سیاهکل و سقوط سلطنت!

جوی كه دوستان ما در حزب چپ و سازمان اكثريت ، به بهانه پنجاه سالگی سیاهکل، به آن دامن زنند، هم آلوده به جانبدارى عاطفى و هم آغشته به اغراض سياسى و گروهى بوده است . در عين حال در سوى مقابل هم هیجان وجود دارد.
امروز تقريبا بيش از ٩٩ درصد فداييانى كه آن دوران را درك كرده و هنوز زنده اند، با تاكيد مكرر مى گويند و مى نويسند كه مبارزه مسلحانه غلط بوده است. البته اين جو سازى هاى غير عقلائى دوستان كه در آن نقد زير غبارى از تمجيد گم شده است ، زمينه ساز خشم هم هست. اما يادمان نرود كه خشم رهزن عقل است، همانطور که در ظهور جنبش فدايى هم بود.
فدائی فرزندى بود كه در نتيجه تجاوز دسته جمعى حراميان به مادرى اسير و رها شده در جنگل بدنيا آمد. آن تجاوز در ٢٨ مرداد سال سى ودو صورت گرفت و در تمام آن سالها اين مادر باردارى خود را پنهان كرد تا عاقبت در سياهكل بارش را بر زمين گذاشت. به اين تراژدى نه مى توان افتخار كرد و نه مى توان از بابتش شرمنده بود. اين زايمان نابه هنگام و اجبارى هم بخشى از تاريخ معاصر ميهن ماست و مقايسه آن با طالبان، داعش و القاعده هم تراوشات روحى زخمى و خشمگين است كه مى خواهد از خودش و نسل خودش انتقام بگيرد و علت اصلى فاجعه را در سايه قرار دهد.

هيجان رهزن عقل است . چه وقتى كه بعصى از دوستان گرفتار جو و غوغاسالارى مى شوند و چه وقتى كه منتقدین جانب انصاف را از كف رها مى كنند.
من هم عقيده دارم كه تولد ناخواسته و اشتباهى فدايى انگزه چندانی برای جشن گرفتن ایجاد نمی کند ، اما فدايى بخشى از تاريخ معاصر ميهن ماست كه تا امروز هم امتداد يافته و چپ امروز هم با همه كج و كولگى آن، بدون فدايى ، قابل تصور نيست. فدائی دندان پوسيده اى نيست كه بتوانىم بكشىم و دور بيندازىم ! هويت هاى تاريخا شكل گرفته ، به آسانی قابل نادیده گرفتن نیستند. اما اگر به موقع خود را باز نیابند و معاصر نشوند، به مرور زمان محو می شوند.
.
در مورد علل فاجعه بهمن ، آنچه را كه برخی نو آمدگان به عنوان تاريخ پخش مى كنند، فاقد اعتبار و شانيت تاريخ و تاريخ نگارى است. آنها كاسه داغ تر از آش شده اند و نه تنها روى دست مقامات ارشد اقتصادى آن روزگار ، بلند مى شوند، بلكه از خود شاه هم جلو مى زنند. شاه در اين مصاحبه ای كه اين روز ها در فضاى مجازى وسيعا پخش شده، در باسخ خبرنگار مى گويد كه يا دير دست به كار شده و يا زود. يا مى بايست در سال هاى ٥٠-٥١ فضا را باز مى كرد و يا بعد از فروكش بحران . او هم نقش خودش در عدم تشخيص زمان مناسب را عامل شكست مى داند و نه عوامل ديگر را
اگر به نظرات برجستگان نظام سابق در " تاريخ شفاهى" نگاهى بيندازيم، مى بينيم كه در بررسى های آنها از علل سقوط نظام پيشين، نه فدايى نقشى دارد و نه خمينى و آنچه در همه بررسى ها مشترك است، نقش تعيين كننده استبداد و خودكامگى شاه و بی انضباطی و بی برنامگی مالی و اقتصادی منتج از آن در سقوط نظام است.

اين هايى را كه تيورى هاى دايى جان ناپليونى مى دهند و مى گويند كه غرب شاه را بر انداخت ، چون ملا ها را دوست مى داشت، یا مغرضند و یا بيمار روانى . كارتر در سال 56 در تهران بود. از شاه ستايش كرد و ايران را جزيره ثبات و آرامش ناميد. او چون در پس پرده از آمار نگران کننده اقتصاد ايران و حدت ديكتاتورى با خبر بود، به شاه تعليمات و فشار داد كه اخوى ! فضا را باز كن ، پيش از آنكه دير بشود . همان كارى كه سلف دمكرات او ، کندی در سال ٤٠ كرد . در هر دو مورد، شاه با اكراه و تاخير تن به اصلاح داد. در اولى تاخير فاجعه نيافريد و در دومى آفريد. پيچ گذار به جامعه باز ، در نظام هاى توسعه گراى استبدادى، پيچ بسیار حساس و خطرناکی است! در آن دوران بحران، شاه و کارتر حساسیت این پیچ تاریخی را به درستی درک نکرده بودند و سفیه را به ته دره راندند. سرنگونى سلطنت با هيچ چسپى جز چسپ جنگيران ، به گوادلوپ نمى چسپد. مقامات آن زمان غرب تا اين حد خیالبافانه تحليل نمى كردند كه ميرفطروس و امثال او مى كنند. در مورد افسانه گران کردن نفت به دست شاه که گویا موجب خشم غرب شده است، آقای شهریار آهی به عنوان یک مشروطه خواه که در آن زمان به گفته خودش یکی از رابط های سیا و شاه بوده است، با استناد به مقاله ای از کسینجر، تاکید می کند که غرب برای فراهم کردن شرایط توجه به دیگر منابع انرژی، مایل به بالا بردن قیمت نفت بود و چه بسا مشوق شاه و اوپک هم بوده باشد .
تردیدی نیست که خمینی، حزب توده، مجاهدین، فداییان و همه آنهای دیگری که دنبال سرنگونی نظام بودند، توانستند حکومت وقت را شکست بدهند. اما کدام مربی عاقلی شکست تیم خود را نتیجه قدرت یا دسیسه حریف می داند؟