ظریف که یکشنبه شب، ۷ فوریه - ۱۹ بهمن - در یک گفتگوی تلویزیونی شرکت کرده بود همچنین درباره پیشنهاد حضور عربستان در مذاکرات جدید گروه ۵+۱ با ایران گفته تهران قصدی برای مذاکره مجدد بر سر توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ (موسوم به برجام) ندارد "که عربستان بخواهد در آن حضور یابد یا خیر".

اظهارات وزیرخارجه ایران که در ۸ سال گذشته مدیریت مذاکرات هسته‌ای میان کشورش و ۶ قدرت جهانی را برعهده داشته، همزمان با پخش مصاحبه جو بایدن با شبکه سی‌بی‌اس آمریکا صورت گرفت که طی آن رئیس جمهوری جدید ایالات متحده درباره مسایل مختلفی از جمله توافق هسته‌ای با ایران سخن گفته است.

آقای بایدن در این مصاحبه که ضبط شده بود در پاسخ به سوال مجری شبکه سی‌بی‌اس که پرسید "آیا آمریکا ابتدا تحریم‌ها را با هدف برگرداندن ایران به میز مذاکره برخواهد داشت؟" گفت: "نه".

رئیس جمهور آمریکا سپس در پاسخ به پرسش مجری این شبکه که پرسید:"[یعنی] آنها [ایرانی‌ها] باید اول غنی‌سازی اورانیوم را کنار بگذارند؟" به علامت مثبت سر خود را تکان داد.با این حال، ساعتی بعد کاخ‌سفید توضیح داد که منظور آقای بایدن غنی‌سازی فراتر از آنچه در برجام مجاز شمرده شده بوده است.

چه آینده‌ای در انتظار روابط ایران و آمریکاست؟‏

ظریف چه گفته؟

محمدجواد ظریف، وزیرخارجه ایران یکشنبه شب در گفتگوی ویژه شبکه دو تلویزیون ملی ایران تلاش کرد مواضع تهران در برابر آنچه چالش‌ها بر سر راه استقرار مجدد برجام خوانده می‌شود را یک بار دیگر تشریح کند.

او در پاسخ به سوالی درباره پیش‌شرط دولت جدید آمریکا برای بازگشت به این توافق گفت: "به برجام چیزی اضافه و کم نخواهد شد. کل برجام مذاکره شده و اینطور نیست که راجع به مسائل دیگر مذاکره نشده باشد. ایران در برجام هست و آنکه باید به برجام بازگردد دولت ایالات متحده است. ما مراحل مختلفی که در ماده ۳۶ برجام معین شده را طی کرده‌ایم اما رژیم ترامپ بدون هیچ دلیل و بدون طی کردن این مراحل ماده ۳۶ برجام را نقض کرد."

اشاره آقای ظریف به عقب‌نشینی گام به گام ایران از بهار سال ۲۰۱۹ نسبت به تعهدات خود در برجام است. ایران می‌گوید آمریکا بدون هیچ دلیلی برجام را ترک کرده و حتی به چارچوب‌هایی که در این توافق برای طرح اعتراض پیش‌بینی شده بود اعتنا نکرده است. در برابر، وزیرخارجه ایران می‌گوید این کشور حتی پس از خروج آمریکا "در چهارچوب برجام (با استناد به ماده ۳۶ این توافق) پس از یک سال تعهدات خود را کاهش" داده است.

بر این اساس وزیرخارجه ایران گفته: "بایدن باید درباره برجام تصمیم بگیرد. بایدن هنوز تصمیم نگرفته که می‌خواهد چه کار کند. انها باید تصمیم بگیرند سیاست ترامپ را ادامه می‌دهند یا سیاست جدید اتخاذ می‌کنند. دولت بایدن هنوز تصمیم نگرفته می خواهد چه کار کند و حرف‌های آنها مبهم و بی‌معنا است و هنوز وقت دارند اظهارات خود را اصلاح کنند".

وزیرخارجه ایران در واکنش به اخباری که از پیشنهاد فرانسه برای حضور عربستان در مذاکرات میان تهران و گروه ۵+۱ گزارش شده بود گفته تهران برای مذاکره با همسایگانش نیاز به میانجی‌گری فرانسه ندارد و به گفته او ۸ کشور عربی حاشیه خلیج‌فارس نباید برای گفتگوی رو در رو با ایران به آمریکا و "اکنون نتانیاهو" تکیه کنند: "به عربستان، امارات، بحرین و چهار کشور دیگر که در قطعنامه سازمان ملل آمده پیشنهاد می‌کنم بنشینیم دور یک میز و مسائل منطقه را خودمان حل کنیم".

