محمدرضا شالگونی معتقد است:« در برخورد با بحرانی که در ارتباط با قره باغ به وجود آمده است می بایست از الگوی لنین مبنی برحق ِ تعیین ِ سرنوشت ِ خلق ها استفاده کرد. طبیعتن سایر ِ کشورها و نیروهای مرتجع ِ منطقه هریک  به سهم ِ خودسعی می کنند بادخالت کردن در آن نه تنها بحران های خود را لاپوشانی کنند بلکه در این رهگذر منفعتی برای خود فراهم آورند و اساسن هیچ حقی برای خود ِ مردم ِ قره باغ قائل نیستند.»( نقل از: سایت ِ عصر ِ نو. برگرفته از گفت و گوی ِ تصویری ِ محمدرضاشالگونی در باره ی جنگ ِ قره باغ).
در اینجا، اگرنخواهیم تئوری رامحدودبه این یا آن قلمرو و سرزمین ِ مورد ِ مناقشه ی این یا آن حکومت نماییم، باید بحث را از صلاحییت ِ لنین و لنینیست ها در تعیین ِ سرنوشت ِ انسان ها به طور ِ عام و تعیین ِ سرنوشت ِ ملت ها یا به گفته ی آنها خلق ها به طور ِ خاص آغاز کنیم و با توجه به پرونده ی « حقوق ِ بشری ِ » آنها ببینیم آیا اساسن به حق ِ تعیین یا در واقع حق ِ انتخاب ِ سرنوشت ِ ملت ها توسط ِ خود ِ آنها اعتقاد دارند یا ندارند، و این ادعای آقای شالگونی در مورد ِ الگو بودن ِ طرح ِ لنین برای حق ِ انتخاب ِ سرنوشت همچون دیگر« الگوهای» نظرن اعلام شده و عملن اجراشده ی این صدسال و اندی که از حکومت های بلشویکی می گذرد آیا غیر از همان آگاهی های دروغین ِ تاکنونی در پوشش ِ تبلیغات ِ فرقه ای ِ معمول ِ دار و دسته های لنینیست است ویا ایشان حرف ونظرو طرح ِ تازه ای دارند که لنین از آن بی خبر بوده است؟ در این صورت لازم است بحث و درس را از الفبای ماتریالیسم ِ دیالکتیک و ماتریالیسم ِ تاریخی شروع کنیم که هم لنین و هم پیروان ِ اندیشه ی اوبه کلی با آنها بیگانه اند اگرچه در پلمیک های سیاسی وتبلیغی شان برای ترساندن و از میدان به در کردن ِ رقیبان ِ«مارکسیست لنینیست» ِ خود بسیار از این « واژه ها» فقط به عنوان ِ واژه و نه  راه نمای عمل استفاده می کنند. از این رو، نخست باید بر این اصل ِ دیالکتیک ِ ماتریالیستی تاکید نمایم که هیچ انسانی زندگی و سرنوشت اش را به میل و اراده ی خود تعیین نمی کند. چراکه اولن انسان ها بدون ِاراده واختیار درجایی زاده می شوند که خود آن را انتخاب نکرده اند، ثانیین درهرمکان وسرزمین وکشوری زاده شوند ناگزیر تابع ِ سنت ها، آداب و رسوم، دین و مذهب وحتا ساختار ِ اجتماعی اقتصادی و نظام ِ سیاسی ِ حاکم برآن سرزمین و کشور اند. منظوربه طور ِکلی این است که انسان هادرشرایطی زاده می شوند که نسل های پیشین و نظام های اجتماعی اقتصادی و سیاسی ِ پیشین و هم اکنون موجود برای شان آماده نموده است . یعنی به عبارت ِ دیگر،انسان های کنونی مصرف کننده ی دستآوردهای پیشینیان ِ خویش اند ضمن آنکه ناگزیراند در طول ِ حیات ِ خود این دستآوردها را هم به لحاظ ِ کممی و هم به لحاظ ِ کیفی افزایش و ارتقا داده و به نسل های بعدی تحویل