صد ها آرزو درون یک دیگ.
میدان گاهی کوچکی است مشرف بر نهری نسبتا بزرگ ،که تمامی سال آبی زلال در آن جاری است.نهری که گاه از میان خانه ها می گذرد ،گاه محله ای را در می نوردد ، بدینسان تمامی شهر تاشکند را می پیماید وسر انجام به کانال آبی در منتهی الیه شهر ختم میگردد.
سایه بان بزرگی در گوشه میدان گاهی است ،درست شده از چوب با رنگ آبی وسفید .روزهای گرم تابستان، اهالی محله زیر این سایه بان می نشینند ، می گویند ، می خندند ،چائی میخورند واگر مراسمی باشد همین جابرگزار میکنند ،در دیگ های بزرگ روی اجاق آهنی که وسط میدان می نهند، پلوی ازبکی درست می کنند گاه ارکستری کوچک برایشان تار می نوازند .
چند روزی مانده به عید نوروز ریش سفیدان محله اقدام به جمع آوری پول برای بر گزاری جشن و مراسم سمالاق پزان می کنند . "کلمه ازبکی سمنو"هر کس به وسع خود پولی می دهد و نذری می کند.دیگ بسیار بزرگ چدنی راکه جز اموال کمیته محل است دوروز مانده به عید به وسط میدان گاهی می آورند بر روی اجاقی بزرگ می نهند با هیمه های فراوان چوب بر کناره آن این زیبا ترین مراسمی است که قبل از آمدن نوروز گرفته می شود.
خرمنی جوانه گندم درون دیگ قرار می گیرد .همراه با تاریک شدن هوا آتش زیر دیگ بر افروخته می شود.تمامی شب این دیگ خواهد جوشید و به نوبت اهالی محل با چند پاروی بزرگ آنرا بهم خواهند زد. ترانه خواهند خواند و نذر خواهند نمود.
تعدادی به دور دیگ حلقه زده و تعدادی بر نیمکت های زیر سایه بان نشسته اند ،شبی که تا دمدمه های صبح با هم از هر دری سخن خواهند گفت و به نوبت دیگ را بر هم خواهند زد .
کودکان بعد از شادمانه چرخیدن به دنبال هم گذاشتن و گاهی سرکی به دیگ کشیدن نخستین گروهی هستند که میدان را ترک می کنند ،باشادی سمنوئی گرم که صبح خواهند خورد ،سر بر بالین می نهند.
دخترکان جوان هر از چند گاهی دری را می گشایند و خجولانه بطرف دیگ می آیند پاروئی را گرفته و چند دوری می چرخانند.زنان میان سال که برخی مادرانشان هستند ، خنده ای میکنند و مشتاقانه در سیمای آن ها خیره میشوند ."دخترکم سمالاق آرزویت را بر آورده کند هم چون جوانه آن سبز شوی و شیرین، دهان ها گردی!"
دختران می خندند و پارو محکم تر می چرخانند .پسران جوان کمتر می آیند اما از همان کناربا هیجان جوانی چشم بر رفتار دختران دوخته اند .
روی تختی بزرگ وچوبی تعدادی نوازنده ، همراه پیر مردان محله نشسته اند. به فاصله هائی چند آهنگی ازبکی و عمدتا عاشقانه می نوازند و می خوانندگاهی هم در وصف سمنو.
حال یک ریتم قدیمی ومشهور ازبکی را می نوازند "آلا بوی وای وای وای سیاه چشم بالا بلند وای وای وای " آهنگی که استخوان بر استخوان بند نمی شود.
تعدادی وسط میدان آمده و به زیبائی تمام می رقصند." دیگ بزرگ در حال جوشیدن است .رفته رفته جوان ها هم میدان را خالی می کنند. تعدادی پای ثابت اند، که تا صبح دیگ را بهم خواهند زد ، سمنوئی جا افتاده وشیرین را تقدیم مقدم بهار خواهند کرد.
نسیم شوخ بهاری در لابلای شاخه ها تازه به غنچه نشسته می پیچد و دامن لطیف خود بر سطح آب می کشد. لرزشی آرام چونان، لرزش عاشقی در معاشغه با معشوق تن نهر کوچک را می لرزاند.
افق در حال روشن شدن است .شعله های آتش فرو نشسته، پارو زنندگان دست از کار کشیده، بکناری نشسته اند .با دیگ سمنوئی آماده ! دیگی لبریز از شادی ، نذر و نیاز .لبریزاز سنتی زیبا و دیرین .
نحستین زن با سینی بزرگی از کاسه های سرامیک ازبکی ، از انتهای کوچه ظاهر می شود . صد ها آرزوی نیک نهفته در درون یک کار جمعی وسنت نیاکان لحظاتی بعد در کاسه ها تقسیم خواهد شد .بر سر سفره خواهد رفت و یا در کنار سبزه نوروزی جا خوش کرده و خانه را برکت خواهد بخشید.
این جا هنوز شب است اما در ازبکستان ساعت هاست که آفتاب دمیده است. من نیزاز این دورها تمامی شب به همراه همسایه گان چشم بر آتش دوختم ، چند پارو زدم و آرزوی خود را زیر لب زمزمه کردم .
آرزوی پایان فراق ، آرزوی سالی فارغ از هراس کرونا ، فارغ از جنگ ، فارغ از شر حکومت گران مستبد . خالی از زشتی ، ابتذال و نا برابری .
کودکان بر در ها می کوبند ، دری گشوده می شود دستی مشتاق سمنو را می گیرد شیرینی یا شکلاتی بر دست کودک می نهد . بهار بر آستانه در ایستاده است .مقدمت گرامی باد . ابوالفضل محققی