مقدمه:

کانون حقوق بشری نه به زندان – نه به اعدام، نقض حقوق بشر و سرکوب شهروندان در سالی که گذشت را در گزارشی که ذیلا ملاحظه می‌کنید، گردآوری و تنظیم نموده است. برای عموم هموطنان روشن است که دسترسی به آمار واقعی اعدامها، دستگیریهای خودسرانه، قتل در زندانها و اشکال دیگری از سرکوب مانند شکنجه، در شرایط سانسور و اختناق امکانپذیر نیست.

این مجموعه اما، با تلاش و پشتکار همکاران این کانون حقوق بشری در شهرهای مختلف ایران و همچنین در زندانها گردآوری شده است.

سرکوب به اشکال مختلف در سال۱۳۹۹ بدون وقفه و در شرایطی که کرونا هم جان مردم را می گرفت، به شدیدترین شکل در شهرهای ایران و زندانها اعمال شد.

تعداد بسیار زیادی از بازداشت‌شدگان اعتراضات سراسری آبان۹۸ هنوز در زندان‌های شهرهای مختلف بلاتکلیف هستند و به شماری از آنها احکام سنگین داده اند.

در سال ۹۹ براساس اخبار گردآوری شده از منابع مطلع و اخبار منتشر شده توسط رسانه‌های حکومتی ۲۱زندانی سیاسی اعدام شدند.

شورش زندانیان در زندان‌های مختلف که آخرین روزهای اسفند ۹۸ رخ داد (۲۹اسفند۹۸ تا ۱۳فروردین۹۹) به‌شدت سرکوب شد و عوامل زندانها تعدادی از زندانیان را زخمی، کشته و تعدادی را اعدام نمودند.

همزمان با موج گسترش‌یابنده ویروس کرونا در جامعه، زندانیان در زندان‌ها بی‌دفاع در مقابل کرونا، قرار گرفتند. هزاران زندانی بدون کمترین امکانات بهداشتی، در فضاهای بسیار تنگ و کوچک با جمعیت بسیار زیاد، بدون برخورداری از هوای سالم، بدون هیچگونه وسایل و الزامات ضروری بهداشتی و ضدعفونی کننده برای مقابله با کرونا، همچنان محصور ماندند. در کشورهای مختلف جهان، سیاست کم‌کردن جمعیت زندان‌ها برای مقابله با کرونا اتخاذ شد،‌ ولی در دیکتاتوری ولایت فقیه، نه‌تنها از جمعیت زندان‌ها کاسته نشد، نه تنها به زندانیان حتی بصورت محدود مرخصی داده نشد، بلکه از شروع کرونا، بسیاری از زندانیان که احکام حبس داشتند، به زندان احضار کردند و شمار زیاد دیگری را هم دستگیر و روانه زندان‌ها نمودند.

در زیر اشاره‌ای هر چند کوتاه به آمار و ارقام سرکوب در زمینه‌های مختلف در سال ۱۳۹۹ داریم:

۱.اعدام:

در سال۱۳۹۹، دستکم ۲۸۹زندانی اعدام شده‌اند. آمار اعدام‌ها به تفکیک از این قرار است:

۲۵۰ مرد در زندان
۱۱زن در زندان
۱ مرد زندانی در ملاءعام
۶ کودک-مجرم
۲۱ زندانی سیاسی

اعدام‌های اجراشده در زندان‌های مرکزی اصفهان، مرکزی اراک، مرکزی ساری، مرکزی گرگان، مرکزی ارومیه، مرکزی اردبیل، مرکزی اهواز، مرکزی ایلام، مرکزی بروجرد، مرکزی بیرجند، مرکزی تبریز، مرکزی خرم آباد، مرکزی رشت، مرکزی زاهدان، مرکزی زنجان، مرکزی سقز، مرکزی سنندج، مرکزی شهرکرد، مرکزی شیراز، مرکزی قزوین، مرکزی قم (لنگرود)، مرکزی کرج، مرکزی کرمانشاه، مرکزی مشهد، مرکزی مهاباد، مرکزی همدان، مرکزی یاسوج، مرکزی یزد، اسفراین، الیگودرز، اوین، ایرانشهر، تایباد، خلخال، دزفول، دهدشت، زابل، سپیدار، ، شیبان، قائن، قزلحصار، گنبدکاووس، رجایی شهر، اسلام‌آباد غرب، مشیگن شهر و مکانی نامعلوم در تهران، صورت گرفته است.