دهند. این، قانون ِ بی چون و چرای دیالکتیک ِ تکامل ِ جامعه و تاریخ ِ انسانی است. با این حال اما، انسان ها در هر مقطع ِ مشخصی از تکامل ِ اجتماعی ِ خود می توانند وضعییت ِ زیست ِ اجتماعی و سیاسی یا به قول ِشالگونی سرنوشت خود را تغییر دهند  به شرط ِ آنکه هم نظام ِ اجتماعی و تاریخی ِ موجود و دیالکتیک ِ حاکم بر تکامل ِ اجتماعی آن را ضرورت بخشیده باشد، و هم وضعییت ِ جامعه ی مفروض و معیین آن تغییر را به لحاظ ِ تراز ِتولیدی مناسباتی ایجاب و دردستور ِ کار ِ آن جامعه قرار داده باشد. و این آن درسی است که لنین به شالگونی و دیگر لنینیست ها نیاموخته زیرا که با آموزش های ایده آلیستی متافیزیکی و اراده گرایی ِ راه گشا به قدرت ِ آنها خوانایی و همسویی ندارد و در واقع «باطل السحر» ِ نظرات ِ غیر ِ مارکسیستی و غیر ِ تکاملی ِ آنهاست. در این مورد مطلب را با یک مثال ِ خیلی نزدیک و خیلی آشنا توضیح می دهم تا سپس بروم بر سر ِ این موضوع که آیا لنین و لنینیست ها آن چنان که ادعا می کنند طرفدارومدافع ِ حق ِ تعیین سرنوشت ِ ملت ها و« خلق» ها بوده و هستند یا نه. نمونه ی آشنا و تجربه شده ی خودمان درایران: رویداد ِ 1357 که در ادبیات ِ آخوندها و لنینیست ها انقلاب نام گرفته در واقع نه انقلاب در مفهوم مارکسیستی و تاریخی- طبقاتی با رویکرد ِ گذار از نظام به نظام و از دوران به دوران ،  بلکه آنچنان که در عمل دیدیم خیزشی ابتدائن باهدف ِ تغییر ِ شیوه ی حکومت از استبداد به دموکراسی بود که در شعار ِ « مرگ بر دیکتاتور» ِ میلیون ها معترض به استبداد ِحاکم بیان می شد ،اما به زودی باافتادن ِ رهبری ِ اعتراضات به دست ِ روحانییت و شخص ِ خمینی و به خصوص با آمدن ِ خمینی به ایران آن مطالبه ی تاریخی ِ تاکنون تحقق نیافته تغییر ِماهییت داد وخواست ِ برقراری جمهوری ِ اسلامی جایگزین ِ دموکراسی خواهی شد. با این تغییر ِ مطالبه، حق تعیین( انتخاب ِ) آگاهانه و آزادانه ی سرنوشت ازجامعه سلب و در اختیار ِ شخص ِ خمینی و دار ودسته ی همفکر وهمایدئولوژی ِ انحصارطلب اش قرار گرفت. در این تغییر ِماهییت از دموکراسی خواهی به انحصارطلبی ِ روحانییت که مفهوم اش استبداد ِ دینی است « خلق» تکیه گاه و نیروی اصلی ِ کسب ِ قدرت ِ روحانییت و خمینی بود، وهمین خلق ِ متوهم به وعده و وعیدهای توخالی و فاقد ِ اعتبار ِ ایدئولوژیک-طبقاتی روحانییون بود که در اردیبهشت ِ 58 پاسخ ِ آ ری ِ حد اکثری به « جمهوری ِ اسلامی: آری یا نه» داد  و میخ قدرت ِ ملاها را بر سرنوشت ِ میلیون ها انسان کوبید. در واقع،آن نود وهشت ودودهم درصدی که به اسلامییت ِ رژیم ِ جدید رای آری دادند، ناآگاهانه کلید ِ سرنوشت ِ خود و چندین نسل ِ بعداز خود را به آخوندها سپردند که هر تصمیمی می خواهند به جای آنها بگیرند وبه آن عمل نمایند، که نتیجه و عواقب ِ این تعیین ِ سرنوشت ِ نیابتی را دیدند و هنوز هم می بینند.
