در اعلامیه تازه‌ای که از سوی فتانه نجیب، همسر او منتشر شده، در حالی که به "ارج گذاری" مردم و مقام‌ها با گل گذاری بر قبر او اشاره شده، آمده: " بهترین تجلیل و یادبود از خدمات وطن‌دوستانه و صادقانه دکتر نجیب‌الله این خواهد بود که قبل از اعمار آرامگاه او علل و انگیزه‌های قتل او از مجاری مربوطه بررسی شده و حقایق مرگ او در حالی که در دفتر ملل متحد در کابل پناهنده سیاسی بود به آگاهی مردم افغانستان رسانده شود."

گروه طالبان یک روز پس از تصرف کابل در ششم میزان/مهر ۱۳۷۵ نجیب‌الله احمدزی و برادرش، شاهپور احمدزی را در مرکز شهر کابل حلق آویز کردند.

پیش از آن، دکتر نجیب‌الله ۴ سال را به عنوان پناهنده در دفتر سازمان ملل در کابل سپری کرد و ظاهرا دولت به رهبری برهان‌الدین ربانی به او اجازه نداد افغانستان را ترک کند و به هند برود؛ تنها کشوری ‌که گفته می‌شود حاضر بود به آقای نجیب پناهندگی بدهد.

درخواست خانواده او برای بررسی این رویداد در حالی صورت می‌گیرد که چند روز پیش، حمدالله محب، مشاور امنیت ملی افغانستان و از نزدیکترین چهره‌ها به اشرف غنی، رئیس جمهوری، از مقبره دکتر نجیب‌الله، رئیس جمهوری سابق افغانستان دیدار کرد.

حق نشر عکسSOCIAL MEDIAImage captionحمدالله محب چندی قبل در سفر به گردیز مرکز پکتیا از مقبره نجیب‌الله رئیس جمهوری پیشین افغانستان دیدار کرد

این نخستین بار بود که پس از کشته شدن و دفن پنهانی دکتر نجیب‌الله، یک مقام افغانستان در سطح آقای محب از مقبره او در شهر گردیز مرکز ولایت پکتیا در شرق افغانستان دیدار می‌کند.

این اقدام آقای محب، حساسیت‌های زیادی را در میان رهبران مجاهدین، هواداران آنها و مخالفان دولت‌های چپی افغانستان که تعدادشان کم هم نیست، برانگیخت.

نجیب‌الله، چهره جنجالی در تاریخ معاصر افغانستان محسوب می‌شود. او از اول هجوم نیروهای شوروی به افغانستان در ۱۹۷۹ تا ۱۹۸۶ رئیس اداره اطلاعات افغانستان موسوم به "خاد" (خدمات امنیت دولتی) بود و در این مدت افراد مجاهدین که علیه شوروی می‌جنگیدند و شماری غیرنظامی تجربه‌های وحشتناکی از این اداره دارند.

مخالفانش بیشتر همین دوره ریاست او در نهاد خاد را هدف قرار می‌دهند که 'خاد ' در این زمان از سوی نهادهای جهانی حقوق بشر متهم به تخلفات گسترده حقوق بشری است.

اما حامیانش استدلال می‌کنند که مسئولیت رفتار 'خاد ' متوجه دولتی است که آقای نجیب در آن کار می‌کرد.

حق نشر عکسGETTY IMAGESImage captionدکتر نجیب‌الله از ۱۹۸۰ تا ۱۹۸۶ رئیس اداره اطلاعات افغانستان و بعد از آن تا ۱۹۹۲ آخرین رئیس جمهوری حکومت چپ‌گرای افغانستان بود

به نظر آنها دکتر نجیب بیشتر به دلیل تلاش‌ها برای تامین صلح در افغانستان در سال‌های ریاست جمهوری‌اش و "پیش‌بینی‌های دقیق" در مورد احتمال سقوط افغانستان به جنگ‌های خونین داخلی به حافظه‌ها سپرده شده است.

او همچنین به موضع‌گیری‌های شدید علیه پاکستان، فصاحت و کاریزما شهرت داشت.

زندگینامه نجیب الله احمدزی

نجیب الله، در سال ۱۳۲۶ خورشیدی در کابل به دنیا آمد. او در سال ۱۳۵۴ از دانشگاه کابل در رشته پزشکی سند به دست آورد.

او در سال ۱۳۴۴ به حزب دموکراتیک خلق پیوست.

او پلکان ترقی را در حزب دموکراتیک خلق از جنبش دانشجویی در کابل آغاز کرد و تا بالاترین مقام حزبی و دولتی رسید.

او آخرین رئیس جمهوری دولت تحت حمایت شوروی سابق در افغانستان بود که در مقایسه با سه رئیس جمهوری پیش از خود نفوذ بیشتری در میان مردم و هوادارانش داشت.