یک مورد اعدام در ملاءعام در شهر فیرورق (در شهرستان خوی در استان آذرربایجان غربی) صورت گرفته است.

بیشترین اعدام‌ها در زندان‌های رجایی شهر، مرکزی زاهدان، مرکزی مشهد، مرکزی شیراز و مرکزی سنندج، به اجرا درآمده است.

پراکندگی اعدام در ماههای سال:

پراکندگی اعدام در ماههای سال

فروردین                            ۶ اعدام
اردیبهشت                         ۳۱ اعدام
خرداد                               ۲۰ اعدام
تیر                                   ۳۱ اعدام
مرداد                                ۳۸ اعدام
شهریور                              ۱۱ اعدام
مهر                                  ۲۳ اعدام
آبان                                  ۱۴ اعدام
آذر                                   ۲۲ اعدام
دی                                  ۳۸ اعدام
بهمن                                ۳۲ اعدام
اسفند                               ۲۳ اعدام

اعدام زندانیان سیاسی:

در این پروسه زمانی ۲۱زندانی سیاسی اعدام شدند. اسامی و مشخصات این زندانیان اعدام شده به قرار زیر است:

زندانیان سیاسی

۱. مصطفی سلیمی: در زندان مرکزی سقز، وی در شورش زندانیان از زندان فرار و به اقلیم کردستان رفت. در آنجا دستگیر شد و ۲روز بعد در تاریخ ۲۳فروردین۹۹ اعدام شد.

۲. عبدالباسط دهانی: در زندان مرکزی زاهدان در زیر شکنجه مجبور به اعتراف علیه خودش شد و در تاریخ ۴اردیبهشت۹۹ اعدام شد.

۳. شهرام بایگان: در زندان مرکزی تبریز، در شورش زندانیان، توسط نیروهای امنیتی مورد ضرب و جرح شدید قرار گرفت و پایش شکست. در اثر شدت جراحات وی را به بیمارستان منتقل کردند. پس از چند روز مجددا وی را به زندان منتقل کرده و قبل از شروع وقت اداری، در تاریخ ۴اردیبهشت۹۹ وی را اعدام کردند.

۴. هدایت عبدالله پور: در اشنویه در محلی نامعلوم، به اتهام محاربه، در تاریخ ۱خرداد۹۹ اعدام شد.

۵. دیاکو رسول زاده: در زندان مرکزی ارومیه در تاریخ ۲۴تیر۹۹ اعدام شد.

۶. صابر شیخ عبدالله: در زندان مرکزی ارومیه در تاریخ ۲۴تیر۹۹ اعدام شد.

۷. مصطفی صالحی: از بازداشت شدگان اعتراضات سراسری دیماه۹۶ به اتهام محاربه در زندان مرکزی اصفهان در تاریخ ۱۵مرداد۹۹ اعدام شد.

۸. نوید افکاری: از بازداشت‌شدگان اعتراضات مرداد۹۷ در شیراز به اتهام محاربه در زندان مرکزی شیراز در تاریخ ۲۲شهریور۹۹ اعدام شد.

۹. روح الله زم: به اتهام مفسد فی الارض در ۲۲آذر۹۹ در تهران در مکانی نامعلوم اعدام شد.

۱۰. حمید میربلوچ زهی: به اتهام محاربه در زندان مرکزی زاهدان در تاریخ ۶دی۹۹ اعدام شد.

۱۱. حمید راست بالا: در زندان وکیل آباد مشهد به اتهام محاربه در تاریخ ۱۱دی۹۹ اعدام شد.

۱۲. کجیر سعادت: در زندان وکیل آباد مشهد به اتهام محاربه در تاریخ ۱۱دی۹۹ اعدام شد.

۱۳. محمدعلی آرایش: در زندان وکیل آباد مشهد به اتهام محاربه در تاریخ ۱۱دی۹۹ اعدام شد.