منظور از بیان ِ این مثال ِ آشنا و تجربه شده برای ایرانی ها این است که نشان دهم حق ِ تعیین ِ سرنوشت به این ساده گی ها وساده انگاری هایی که شالگونی و همفکران ِ لنینیست اش می گویند نیست و تعیین سرنوشتی که  شناخت مندانه و آگاهانه یعنی همسو و همراستا با تکامل ِ تاریخ و برآمده از نیاز ِجامعه و امکانات و موجودی ِ مادی و تولیدی مناسباتی ِ یک جامعه ی معیین نباشد، نتیجه اش همان خواهد شد که بر سر ِ ایرانی ها آمد و چندین نسل قربانی ِ انتخاب ِ نادرست و متوهمانه ی رفراندوم ِ اردیبهشت ِ 1358 شدند، که در نتیجه  آن موقعییت ِ تاریخی ِتعیین ِسرنوشت ازدست رفت و آخوند ها این حق را همچون دیگرحقوق ودارایی ها و مالکییت های جامعه به نفع ِ خود مصادره و ملاخور کردند.
حال با توجه به این پیش زمینه ی فکری ِ الگو وار ببینیم طرح ِ لنین برای تعیین ِ سرنوشت ِ ملت ها و خلق ها چه بود وخود ِ لنین چه قبل وچه بعد ازکسب ِ قدرت ِ سیاسی چه راهکاروروش نظری وعملی یی برای تحقق ِاین حق به کار گرفت و اجرا نمود.
می دانیم از نظرگاه ِ مارکسیستی تئوری راه نمای عمل و عمل عینییت یابی ِ تئوری است. تئوری سرمشق می دهد برای پراتیک ِ دگرگون سازی ِ وضعییت ِ موجود. یا به بیان ِ دیگر، تئوری هم توضیح ِ علمی عقلانی ِ وضعییتی است که باید تغییر کند وهم چشم اندازی که پیامد و نتیجه ی تغییر است. تئوری از این رو، راهنمای تعیین و تغییر ِ سرنوشت ِ جامعه ی انسانی است از آنچه هست به آنچه باید بشود به طور ِ اعم، و تغییر سرنوشت ِ یک جامعه ی مشخص ازآنچه نیست و باید بشود به طور ِ خاص. تعیین ِ سرنوشتی که در دوران ِ سرمایه داری و برای گذار به سوسیالیسم بر عهده ی  طبقه ی کارگر یک جامعه ی معیین در وهله ی نخست، و پرولتاریای جهانی در مرحله ی پیشرفته تراست، و در این تغییرو تعیین ِ سرنوشت هیچ حزب و دارودسته وشخصییتی صلاحییت ِ اشغال ِ جایگاه ِ طبقه ی کارگر را با این بهانه که خودش قادر به تشخیص ِ مصلحت و مقتضیات ِ خویش نیست ندارد. به عنوان ِ مثال، مارکس که الگوی تغییر و تعیین ِ سرنوشت ِ جامعه ی انسانی را به طور ِ تئوریک جمع بندی و ارائه داد درتمام ِ دوران ِنظریه پردازی اش هرگز این حق را از طبقه ی کارگر به مثابه ِ کارگزار ِ تاریخ سلب نکرد تا به خود یا حزب ِ تحت ِ رهبری اش اختصاص دهد، بلکه فقط و فقط نظام ِ سرمایه داری را نقد، و به انسان ها و پرولتاریای جهانی نشان داد که این نظام ومالکییت ِ خصوصی اش بروسایل ِتولید بایدنخست توسط ِ پرولتاریا سوسیالیستی شده وبه مالکییت اجتماعی در آید تا سپس در یک بازه ی زمانی ِ نه چندان طولانی و نه جامعه های جدا ازهم ِ به دور ِ خود دیوار ِآهنین کشیده، بلکه جامعه های متحد، همبسته و تاریخن همتراز به عالی ترین دوران ِ تاریخ یعنی دوران ِ کمونیسم گذر نمایند.
