مقامات آمریکایی روز سه شنبه به شبکه خبری "سی‌بی‌اس" گفتند که حملات اخیر از نقاطی در شمال خلیج فارس صورت گرفته است. بنا بر این گزارش، سامانه‌های دفاع موشکی عربستان همگی به سمت جنوب و یمن معطوف هستند و در قبال موشک‌هایی که از شمال می‌آیند کارآیی ندارند.

بنا بر این گزارش، بیش از ۲۰ موشک و پهپاد در این عملیات مورد استفاده قرار گرفته است؛ یک موشک از آسمان کویت عبور کرده است.

شبکه آمریکایی "ان‌بی‌سی" به نقل از مقام های آمریکایی گزارش می دهد که دولت ترامپ مشغول سبک سنگین کردن طیفی از گزینه ها برای اقدامی تلافی جویانه علیه ایران از جمله حمله ای سایبری یا فیزیکی به تاسیسات نفتی یا دارایی های سپاه پاسداران ایران است.

براساس این گزارش این گزینه ها روز سه شنبه در جریان یک نشست امنیت ملی، توسط رهبران نظامی به آقای ترامپ ارائه شد. اما کسانی که در جریان این نشست بوده اند به "ان‌بی‌سی" گفتند آقای ترامپ خواهان واکنشی با تمرکز محدود است به طوری که آمریکا را وارد یک مناقشه گسترده تر با ایران نکند و به همین دلیل خواستار گزینه های بیشتری شده.

بنابه این گزارش نشانه ای در دست نیست که آمریکا در آستانه اقدامی نظامی است و مقام ها گفتند تصمیمی در این مورد گرفته نشده، اما وزارت دفاع آمریکا در حال بررسی گزینه هایی برای تقویت حضور نظامی در منطقه است.

'عکس های تجسسی'

رادیوی ملی "ان پی آر" آمریکا هم روز سه شنبه به نقل دو مقام پنتاگون نوشت ماهواره های تجسسی آمریکا پیش از حمله روز شنبه، شاهد آماده سازی پهپادها و موشک ها در سایت های پرتاب در داخل ایران بودند.

این تصاویر منتشر نشده است اما مقام ها به "ان پی آر" گفتند که دستگاه های اطلاعاتی آمریکا این را "شواهد جانبی" مسئولیت ایران در حمله به عربستان می دانند.

سی‌بی‌اس گزارش داده که آمریکا و چند کشور دیگر در حال بررسی اطلاعات موجود درباره این عملیات است؛ همچنین تیمی از متخصصان آمریکایی که به تاسیسات نفتی عربستان سعودی اعزام شده بودند، مشخصات موشک ها و پهپادها را شناسایی کرده اند.

هم زمان، دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا، در تازه ترین اظهارات خود گفته است که ترجیح می دهد هفته آینده در حاشیه اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل متحد در نیویورک، با حسن روحانی همتای ایران خود دیدار نکند.

او گفت: " هرچند هرگز هیچ چیزی را به طور کامل رد نمی کنم اما ترجیح می دهم که با او دیدار نکنم." این در حالیست که آیت الله علی خامنه ای، رهبر ایران، هرگونه دیدار و مذاکره با مقامات آمریکایی را رد کرده است.

از طرف دیگر، عبدالعزیز بن سلمان، وزیر نفت عربستان، در یک کنفرانس خبری اعلام کرد که تولید نفت این کشور تا پایان ماه سپتامبر (دو هفته دیگر) به طور کامل از سر گرفته خواهد شد.

پیشتر خبرگزاری رویترز به نقل از منابع ارشد سعودی نوشته بود که که عربستان سعودی به بازیابی هفتاد درصد تولید از دست رفته (روزانه ٥.٧ میلیون بشکه) نزدیک شده و در "دو تا سه هفته آینده" تولید نفت به حال عادی برمی‌گردد.

هشدار مایک پنس

مایک پنس معاون رئیس‌جمهور آمریکا روز سه شنبه گفت که ایالات متحده برای واکنش نظامی احتمالی آمادگی کامل دارد.