۱۴. حسن دهواری: به اتهام محاربه در زندان مرکزی زاهدان در تاریخ ۱۴دی۹۹ اعدام شد.

۱۵. الیاس قلندرزهی: به اتهام محاربه در زندان مرکزی زاهدان در تاریخ ۱۴دی۹۹ اعدام شد.

۱۶. علی مطیری: به اتهام محاربه در زندان شیبان در تاریخ ۹بهمن۹۹ اعدام شد. وی بوکسور بود.

۱۷. جاوید دهقان خلد: در زندان مرکزی زاهدان به اتهام محاربه در تاریخ ۱۱بهمن۹۹ اعدام شد.

۱۸. جاسم حیدری: به اتهام محاربه در زندان شیبان در تاریخ ۱۰اسفند۹۹ اعدام شد.

۱۹. حسین سیلاوی: به اتهام محاربه در زندان شیبان در تاریخ ۱۰اسفند۹۹ اعدام شد.

۲۰. علی خسرجی: به اتهام محاربه در زندان شیبان در تاریخ ۱۰اسفند۹۹ اعدام شد.

۲۱. ناصر خفاجیان: به اتهام محاربه در زندان شیبان در تاریخ ۱۰اسفند۹۹ اعدام شد.

اعدام کودک-مجرم:

۶کودک-مجرم توسط طی سال ۹۹ برغم اعتراض نهادهای حقوق بشری، در ایران اعدام شده‌اند. اسامی و مشخصات این زندانیان اعدام شده از این قرار است:

کودک مجرمان

۱. مجید اسماعیل زاده: این زندانی در زندان مرکزی اردبیل، بدون ارتکاب به قتل، در اداره آگاهی برای اعتراف به قتل، شکنجه شد. وی از خانواده فقیری بود و خانواده‌اش نتوانستند برای وی وکیل بگیرند و او در تاریخ ۳۰فروردین۹۹ اعدام شد.

۲. شایان سعیدپور: وی در زندان مرکزی سقز، در پی شورش، از زندان قرار کرد. ولی برای بار دیگر دستگیر و روز بعد اعدام شد. شایان بیماری حاد روانی داشت و در تاریخ ۲اردیبهشت۹۹ اعدام شد.

۳. ارسلان یاسینی: در زندان مرکزی ارومیه، بدون ارتکاب به قتل، در اداره آگاهی به اتهام قتل، شکنجه شد و در تاریخ ۲۷مرداد۹۹ اعدام شد.

۴. موید سواری (شیاع پور): در زندان مرکزی اهواز در تاریخ ۳۰شهریور۹۹ اعدام شد.

۵. عبدالله محمدی: در زندان مرکزی یزد در تاریخ ۱۲آذر۹۹ اعدام شد.

۶. محمدحسن رضایی: در زندان مرکزی رشت در تاریخ ۱۱دی۹۹ اعدام شد.

اعدام زنان:

طی سالی که گذشت دستکم ۱۱زن در زندانهای مختلف به طنابهای دار سپرده شدند. اسامی و مشخصات این زنان به این قرار است:

۱. مهری: در زندان مرکزی مشهد در تاریخ ۱۲مرداد۹۹ اعدام شد.

۲. فرشته حیدری ابراهیم پور: در زندان مرکزی مشهد در تاریخ ۲۸مرداد۹۹ اعدام شد.

۳. مهتاب شفیعی: در زندان گوهردشت در تاریخ ۲مهر۹۹ اعدام شد.

۴. راضیه: در زندان مرکزی مشهد در تاریخ ۲۰مهر۹۹ اعدام شد.

۵. بی نام: در زندان سپیدار اهواز در تاریخ ۲۴آذر۹۹ اعدام شد.

۶. زینب خدامرادی: در زندان مرکزی سنندج در تاریخ ۷دی۹۹ اعدام شد. وی بیماری روانی داشت.

۷. بی نام: در زندان مرکزی سنندج در تاریخ ۸بهمن۹۹ اعدام شد.

۸. بی نام: در زندان مرکزی اردبیل در تاریخ ۲۰بهمن۹۹ اعدام شد.