اما لنین چه گفت و چه کرد؟ لنین اگر مارکسیست بود باید همان راه و روش ِ نظری و عملی ِ مارکس را در پیش می گرفت و نه خلاف ِ آن بگوید وعمل کند. او، در 1902 با نوشتن ِ چه باید کرد نشان داد که اندیشه و راه ِ او از مارکس و مارکسیسم جداست و تنها در حرف خود را مارکسیست می نامد. همچنان که با پلتفورم و راهبرد ِ فرقه گرایانه ی بلشویکی اش با هدف ِ کسب ِ قدرت ِ سیاسی تا پایان ِ عمر به تئوری و پراتیک ِ مارکسیستی و پرولتاریایی بازنگشت. پلتفورم و راهبردی که کم ترین حقی برای تعیین ِ سرنوشت ِ ملت و خلق های روسیه- وسپس تر دیگر جامعه های انسانی- باقی نمی گذاشت. در چه باید کرد لنین نمونه ی تمام عیار ِ یک نیچه ای ِ فکری- اعتقادی و یک بلانکیست ِ ماجراجوی عملگرا است، آنجا که بامخالفان ِ عقیدتی سیاسی اش به اصلاح بحث اقناعی می کند، بخوانید:« در جامعه ی کنونی، برای هیچ طبقه ای اگر ده نفر رهبر و پیشوای با قریحه و با استعداد و کارآزموده و ازلحاظ ِ حرفه ی خود آماده ودرمکتب ِ طولانی تعلیم گرفته وباهمدیگر هماهنگی نداشته باشند- می دانیم اشخاص ِ با قریحه و با استعداد هم کمیاب اند وصدتا صدتا به دنیا نمی آیند- مبارزه ی پایدار ممکن نخواهد بود، و این مبارزه اگر بخواهد پایدار بماند به ده نفر آدم ِعاقل نیاز دارد{ ونه به یک طبقه ی آگاه و بی نیاز از قییم و فرمانفرما!}، چراکه به دام انداختن ِ ده نفرآدم ِ عاقل توسط ِ پلیس ِ سیاسی به مراتب دشوارتر از صدنفر آدم ِ ابله است{ تا اینجا لنین یک نیچه ایست است که به مردان ِ آهنین اراده و اَبَرانسان ها اعتقاددارد وفقط آنها را شایسته ی رهبری و پیشوایی و دارای حق ِ تعیین ِ سرنوشت ِ آدم های ابله که صدتا صدتا و هزاران هزار به دنیا می آیند می داند .}، ادامه ی نقل ِ قول: من معتقدم بدون ِ سازمانی استوار از رهبرانی که کار ِ یکدیگر را دنبال می کنند{ یعنی همان ده نفر آدم ِ عاقل و درواقع رهبر و پیشوای آن ده نفر که از بقیه عاقل تر است و بر آنها فرمانفرمایی می کند، که در اینجا شخص ِ لنین است} هیچگونه جنبش ِ انقلابی نمی تواند پایدار بماند. چنین سازمانی باید به طور ِ عمده شامل ِ کسانی باشد که به طور ِ حرفه ای به فعالییت ِ انقلابی اشتغال دارند.{ اینهم بلانکیسم ِ لنین: از دید ِ لنین فعالییت ِ انقلابی کار ِ طبقه یا ملت و خلق نیست، کار ِ آن ده نفر آدم ِ عاقل ِ کارآزموده ی مخفی کار نه فقط از دید ِ پلیس سیاسی بلکه حتا از دید ِ طبقه و ملت و خلقی که آن ده آدم ِ عاقل به جایشان تصمیم می گیرند و عمل می کنند و برای شان تعیین ِ سرنوشت می کنند است.}. ادامه ی نقل ِ قول: منظور این است که برای اداره کردن ِ جنبش ِ توده ای افرادی لازم اند که به خصوص فعالییت ِ سوسیال دموکراتیک را تمام وقت پیشه ی خود قرارداده و خود را با شکیبایی وسرسختی ِ انقلابیون ِ حرفه ای بار بیاورند. سازمانی از انقلابیون ِ حرفه ای به ما – ما در اینجا یعنی من و یعنی لنین!- بدهید تا روسیه را زیر و رو کنم!{ نمونه ای بهتر و گویاتر از این برای اثبات ِ مارکسیست نبودن و نیچه ایست و بلانکیست بودن ِ لنین و این که کم ترین اعتقادی به حق ِ تعیین ِ سرنوشت ِ ملت ها و خلق ها توسط ِ خود ِ آنها نداشت، جناب ِ لنینیست!}.( نقل از: چه باید کرد، مجموعه آثار ترجمه ی پورهرمزان، جلد ِ اول.ص.308-313، توضیحات ِ درون ِ کروشه از من است.).