او گفت: "ما در حال بررسی شواهد هستیم. ما با متحدانمان مشورت می‌کنیم و رئیس جمهور در روزهای آینده در باره بهترین اقدام تصمیم خواهد گرفت."

آقای پنس افزود: "اما من به شما قول می‌دهم، در ریاست جمهوری دونالد ترامپ، آمریکا تسلط خود را بر انرژی حفظ خواهد کرد. ما شتاب خود برای رسیدن به عدم وابستگی از نظر انرژی حفظ خواهیم کرد. ما هر اقدامی را که لازم باشد برای دفاع از کشورمان، نیروهایمان و متحدانمان در خلیج فارس انجام خواهد داد. روی آن حساب کنید."

پیش از انتشار این خبر، نانسی پلوسی سخنگوی مجلس نمایندگان آمریکا برای تمام نمایندگان کنگره درباره حمله به تاسیسات نفتی عربستان درخواست "جلسه توجیهی اطلاعاتی" کرده بود. 

سناتور جمهوری خواه لیندزی گراهام از کارولینای جنوبی هم روز سه شنبه بعد از آنکه آقای پنس جمهوری خواهان سنا را در جریان تازه های این حادثه قرار داد در بیانیه ای نوشت: "برای من روشن است که چنین حمله پیچیده ای بدون حمایت و مشارکت مستقیم ایران ممکن نبود." 

"این یک عمل جنگی است و هدف باید احیای حس بازدارندگی علیه تعرض ایران باشد که آشکارا از میان رفته است."

او افزود: "معلوم است که ایران واکنش ملایم آقای ترامپ به ساقط شدن پهپاد آمریکایی را نشانه ضعف تعبیر کرده است."

آقای گراهام که همواره از منتقدان ایران بوده در پایان این بیانیه گفت: "مشکلات با ایران در طول زمان فقط بدتر خواهد شد بنابراین ضروری است در اقدامی قاطعانه باعث انصراف تعرض بیشتر آیت الله و سرسپردگانش شویم."

آقای ترامپ در واکنشی در توییتر نوشت: "نه لیندزی، این نشانه قدرت بود که بعضی ها درکش نمی کنند!".

واکنش محمد جواد ظریف

روز سه شنبه، محمدجواد ظریف، وزیر خارجه ایران، در توییتی نوشت که اگر آمریکا فکر می‌کند قربانیان چهار سال و نیم بدترین جنایات جنگی هر کاری که بتوانند برای تلافی انجام نمی‌دهند، در حال انکار [واقعیت] است.

او افزود ممکن است علت انکار آمریکا شرمنده بودن از ارسال صدها هزار دلار اسلحه به جنگ یمن باشد.

آقای ظریف نوشت: "اما سرزنش ایران باعث تغییر این مساله نمی‌شود؛ تنها راه حل برای همه، پایان دادن به جنگ است."

او در یک توییت دیگراضافه کرد: "تصور کنید، آمریکا از اینکه برای بیش از چهار سال کودکان یمنی با سلاح ها و کمک نظامی آمریکا بمباران شدند، ناراحت نشده است اما وقتی قربانیان به تنها طریقی که می‌توانند - یعنی علیه پالایشگاه‌های نفت متجاوز - واکنش نشان می‌دهند، به شدت ناراحت شده است.

ساعاتی پیش‌تر، ژان ایو لودریان، وزیر خارجه فرانسه، گفته بود فرانسه نمی‌داند حمله به تاسیسات نفتی عربستان از کجا انجام شده و این کشور "تا این لحظه شواهدی ندارد که نشان دهند این پهپادها از اینجا یا آنجا آمده‌اند و من نمی‌دانم آیا کسی این شواهد را دارد."

آقای لودریان در قاهره به خبرنگاران گفت: "مقامات عربستان پیشنهاد کرده‌اند که کارشناسان بین‌المللی و سازمان ملل را در تحقیقات درباره واقعیت‌ها و منشا حملات مشارکت داشته باشند." 