۹. زهرا اسماعیلی: به اتهام قتل در زندان گوهردشت در تاریخ ۲۹بهمن۹۹ اعدام شد. وی به اتهام قتل همسرش که از مأموران آگاهی بود، به اعدام محکوم شده بود. همسر وی توسط دخترش به قتل رسیده بود،‌ ولی زهرا اسماعیلی برای رهایی دخترش از اعدام، قتل را بعهده گرفته بود. زهرا اسماعیلی در محل اعدام در واکنش به اعدام بقیه زندانیان که همراه وی بودند،‌ سکته کرده و جانسپرده بود، ولی مأموران زندان،‌ جسد بی‌جان وی را به دار کشیدند.

۱۰. مریم (معصومه) کریمی: به اتهام قتل در زندان مرکزی رشت در تاریخ ۱۸اسفند۹۹ اعدام شد. حکم اعدام مردم کریمی توسط دخترش به اجرا گذاشته شد.

۱۱.نفیسه پاک مهر: به اتهام قتل در زندان تایباد در تاریخ ۲۴اسفند۹۹ اعدام شد.

برخی اعدامهای قابل توجه؛

در میان زندانیان اعدام شده، نام مهدی علی حسینی که در تاریخ ۶ بهمن ۹۹ اعدام شد نیز به چشم میخورد. مهدی علی حسینی از قهرمانان کشتی بود.

علاوه بر این باید به علی ملکی اشاره نمود که برغم خودزنی و جراحت از ناحیه رگ گردن، به دار آویخته شد. یک زندانی بنام مرتضی جمالی ۵۵ ساله در زندان مرکزی مشهد نیز به اتهام شرب خمر اعدام گردید.

همچنین یک زندانی جوان ۲۶ ساله بنام هادی حسینی میرک علیرغم ابتلا به بیماری ویلسون و بیماری روانی در شرایط وخیم بعد از خودکشی اجرا شد.

۲.دستگیری:

در این پروسه زمانی، تعداد ۱۳۰۸۴نفر تحت عناوین مختلف، بازداشت شده‌اند. بیشترین آمار دستگیری‌ها مربوط به فروردین ماه با ۷۲۷۲دستگیری و کمترین دستگیری‌ها مربوط به اسفندماه با ۱۰۱دستگیری می‌باشد.

آمار دستگیری‌ها به قرار زیر است:

– دستگیری‌های سیاسی: ۱۶۲۹نفر

– دستگیری‌های خودسرانه: ۴۹۷۴نفر

– دستگیری‌ها به اتهام جرائم اجتماعی: ۶۴۲۱نفر

– دستگیری‌ پیروان سایر ادیان: ۶۰نفر

دستگیری‌های سیاسی:

دستگیری‌های سیاسی با اتهاماتی مثل شرکت در اعتراضات مربوط به کشتار سوخت‌بران محروم در سراوان، همکاری با سازمان مجاهدین، همکاری با احزاب کردی، عضویت در گروه‌های سلفی، اجرای مراسم نوحه برای شهدای بهبهان، انتشار اخبار روستای ابوالفضل، تشویش اذهان عمومی، فعالیت تبلیغی علیه نظام، تبانی علیه امنیت نظام، توهین به خامنه‌ای و خمینی، توهین به قاسم سلیمانی، ساختن یک فیلم اعتراضی، توهین به مقدسات، انتشار خبر شیوع کرونا در ایران، انتقاد نحوه مدیریت مقابله با ویروس کرونا و …. صورت گرفته است.

این دستگیری‌ها توسط مأموران امنیتی، مأموران اطلاعاتی، مأموران سپاه، مأموران اطلاعات سپاه، مأموران آگاهی و هنگ مرزی، صورت گرفته است.

