توافق صلح میان اذربایجان و ارمنستان در جنگ اخیر با وساطت روسیە،  خارج از عقب نشینی ارمنستان از مناطق حومە ارتساخ ( قرەباغ ) بە تغییرات فراتری انجامیدە کە در ایندە امنیت ژئوپولیتیکی و امنیت اقتصادی ایران را تحت الشعاع قرار خواهد داد. . هرچند  دستگاە دیپلماسی ایران تاکید میکند کە هیچ تغییر یا تحول ژئوپولیتیکی برای ایران بعداز جنگ ارتساخ ( قرەباغ ) اتفاق نیفتادە اما کارشناسان امور منطقەای و رسانەهای معتبر روشن نمودە کە کریدوری بە پهنای ٥ کیلومتر از کنار مرز ایران در جنوبی ترین نقطە مرزی ارمنستان با ایران،  جمهوری نخجوان را بە جمهوری اذربایجان وصل می کند. اتصال نخجوان بە اذربایجان قبل از اینکە اتصال ان جمهوری متعلق بە اذربایجان باشد اتصال ترکیە بە اذربایجان و اسیای میانە است کە ژئوپولیتک ترکیە را گستردەتر خواهد کرد.. محتملا کریدور  نخجوان بە اذربایجان در ازای کریدور ارتساخ ( قرەباغ ) بە ارمنستان مورد معاملە قرار گرفتە و اگر این معاملە نمیشد جنگ بشیوەای دیگر رقم میخورد. 

اتصال زمینی ترکیە بە اذربایجان و اسیای میانە بمعنی محدود کردن فعالیتهای اقتصادی ایران در قفقاز و اسیای میانە است، زیرا  با توجە بە اشتراکات زبانی و فرهنگی کشورهای اسیای میانە با ترکیە همسوتر و  سیاست امنیتی ایران همیشە برای انان دردسر بودەاست.  بدینگونە اگر فرار مغزها و فرار سرمایە از ایران را هزینەای سنگین بر جامعە ایران بحساب اوریم، خارج از نگرانیهای امنیتی خسارتهای ناشی از تغییرات ژئوپولیتیکی قفقاز برای ایران کمتر از فرار مغزها و فرار سرمایە چهل سال گذشتە نیست. 

حاکمان ایران برخلاف رقیب دیرینەیشان یعنی ترکیە کە مدام ژئوپولیتک خود را گسترش دادە، حوزە ژوپولیتیک خود را از دست دادە و فرصتها را بە تهدید تبدیل کردەاند. لازم بە یاداوریست زمانیکە مجسمە کاوە اهنگر بعنوان نماد کوردی - ایرانی بعداز عقب نشینی سوریە  در سال ٢٠١١  در میدان مرکزی  شهر عفرین  برافراشتە شد اگر حاکمان ایران عقلانیت بخرج میدادند و دوراندیش بودند  با استفادە از کارت کوردی میتوانستند از طریق جغرافیای کوردستان بە دریای مدیترانە دسترسی داشتە باشند. دسترسی بە مدیترانە بمعنی همسایگی با جهان غرب و  بدست اوردن دل امریکاییها بود اما همە این فرصتها تنها بصرف دشمنی با کوردها بە تهدید تبدیل شد.  

اشغال شمال سوریە در سالهای ٢٠١٨ و ٢٠١٩ و قرەباغ در ٢٠٢٠  از جانب ترکیە بدون هماهنگی و چراغ سبز ایران غیرممکن بود.  چرا ایران تا این اندازە مقابل تورکها کوتاە امدە و  تن بە ذلت میدهد قابل درک  است. اولا، رژیم ایران بواسطە ساختار چند ملتی خود حاضر بە امتیازدهی بە هیچیک از ملتهای منطقە بویژە کوردها نیست. از این منظر تحولات ژئوپولیتک را کە در ان کوردها بە استقلال برسند تحمل نمیکند همچنانکە در جریان شکست دادن کوردها در کرکوک بارها اعلام کردند کە  مانع  تاسیس اسرائیل دیگری شدیم.  اما چرا بە ایجاد کریدور نخجوان بە اذربایجان کە عواقب امنیتی بدنبال دارد تن دادند از روی ناچاری و بدلیل نگرانی از شدت تحریمها و  فشارهای بین المللی است  تا شاید با امتیازدهی بە ترکیە انان را برای دور زدن تحریمها با خود همراە کند. تورکها نیز کە بسیار حسابگر و توانمندند مقابل یک کیلو انگور یک کیلو شیرە انگور از ایران می گیرند.دوم اینکە تورکها با علم از اینکە شانس ترامپ برای انتخاب مجدد کم است ماههای باقی ماندە زمامداری او را کە سرگرم انتخابات بودە برای دخالت در قرەباغ انتخاب کردەاند اما تصور ایران  این بودە کە ترامپ مجدد انتخاب میشود و از این واهمە داشتە کە در صورت انتخاب مجدد ترامپ زمان برای تصمیم گیری دیر خواهد بود. شاید اگر بە نتیجە انتخابات امریکا اگاە بودند بە همچون ذلتی تن نمیدادند.  

 هرچند کە در کوتاە مدت کاری از دست کوردها و ارمنیها مقابل ایران ساختە نیست اما تسلیم پذیری ایران مقابل ترکیە بی اعتمادی ارمنیها و کوردها بە ایران را بدنبال داشتە و در درازمدت در روابط خود با ایران تجدید نظر میکنند..  ارمنستان کە بواسطە موقعیت جغرافیایی مجبور بە ادامە روابط با ایران بودە حال کە در قرەباغ شکست خوردە و انچە کە کە می بایست حفظ کند بخاطر معاملات منطقەای از دست دادە دیگر مایل بە ادامە حفظ روابط با ایران بە سیاق گذشتە نخواهد بود، دور از ذهن نیست کە اهنگ غربگرایی را سرعت بخشد.  در ارتباط با خنجر زهراگین رژیم ایران بە کوردها نیازی بە توضیح نیست.