن بنیادین جمهوری اسلامی است. بسیج نیروی دمکراسی علیه ولایت فقیه، امروز با تاکید بر پیوند صلح و دمکراسی پیش رفتنی است.