دستگیری‌های خودسرانه:

در این پروسه زمانی ۴۹۷۴نفر بصورت خودسرانه بازداشت و دستگیر شده‌اند. این دستگیری‌ها تحت عناوینی مثل جمع‌آوری ارازل و اوباش و معتادان در طرح‌های مختلف نیروی انتظامی، انتشار تصاویر غیراخلاقی، شرکت در میهمانی مختلط، شکار غیرمجاز، قاچاق چوب، ممانعت از تصرف زمین‌های کشاورزی، رقص در محل کار، انتشار فیلم ورزش صبحگاهی، اجرای موسیقی غیرمجاز، روزه‌خواری، انتشار فیلمی از یک مأمور امر به معروف، خواندن آواز در یک مراسم، مدیریت اینستاگرام باند تتوکاران، شرکت در یک تور گردشگری مختلط و فعالیت در زمینه مدلینگ، صورت گرفته است.

این دستگیری‌ها توسط نیروی انتظامی، پلیس فتا، مأموران اطلاعات سپاه، مأموران اطلاعاتی، هنگ مرزی، گشت‌های محیط زیست، مأموران بسیج و مأموران امر به معروف، صورت گرفته است.

دستگیری‌های اجتماعی:

دستکم ۶۴۲۱نفر به اتهامات مختلف دستگیر شده‌اند. این دستگیری‌ها تحت عناوین مختلف مثل کلاهبرداری، اختلاس، دلالی ارز، تخریب اراضی ملی، دریافت رشوه، سرقت، فساد مالی، فساد اداری، اخلال در نظام توزیع خودرو، اخلال در بازار ارز، تخلفات مالی و ساختمانی، تخلف و ارتشاء و اختلاس صورت گرفته است.

دستگیری‌ پیروان سایر ادیان:

۶۰ نفر از شهروندان به دلیل اینکه از پیروان سایر ادیان بودند، در یکسال گذشته دستگیر شده‌اند. این دستگیری‌ها تحت عناوین، جهت اجرای حکم زندان، شرکت در جلسات کلیسای خانگی، عضویت در کلیسای خانگی و تبلیغ بهاییت صورت گرفته است.

۳.شکنجه:

یکی از اصلی‌ترین ابزارهای سرکوب در زندان‌ها و بازداشتگاه‌های رسمی و غیررسمی دیکتاتوری ولایت فقیه، استفاده از شکنجه است. بطور خاص از این اهرم فشار، بر روی زندانیان سیاسی، بکار گرفته می‌شود. از هر وسیله‌ای برای شکنجه جسمی، روحی و روانی و اذیت و آزار زندانیان، توسط شکنجه گران، در زندانها و بازداشتگاههای مخفی وابسته به دستگاه قضاییه استفاده می شود. در بسیاری موارد این شکنجه ها برای اعتراف گیری های اجباری استفاده شده و منجر به صدور احکام اعدام شده است. در احکامی که برای زندانیان صادر می‌شود و از مصادیق شکنجه است می‌توان به قطع عضو، شلاق، تبعید و نفی بلد، اشاره کرد.

طی سالی که گذشت دستکم ۲۰ زندانی شلاق خوردند، ۳۱ زندانی به شهرها و زندانهای دور دست و بد آب و هوا تبعید و نفی بلد شدند.

از دیگر موارد شکنجه می‌توان به اقدامات ضدانسانی اشاره نمود:

-محروم کردن زندانیان از حداقل‌های زیستی مثل تخت، گرمایش، سرمایش، هواخوری، آب آشامیدنی سالم، غذای سالم و مکفی، میوه

-محروم کردن زندانیان از دسترسی به داروهای ضروری و حیاتی و رسیدگیهای پزشکی و درمانی

-محروم کردن زندانیان از رادیو، تلویزیون، روزنامه، کتاب

-محروم کردن زندانیان از ملاقات با خانواده‌هایشان یا تماس تلفنی و برخوردهای توهین آمیز در مقابل خانواده زندانی با زندانی

-حمله گارد زندان بدون دلیل به بندها و تخریب وسایل زندانیان و غارت آنها و ضرب و شتم زندانیان

-تحقیر زندانیان با عریان کردن آنها در برابر سایر زندانیان

-شلاق زدن زندانیان در مقابل سایر زندانیان

قتل در زیر شکنجه

روز سه شنبه ۲۸ بهمن ماه سال ۹۹ درویش زندانی بهنام محجوبی که بر اثر اذیت و آزار توسط مسئولان زندان اوین و چهار روز پس از بستری شدن در بیمارستان، درگذشت، در زمره زندانیانی است که به قتل رسیده است.