لنین که برخلاف ِمارکس وانگلس آدم ِ تئوریک و نظریه پردازی نبود- مصداق ِ تئوریک نبودن ِ او اظهار نظر ِ عوامانه اش در باره ی برتری و رهبری ِ ده آدم ِ عاقل برابلهان ِ بسیار است که کم ترین اعتبار ِ علمی و آماری ندارد و از این رو فاقد ِ وجاهت ِ تئوریک است-، و توان ِ نظروری ِعلمی عقلانی ودرک ِرابطه ی علت ومعلولی و پیش بینی ِرویدادهای تاریخی رانداشت، به خیالپردازی وداستان سرایی متوسل می شد وبه شیوه ی رابین هودی انسان ها را به دارا و ندار، ظالم و مظلوم- ضدییت اش با سرمایه دار وحمایت ِظاهری اش از کارگران از چنین نظرگاهی بود-، قهرمان و ناقهرمان یا عاقل و ابله تشبیه می کرد و نتیجه می گرفت که این عاقلان و قهرمانان اند که این شایسته گی و حق را دارند که سرنوشت ِ مظلومان یا به اعتقاد ِ او ابلهان را تعیین کنند. خیال پردازی و داستان سرایی های بدون ِ پشتوانه ی مادی و عینی و فاقد ِ اعتبار ِ علمی عقلانی که ویژه گی ِ همه ی لنینیست هاست. اگرهمین سه جلد مجموعه ی آثار ِ لنین را که به فارسی ترجمه شده و نمونه ی تفکر و برداشت ِ او از یک جامعه ی مشخص اند یک داستان ِ بلند ِ تخیلی تصور کنیم، قهرمان ِ این داستان آن ده نفر آدم ِ عاقل و رهبری عاقل ترو داناتر از بقیه هستند که از 1902 و از چه بایدکرد به بعد، می خواهند میلیون ها انسان ِ مظلوم و ستمکش ودرعین ِ حال« ابله» را از ظلم و ستم ِ سرمایه داران ِخونخوار نجات دهند،ودراین راه نیزخود را به مثابه ِنجات بخش ِ مظلومان به آب وآتش می زنند. یعنی در واقع آن ده نفر آدم ِهمه فن حریف ِدانا که لنین ودارودسته اش باشند، هم تشخیص دهنده ی صلاحییت ِ آدم ها و سرنوشت ِ آنها وهم تصمیم گیرنده و عمل کننده به تصمیم، دور از چشم ِ نه تنها پلیس ِ سیاسی بلکه از دید و نظر و قضاوت و رای کسانی که باید بدانند آنها که می خواهند سرنوشت شان را تغییر دهند خود در آینده چه سرنوشتی برای شان رقم خواهندزد.
لنین نیات ِ پنهان ِخودرا زمانی آشکارساخت که درقدرت بود و نشان داد که پانزده سال بعداز چه بایدکرد هنوز بر همان ایده و اعتقاد ِ رهبری ِعاقلان ِ اندک شمار برابلهان ِ بسیار است. اعتقادی که تا هنگام ِ مرگ با او بود و هیچگاه نه او آن ایده و اعتقاد را رهاکرد و نه ایده و اعتقاد ِ راهنمای عمل، اورا.
در 1917 « ده نفر آدم ِ عاقل ِ کارآزموده ی حرفه ای» با کمک ِ « امپریالیسم ِ آلمان» با قطار ِ محافظت شده ی سربازان ِ آلمانی از سوئیس به روسیه بازگشتند و چندی بعد با کودتای دوستان ِ نفوذ کرده در نیروهای نظامی قدرت ِ سیاسی را تصاحب نمودند، و لنین تا پایان ِ عمر شد رهبر ِ روسیه وبعدتر رهبر ِ شوروی. یعنی از زمان ِ به قدرت رسیدن تا هنگام ِمرگ هیچ فرصت وموقعیت و هیچ حقی برای انتخاب و تعیین ِ سرنوشت به هیچ انسان ِ روس وغیر ِروس، وهیچ طبقه ای نه پرولتاریا و نه بورژوازی و نه دهقان و روستایی نداد و فقط او و حزب یا درواقع همان ده نفر « آدم ِ عاقل» بودند که به نوبت بر روسیه و شوروی به نام ِ خلق و به کام ِ خود حکومت و فرمانروایی کردند. لنین پیش از مرگ نیز حق ِ تعیین سرنوشت را از جامعه ی زیر ِ سلطه سلب و به دارو دسته اش سفارش( وصییت) کرد کسی از میان ِ خودشان به رهبری ِ شوروی برگزینند.
