رفتن به محتوای اصلی

کرونا و سیستمهای سیاسی
05.04.2020 - 09:28

اولین بار نیست بشر دچار اپیدمی های همە گیر می شود و جان میلیونها انسان در خطر می افتد. ظهور طاعون سیاە در اوراسیا در سدە چهاردهم میلادی، شیوع آنفلونزای اسپانیائی در اوائل قرن بیستم نمونەهائی هستند کە در آن دەها و صدها میلیون انسان جان خود را از دست دادند و فاجعەای بە تمام معنا زندگی انسان را درنوردید.

اما این بار با ظهور ویروس کرونا تنها بحث مرگ نیست کە مطرح است، بلکە احتمالا برای اولین بار بحث سیستم سیاسی هم همراە با آن مطرح می شود، و این درست بە این علل کە بشریت توقع بیشتری از علم و توانائی های خود در این زمینە دارد و در زمینە جامعە شناسی و فلسفی هم از آنچنان توان تحلیلی بهتری در رابطە با نظامهای سیاسی و اجتماعی برخوردار است کە کل داستان را این بار بهتر بە چالش نظری و نە صرفا درمانی بکشاند.

ناتوانی دولتها در کنترل ویروس کرونا این مسئلە را بە جد مطرح کردەاست کە چرا دولتها از مهار آن عاجزند (البتە بجز دولت چین کە از عهدە این کار بخوبی برآمد). بسیاری بە این نتیجە رسیدەاند کە در نظام سرمایەداری کنونی (حال از هر نوع آن، از مدل رفاهی آن تا مدلهای خشن و اولیە) بعلت تسلط منطق سود و چرخش اقتصاد بر اساس عرضە و تقاضا و بازار، اساسا نمی توان چنان مردم را تحت پوشش قرار داد کە بتوان بر معضل کرونا در همان مراحل اولیە خود و حتی بعدها غالب آمد و آن را کنترل کرد.

اما آیا در یک نظام سوسیالیستی کە بر اساس بازار ادارە نمی شود و در آن منطق سود غالب نیست، در صورت بروز معضل کرونا می شود سیستم تولید را چنان تعطیل کرد کە بە توان اقتصادی کشور ضربە نزند و بتوان برای مدت طولانی بدون تولید زندگی کرد و زندگی مردم را چرخانید؟

در جواب بە این سئوال باید گفت کە اقتصاد سوسیالیستی هم مانند اقتصاد سرمایەداری وابستە بە تولید است و نمی توان در مواقع بحرانهای این چنینی تولید را برای مدت طولانی خوابانید، اما آنچە در این نظام نسبت بە نظام سرمایەداری فرق می کند نبود منطق سود است. چنانکە می دانیم نظام سرمایەداری تنها بر منطق تولید نمی چرخد بلکە بر منطق سود هم استوار است، سود یا ارزش اضافی ای کە بە جیب سرمایەدار می رود و در غیاب چنین چرخەای کل سیستم دچار فروپاشی می شود. پس در نظام سرمایەداری آنگاە کە بحران کرونائی بروز می یابد، از طریق بە خطر انداختن تولید، مفهوم سود بە خطر می افتد، اما در نظام سوسیالیستی تنها منطق تولید بە خطر می افتد و نە سود. پس نظام سوسیالیستی نسبت بە سرمایەداری در چنین مواقعی پایەدارتر بەنظر می رسد.

در واقع کرونا در نظام سرمایەداری اساسا سود را مورد حملە قرار می دهد و نظام سوسیالیستی تولید را. و نظامی کە در آن سود مورد حملە قرار می گیرد نسبت بە نظامی کە در آن تولید مورد حملە قرار می گیرد از توان پایداری کمتری برخوردار است.

امید آن می رود بحران کرونائی بە بازنگری در سیستم سیاسی و اقتصادی  منجر شود تا در صورت بروز بحرانهائی این چنینی بشر بتواند بهتر با مقابە با آنها برخیزد. حتی اگر مدل سوسیالیستی هم کامل اجراء نشود اما آمیزشی از مدل چینی (در تقابل با این بیماری) و مدل دولتهای رفاهی در اسکاندیناوی و اروپا (در تامین زندگی مردم) بەگاە این بحرانها برقرار شود.

دیدگاه‌ و نظرات ابراز شده در این مطلب، نظر نویسنده بوده و لزوما سیاست یا موضع ایرانگلوبال را منعکس نمی‌کند.

فرخ نعمت‌پور

فیسبوک - تلگرامفیسبوک - تلگرامصفحه شما

توجه داشته باشید کامنت‌هایی که مربوط به موضوع مطلب نباشند، منتشر نخواهند شد! 

افزودن دیدگاه جدید

لطفا در صورتیکه درباره مقاله‌ای نظر می‌دهید، عنوان مقاله را در اینجا تایپ کنید

متن ساده

  • تگ‌های HTML مجاز نیستند.
  • خطوط و پاراگراف‌ها بطور خودکار اعمال می‌شوند.
  • Web page addresses and email addresses turn into links automatically.

لطفا نظر خودتان را فقط یک بار بفرستید. کامنتهای تکراری بطور اتوماتیک حذف می شوند و امکان انتشار آنها وجود ندارد.

CAPTCHA
لطفا حروف را با خط فارسی و بدون فاصله وارد کنید CAPTCHA ی تصویری
کاراکترهای نمایش داده شده در تصویر را وارد کنید.