همچنین در این پروسه زمانی، ۸ نفر در زندان‌، بازداشتگاه و یا در خیابان‌ها از طریق ضرب و شتم و یا شکنجه به قتل رسیدند که اسامی و مشخصات آنها از این قرار است:

۱.دانیال زین العابدینی کودک-مجرم محکوم به اعدام که زندان مهاباد مورد ضرب و شتم شدید قرار گرفت و به زندان میاندوآب منتقل شد و آنجا زیر ضرب و شتم شدید در تاریخ ۱۳فروردین۹۹ زیر شکنجه و ضرب و شتم، به قتل رسید.

۲. سیدکمال حسینی در اداره آگاهی سقز در تاریخ ۲۴خرداد۹۹ در اثر شکنجه و ضرب و شتم شدید مأموران آگاهی کشته شد.

۳. خلیل مرادی دانشجوی کرمانشاهی که توسط نهادهای امنیتی کرمانشاه بازداشت شده بود در تاریخ ۲۹خرداد۹۹ زیر شکنجه کشته شد ولی اداره اطلاعات کرمانشاه به خانواده وی گفت وی در یک سانحه رانندگی کشته شده است.

۴. مهرداد سپهری در تاریخ ۲آبان۹۹ در یکی از خیابان‌های مشهد درحالی که دستانش با دستبند آهنی به میله‌ای بسته شده بود توسط پلیس با شوکر و گاز فلفل شکنحه شد و حالیکه به ماشین پلیس منتقل می‌شد، جانسپرد.

۵. محسن مین باشی در تاریخ ۳آبان۹۹ در یکی از خیابان‌های اسفراین توسط مأموران نیروی انتظامی مورد ضرب و شتم و تیراندازی قرار گرفته و کشته شد.

۶. فرهاد وثوقی در زندان مرکزی خرم آباد مورد شکنجه وحشیانه مأموران امنیتی قرار گرفت تا قتل فردی را بعهده بگیرد. وی در تاریخ ۲۰آبان۹۹ زیر شکنجه کشته شد.

۷. محمد دوجی زندانی عادی در زندان امیرآباد گرگان در اثر شکنجه توسط عوامل زندان در تاریخ ۲۷آبان۹۹ کشته شد.

۸. مهرداد طالشی در زیر شکنجه مأموران امنیتی در اداره آگاهی شاهپور تهران در تاریخ ۱۳بهمن۹۹ کشته شد.

۹. عادل ناصری

۴.قتل خودسرانه:

در طول سال ۹۹ دستکم ۱۲۳نفر از کولبران زحمتکش در شهرهای کردنشین، سوخت‌بران محروم در شهرهای شرقی و استان‌های جنوبی، صیادان در استان‌های جنوبی، چوپان‌ها در شهرهای مختلف، کسبه در شهرهای مختلف، و سایر شهروندان در شهرهای مختلف، توسط مأموران سرکوبگر شامل هنگ مرزی، نیروی انتظامی، سپاه، امنیتی، اطلاعاتی، دریابانی، بسیج، لباس شخصی‌ها و … با شلیک گلوله به قتل رسیدند. ۳۲زندانی با نام مشخص در اثر بیماری و عدم رسیدگیهای پزشکی در زندان‌ها جانسپرده و به قتل رسیده اند.

همچنین در جریان شورش زندانیان در فروردین ماه ۹۹ در زندان سپیدار اهواز، شماری از زندانیان بر اثر شلیک مأمورین کشته شدند. اسامی ۱۲ تن از این زندانیان به این قرار است:

۱-عادل ناصری متاهل و دارای یک فرزند
۲- محمد تامولی طرفی ۲۵ساله، فرزند لفته
۳- سیدرضا خرسانی (مغينمی) ۳۸ساله و متاهل
۴- محمد سلامات
۵- شاهين زهيری
۶- محمد فرزند لفته رشگ
۷- علي خفاجی
۸- مجيد زبيدی
۹- سجاد پیشداد
۱۰-علیرضا حاجیوند
۱۱- سجاد ماهرویی
۱۲- فیض الله مختاری