پاتریک پویان مدیر عامل شرکت نفت فرانسوی توتال امروز گفت که "بشدت نگران" اوضاع خاورمیانه است. او گفت: "حمله به نیمی از تولید نفت عربستان عواقب خواهد داشت... من می‌ترسم این حمله بزرگ بدون تلافی نماند. ما نمی‌دانیم این به کجا ختم می‌شود." 

حق نشر عکسREUTERS

تحلیل جاناتان مارکوس، خبرنگار امور بین‌المللی بی‌بی‌سی:

این قویترین ادعایی است که آمریکا تاکنون علیه ایران مطرح کرده، اینکه حمله به تاسیسات نفتی عربستان از خود خاک ایران بوده است.

هر چند برای آن هیچ مدرک یا اطلاعاتی ارائه نشده اما اگر صحت داشته باشد بحران خلیج فارس به ابعاد خطرناکتری رسیده و نشان‌گر آن است که مقامات ایران برای رفتن به سوی جنگ آستانه تحمل تازه‌ای یافته‌اند. در این باره به اطلاعات بیشتری نیاز است اما اگر گزارش سی‌بی‌اس مبنا داشته باشد سوال این است که اگر به پاسخی نیاز باشد آن پاسخ چه خواهد بود.

برای رئیسان جمهور سابق آمریکا امنیت جریان نفت در خلیج فارس الویت مطلق بوده است. اما برای دونالد ترامپ که گفته "ضامن آزاد و خشاب گذاری انجام شده"، و با در نظر گرفتن لفاظی‌های سیاسی و گرایش او به خاندان سلطنتی عربستان، الزاما اینطور نیست.

در عین حال بین واشنگتن و ریاض پیمان‌نامه‌ای هم وجود ندارد و سعودی‌ها روز به روز بیشتر محبوبیت خود را در کنگره از دست می‌دهند. 

این حملات آسیب پذیری فوق العاده عربستان را نشان داده است. اگر تنش‌زایی ایران با اقدام قاطع پاسخ داده نشود ممکن است تهران را جسورتر کند اما درگیری درازمدت هم باعث حمله و انتقادهای شدید خواهد شد، از این رو برای کاخ سفید پاسخ این مسئله راهبردی آسان نیست.

امروز همچنین آنگلا مرکل صدراعظم آلمان با بوریس جانسون نخست وزیر بریتانیا تلفنی گفتگو کرد و طبق بیانیه دولت بریتانیا، دو رهبر بر اهمیت تنش‌زدایی در منطقه تاکید و توافق کردند که با همکاری با یکدیگر و متحدانشان واکنشی مشترک به حمله به تاسیسات نفتی عربستان نشان دهند.

خانم مرکل که به اردن سفر کرده در کنفرانس خبری مشترک با ملک عبدالله پادشاه اردن گفت برجام تنها راه محدود کردن فعالیت‌های هسته‌ای ایران است: "ما بر این باوریم که توافق برای جلوگیری از رسیدن ایران به توانایی هسته‌ای نظامی سنگ بنایی است که باید به آن برگردیم."

"اما فهرستی طولانی از دیگر مسائل ایران هم هست از جمله برنامه موشک‌های بالستیک و دخالت در سوریه."

"در روزهای گذشته تنش در منطقه افزایش یافته و آلمان همواره طرفدار تنش زدایی است و راه‌حل‌های درازمدت فقط از طریق سیاسی امکان‌پذیر است."

حق نشر عکسEPA

• وزارت

خانم مرکل همچنین گفت دلیلی نمی‌بیند ممنوعیت فروش سلاح به عربستان سعودی را لغو کند. آلمان پس از قتل جمال خاشقجی روزنامه‌نگار سعودی-آمریکایی در سال گذشته فروش سلاح به عربستان را متوقف کرد و در فروردین امسال هم به دلیل جنگ یمن آن را تمدید کرد.

این ممنوعیت شش ماهه دو هفته دیگر تمام می شود اما خانم مرکل گفت "هیچ ضرورتی نمی‌بیند" که دولت آلمان این سیاست خود را تغییر دهد. فرانسه و بریتانیا به این تصمیم آلمان سخت انتقاد دارند.