توضیح ویدئو،

آیت الله خامنه‌ای: اول لغو کامل تحریم‌ها بعد بازگشت ایران به تعهدات برجامی

رهبر ایران چه گفته؟

در همین حال، روز یکشنبه، ۱۹ بهمن، آیت‌الله علی خامنه‌ای، رهبر ایران خامنه‌ای در دیدار با فرماندهان و خلبانان نیروی هوایی ارتش درباره مذاکرات بر سر توافق هسته‌ای گفت فقط ایران "حق شرط گذاشتن در برجام را دارد" چون به اعتقاد رهبر جمهوری اسلامی، این آمریکا و سه کشور اروپایی هستند که تعهدات خود را زیر پا گذاشته‌اند و تهران "به همه تعهدات" خود عمل کرده است.

رهبر ایران گفته کشورش تنها در صورتی به تعهدات خود در قالب برجام عمل می‌کند که "آمریکا همه تحریم‌ها را لغو کند." او تاکید کرده "این سیاست قطعی جمهوری اسلامی و مورد اتفاق مسئولان کشور است و از این سیاست باز نخواهد گشت."

آقای خامنه‌ای گفته: "ما حق داریم برای ادامه برجام شرط بگذاریم. این شرط را هم گذاشتیم و گفتیم؛ و هیچ‌کس از آن عدول نخواهد کرد. که اگر می‌خواهند ایران به تعهدات برجامی که لغو کرده، بازگردد آمریکا باید تحریم‌ها را کلا لغو کند. آن هم نه به زبان و روی کاغذ، بلکه در عمل لغو کند و ما راستی‌آزمایی کنیم."

سخنان روز یکشنبه آقای خامنه‌ای اگر چه به لحاظ زمانی قبل از پخش مصاحبه تلویزیونی جو بایدن در عصر یکشنبه به وقت شرق آمریکا عنوان شده اما در حقیقت گفتگوی تلویزیونی آقای بایدن دو روز پیش، جمعه، ۱۷ بهمن، ضبط شده بود. بنابر رسم معمول در آمریکا، روسای جمهوری در روزهای آخر هفته‌ای که همزمان با برگزاری مسابقه فینال لیگ ملی فوتبال آمریکایی (سوپربال) است، در مصاحبه‌ای که دقیقا ساعتی پیش از این مسابقه پربیننده پخش می‌شود، درباره سیاست‌های دولت خود گفتگو می‌کنند.

همزمان با روی کار آمدن جو بایدن در آمریکا و تغییر سیاست‌های دولت دموکرات ایالات متحده، گمانه‌زنی‌هایی درباره از سرگیری مذاکرات برای بازگشت به برجام مطرح شده و به نظر می‌رسد اکنون دو طرف در حال سبک و سنگین کردن یکدیگر و پرهیز از قرار گرفتن در موضع ضعف قرار دارند.

وزیر خارجه ایران پیشنهاد داده بود که اتحادیه اروپا زمینه رفع تحریم‌های آمریکا علیه ایران و بازگشت کامل ایران به اجرای تعهدات اتمی را به طور همزمان فراهم کند.

آیت‌الله خامنه‌ای در سخنان امروز خود بار دیگر بر مراقبت از خطا و اشتباه در داخل کشور تاکید کرده است: "یکی از اشتباه‌های بزرگ این است که مرعوب قدرت دشمن شویم یا در امور سیاسی و اقتصادی به دشمن امید ببندیم."

ایران با تصویب مجلس شورای اسلامی روند غنی‌سازی را سرعت داده و بر خلاف تعهدات برجام به غنی‌سازی اورانیوم با غلظت ۲۰ درصد رسانده است.

مجلس ایران همچنین تصویب کرده که اگر تا ۲۱ فوریه تحریم‌ها برداشته نشود، دسترسی بازرسان آژانس را برای بازرسی محدود می‌کند. احمد امیری‌فراهانی در مصاحبه‌ای با شبکه اول تلویزیون رسمی ایران گفت دولت جو بایدن، رئیس جمهور منتخب آمریکا، یک ماه پس از شروع کار فرصت دارد تحریم‌های بانکی و نفتی را رفع کند در غیر این صورت ایران سوم اسفند اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی را متوقف می کند و بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از ایران اخراج خواهند شد.

نماینده مجلس ایران گفته این مصوبه مجلس است و دولت مکلف به رعایت آن است و آیت‌الله علی خامنه‌ای رهبر ایران هم از آن دفاع کرده است.

چند روز پس از این سخنان دولت ایران اعلام کرد که در اجرای قانونی که این کشور را ملزم به توقف اجرای پروتکل الحاقی کرده است سطحی از بازرسی‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بر برنامه هسته ای را در صورت رفع نشدن تحریم های آمریکا، کاهش می‌دهد.