قزاقستان سال پیش تغییر الفبای خود از سیریلیک به لاتین را اعلام کرد؛ تغییری کوچک با نتایجی پراهمیت که واکنشهایی چشمگیر روبهرو شد.
زبان مادری....
بنا بر سرشماری سال ۲۰۱۶، حدود دو-سوم جمعیت قزاقستان قزاقاند و حدود ۲۰ درصد روس. ولی تقریباً همه در قزاقستان روسی صحبت میکنند چراکه این کشور سالها تحت حاکمیت شوروی بوده. تقریباً ۹۴ درصدِ جمعیت ۱۸ میلیونی قزاقستان روسی سلیس صحبت میکنند. زبان قزاقی با ۷۴ درصد دوم است.
در مناطق و استانهای شمالی کشور و نیز شهرهای مرکزی مانند آلماتی و آستانه که بیشتر تحت نفوذ روسیه بودهاند، روسی کاربرد زیادی دارد؛ هم در کوچه و خیابان استفاده می شود و هم در ادارههای دولتی. ولی در مناطق جنوبی و غربی کشور، غلبه با زبان قزاقی است.اینکه زبان قزاقی در حال حاضر به الفبای سیریلیک نوشته میشود - و در حلقههای خواص و نخبگان نیز همچنان روسی صحبت میکنند - عمدتاً میراث حاکمیت اتحاد جماهیر شوروی است؛ میراثی که بعضی از کشورهای همسایه درست پس از سقوط شوروی در سال ۱۹۹۱ میخواستند خود را از آن جدا کنند. برای مثال، جمهوری آذربایجان درست یک سال پس از سقوط شوروی، کتابهای درسی را به الفبای لاتین چاپ کرد و ترکمنستان نیز همین رویه را در ۱۹۹۳ در پیش گرفت. قزاقستان سه دهه بعد در شرایطِ اقتصادیِ متفاوتی میخواهد این گذار را تجربه کند.
به گزارش رسانههای حکومتی در قزاقستان، بودجه دولت برای گذارِ هفت ساله - که به سه مرحله تقسیم شده - تقریباً ۲۱۹ میلیارد تنگه (معادل ۶۶۴ میلیون دلار) است. حدود ۹۰ درصد این مبلغ قرار است صرف برنامههای آموزشی و انتشار کتابهای درسی بشود.
دولت تا به حال حدود ۳۰۰ میلیون تنگه (معادل ۹۲۲ هزار دلار) برای سال ۲۰۱۸ و ۲۰۱۹ هزینه کرده است. آن طور که الدار مادوماروف، اقتصاددان و استاد دانشگاه آلماتی میگوید، این مبلغ صرف آموزش در مدارس ابتدایی و متوسطه شده است. سال ۲۰۱۸ بودجهای صرف توسعه نرمافزاری کامپیوتری برای تبدیل الفبای سیریلیک به الفبای لاتین اختصاص داده شد. همچنین مبغلی صرف ارتقای مدرک معلمانِ مدارس متوسطه و استخدام وبلاگنویسان پرنفود و برجسته برای آگاهیبخشی در مورد مرحله پایانی گذار شد که از ۲۰۲۴ شروع میشود.
ملتی مستقل...
باربارا کلنر هاینکل، متخصص تاریخ ترکیه و زبانهای ترکی که در برلین اقامت دارد، معتقد است که تغییر الفبا در قزاقستان بیش از آنکه برای افزایش باسوادی یا بهبود وضعیت اقتصادی باشد، برای این است که کشور بتواند خود را از گذشته کمونیستیاش جدا کند: "[این تغییر] در واقع استدلالی سیاسی است برای آن که نشان دهند که دولتی مستقل، مدرن، و یک ملت هستند."
فازیلژانووا موراتکیزی، زبانشناسی که برای تولید الفبای جدید با حکومت قزاقستان همکاری میکرد، با این نظر همدل است و میگوید بسیاری از مردم قزاق الفبای سیریلیک را با کنترل و حاکمیت اتحاد جماهیر شوروی تداعی میکنند.
به خصوص جوانان از این تغییر استقبال کردهاند. بر اساس نظرسنجیهای مؤسسه زبانشناسی نزدیک به نیمی از نسل جوان - با فاصله سنی ۱۸ تا ۲۵ سال - در سال ۲۰۰۷ به تغییر الفبا رأی مثبت دادند. در سال ۲۰۱۶، این رقم به ۸۰ درصد رسید.
موراتکیزی میگوید: "این انتخاب مردم است؛ انتخاب ملت است. این الفبای جدید به رؤیاها و آیندهمان وصل میشود. نشان میدهد که تاریخ مستقلمان بالاخره شروع میشود."
دیدگاه و نظرات ابراز شده در این مطلب، نظر نویسنده بوده و لزوما سیاست یا موضع ایرانگلوبال را منعکس نمیکند.
توجه داشته باشید کامنتهایی که مربوط به موضوع مطلب نباشند، منتشر نخواهند شد!
افزودن دیدگاه جدید