یوسف عزیزی بنی طرف
نمایش تشییع پاره های باقی مانده از پیکر ژنرال سلیمانی دیروز پایان یافت که قبلا در همین صفحه گفتم، چرا نمایشی سترگ اما - برخلاف تشییع جنازه خمینی در سال ۶۸ - عمدتا تصنعی، اجباری و طرح ریزی شده بود. اما حمله موشکی دیشب ایران به دو پایگاه عراقی - آمریکایی «عین الاسد» و «حریر» اربیل ادامه همان نمایش هاست. در سخنان امروز خامنه ای می توان بر دو نکته اصلی مکث کرد: ایشان، حمله را یک سیلی توصیف کرد اما اضافه کرد که «در مقام مقابله، این اقدامات نظامی به این شکل کفایت نمی کند بلکه باید حضور فساد برانگیز آمریکا در منطقه تمام شود».به گمان من، معنای این جمله قابل تاویل، این است که ایشان مایل است حضور نظامی آمریکا با اقدام های دیگر - و عمدتا غیرنظامی - به پایان برسد. در سخنان خامنه ای شبح «آبان» خونین هم موج می زند، کابوسی که حتی ژرفای ناخودآگاه ایشان را آزار می دهد و در موضوعی که پیوند چندانی با حمله موشکی ندارد نیز بروز برونی یافته است. این همان شاه بیتی است که در نهایت سرنوشت نظام خامنه ای را تعیین خواهد کرد؛ معضلات ریشه دار اقتصادی و ناخشنودی مردم که نمایش تشییع سلیمانی نمی تواند برای همیشه پنهان اش کند. اما - به گمان من - اظهارات ظریف در باره تمام شدن همه چیز و کافی بودن حمله دیشب موشکی به عنوان واکنش ایران به قتل سلیمانی به واقعیت درون نظام نزدیک تر است. ظریف و همفکران اش می دانند که با توجه به سیستم کارتونی موشکی و دفاعی ایران، موضوع نابودی اسراییل و اخراج آمریکا از منطقه یک شوخی بیشتر نیست. از این رو راه را به روی قطر و عمان باز گذاشته اند تا احتمالا مذاکراتی را در خفا رقم زنند. شاید هم ماشین میانجیگری کشورهای غربی - نگران سخنان ترامپ در کوبیدن ۵۲ هدف در ایران - جان تازه ای بگیرد. بازوهای ایران در یمن و لبنان و عراق هم - البته - دست از ماجراجویی نخواهند شست اما ماجراجویی حساب شده که آمریکا و شهروندان اش را اذیت نکند. مثل راکت هایی که گاه به گاه توسط شبه نظامیان عراقی به سوی سفارت آمریکا پرتاب می شود و «برحسب اتفاق» به بیرون سفارت می اصابت می کند. ایران از رویارویی مستقیم با آمریکا هراس دارد، سیستم موشکی اش - به اعتراف روس ها - کهنه است، به گونه ای که برخی سرنگونی امروز هواپیمای اکرایینی را نتیجه این امر می دانند. نیروی هوایی اش را هم حتی خواجه حافظ می داند چگونه است. خامنه ای و همفکران اش گرچه ممکن است به مذاکره (سری) با آمریکا روی آورند اما در برابر خواست آمریکا و کشورهای منطقه برای عدم دخالت در کشورهای منطقه مقاومت خواهند کرد. و می دانیم که علت عمده قتل سلیمانی همین قضیه - دخالت های ایران - بود. به هر حال ما گواه زور آزمایی - در عرصه های مختلف - میان یک امپریالیسم خرد و یک امپریالیسم سترگ هستیم که عامل سوم یعنی خیزش مردمان عراق و لبنان و ایران می تواند فاکتوری باشد که در این میانه نقش خودرا به سود منافع این مردمان بازی کند.