لنین ِ درقدرت با کاربست ِ ایده های چه باید کرد، با دست ِ بازتر و توپ ِ پرتر نه فقط با مخالفان ِ عقیدتی سیاسی بلکه با تمام ِ اهالی روسیه و جمهوری های شوروی سخن می گفت. در 1918 یک سال پس از تکیه دادن برصندلی ِقدرت، از این که خود را دیکتاتور بنامد ابا نکرد و فرمان  ِاطاعت ِ بی چون وچرای همه از یک نفر را صادرنمود ونوشت:« دیکتاتوری کلمه ی بزرگی است و کلمات ِ بزرگ را نمی توان به دست ِ باد سپرد. ما باید قبول کنیم میان ِ قدرت ِ دیکتاتورمنشانه ی فردی و قدرت ِ دموکراتیسم ِ شوروی{ دیکتاتوری ِفردی همان دیکتاتوری ِدموکراتیسم ِ شورایی است! ازکرامات ِ شیخ و پیشوای بلشویک ها چه عجب!} هیچگونه تضادی وجود ندارد. در باره ی اهمییت ِ قدرت ِ دیکتاتوری ِ فردی از نقطه نظر ِ وظایف ِ خاص ِ لحظه ی کنونی{ پانزده سال پیش در چه باید کرد هم همین حرفها را می زد و همین امریه ها را صادر می کرد. یعنی از 1902 تا1918 وبعدتر همه ی لحظه ها برای لنین لحظه ی کنونی هستند! یعنی هرچه در هرلحظه دیکتاتور اراده کند همان است که پیشترگفته وباید اجرا شود. به قول ِ ایرانی ها حرف ِ مرد یکیست!}، ادامه ی نقل ِ قول: صناعت ِبزرگ ِماشینی{ ِ دهقانان وروستاییان !} وحدت ِاراده ی بی قید وشرط وکاملن موکدی راایجاب می کند که یک نفر کار مشترک ِ صدها و هزاران وصد هاهزارنفر{ آدم ِ ...را!}هدایت کند. اما،موکدترین وحدت ِ اراده راچگونه می شود تامین کرد؟ از راه ِ اطاعت ِ بی چون و چرای هزاران نفر از یک نفر{ که آن هم رهبر و فرمانده ِ آن ده نفر آدم ِ عاقل ِ کمیته ی مرکزی ِ حزب ِ بلشویک باشد که شخص ِ شخیص ِ لنین است!}. ادامه ی نقل ِ قول: تمام ِ وظیفه ی کنونی ِما وحزب ِ کمونیست (بلشویک) ِ ما این است که این تحول ِ پیش آمده را درک کنیم و در راس ِ توده ی فرسوده ای قرار گیریم که در جست و جوی راه ِ نجات ِ خویش است و ما باید اورا به  راه ِ راست و به راه ِ انضباط و راهی که با وظایف ِ اطاعت ِ بی چون و چرااز رهبر ِ شوروی{ که خودش باشد} مطابقت نماید. { حالا فکرکنید « توده ها»را چه به حساب آورده؟!}. (نقل از: مجموعه ی آثار. ترجمه ی پورهرمزان. جلد سوم. ص1985-1986 . توضیحات ِ درون ِ کروشه از من است).
نه جناب ِ لنینیست! لطفن آدرس ِغلط ندهید. الگوی تعیین ِ سرنوشت ِ انسان ها و جامعه های انسانی را به مثابه ِ یک حق ِ انکارناپذیر و سلب ناشدنی ، خود ِ ماتریالیسم ِ تاریخی پیشاروی ِ انسان های کارورز ِاندیشه ورز قرار داده است. آموزه ی تئوریک ِ علمی عقلانی یی که لنین با تز ِ راه ِ غیر ِ سرمایه داری و حذف ِ یک مرحله و نظام ِ تعیین کننده ی سرنوشت ِ آینده ی بشرییت آن را انکار کرده است.الگوی لنین ِ شما چیزی نیست جزهمان تعیین ِ سرنوشت ِ هزاران و میلیون ها انسان توسط ِ یک دارودسته و یک رهبر ِ مادام العمر. دست از لجاجت با تاریخ و ماتریالیسم ِ تاریخی بردارید و بیش ازاین در راه ِ پیشرفت و تکامل ِ این جامعه سنگ اندازی نکنید.