سخنرانی همایون مهمنش

در سمینار "مبارزه هدفمند برای دستیابی به آزادی"

مونیخ 20 ژوئیه 2012

وضعیت اپوزیسیون

نگاهی به گروههای اپوزیسیون و تحرکات ایشان نشان میدهد که برخی از آنها خط روشن و واحدی از خود نشان نمیدهند. طیف اصلاح طلب هنوز سرگرم رام کردن دیکتاتوری است. طیف چپ هنوز اهداف و برنامه مستقل خود را ارائه ننموده است. مجاهدین جز در تمامیت خواهی خط ثابتی از خود نشان نداده اند و طرفداران پادشاهی خط فاصل روشنی با دیکتاتوری گذشته ندارند. سوال اینست که در این شرائط نقش اپوزیسیون خارج از کشور چه باید باشد؟

چگونه اتحادی؟

حرکت بسوی دموکراسی باید حد اکثر ممکن نیروها را در بر بگیرد. سوال اینست که چه اتحادی برای شرائط کنونی مناسب است و تحقق چنین اتحادی چگونه ممکن است؟ قبل از ادامه صحبت در مورد اتحادها بد نیست دوران های زیر را از هم تفکیک کنیم:

1. مبارزه علیه دیکتاتوری تا عقب نشینی یا فروپاشی رژیم،
2. گذار از استبداد به دموکراسی پارلمانی،
3. پایدار شدن دموکراسی

این روزها اتحاد نوع جدیدی مطرح شده است: نشست افراد برای ایجاد حکومت آلترناتیو. ببنیم آیا چنین روشی ما را به هدف میرساند؟

نشست افراد برای ایجاد حکومت آلترناتیو

آقای جواد خادم برگزار کننده نشست های استکهلم و بروکسل در مصاحبه با رادیو فردا میگوید: «اگر یک خلأ سیاسی در کشور به وجود بیاید و ما یک اپوزیسیون در خارج از کشور داشته باشیم که وحدت نسبی و کثرت گرایی سیاسی برخوردار باشد و بتواند به عنوان سخنگوی مردم ایران با دنیا وارد مذاکره شود می تواند مانع از آنارشیسم و هرج و مرج شود».

در نشست های نامبرده افراد مخالف حکومت یا نظام از طیف های مختلف مانند طرفداران حمله نظامی به ایران یا مخالفین آن، پوپولیست ها، طرفداران دیکتاتوری های رنگارنگ و یا حتی طرفداران جمهوری اسلامی، شرکت داشته اند. نتیجه این نشست ها تا کنون بیشتر ابراز نیت های کلی مبنی بر اینکه پیشبرد دموکراسی امر خوبیست، ایجاد آلترناتیو در خارج از کشور لازم است و جلسه به جلسه باید تعداد افراد اضافه شود، بوده است.

این جمع ارائه برنامه سیاسی را به دوران بعد از فروپاشی واگذار میکند و معتقد است که اولین وظیفه برکنار نمودن رژیم است. اینکه بعدا چه باید کرد را بعدا تعیین میکنیم. راهکار سازماندهان این جمع برای دوران گذار، برگزاری رفراندمی هم برای تعیین نظام و هم برای حکومت آینده است.

ارزیابی

با کمی توجه می بینیم که نحوه برخورد این نشست ها کپی نوفل لوشاتو آیت الله خمینی است. اتحاد همه با هم برای سرنگونی در سال 57 به استقرار استبداد جدیدی انجامید. آیت الله خمینی هم طرفدار اتحاد "همه با هم" تا سرنگونی رژیم گذشته بود، با این تفاوت که او از پشتیبانی جمع قابل ملاحظه ای از مردم برای انداختن رژیم برخوردار بود. نشست ها در نظر دارند به عنوان نماینده مردم ایران با دنیا مذاکره کنند. اما  آنهائی که بدون پشتوانه مردمی با دنیا مذاکره کنند، مجبورند فقط به خواست "دنیا" صحه بگذارند. یکی از این خواست ها میتواند حمله نظامی به کشور باشد که فاجعه آمیز است و عواقب آن نه تنها ایران بلکه احتمالا تمامی منطقه را در بر خواهد گرفت. مشکل دیگر اینست که این نشست ها در بعضی مردم این توهم را ایجاد میکند که آلترناتیوی در مقابل حکومت موجود است. امری که به علت تفاوت نظرهای فاحش واقعیت ندارد.

اتحاد برای تحقق دموکراسی

اتحاد درست آنست که بر اساس نکات مشترک در اهداف و برنامه سیاسی مدون گروههای مختلف بوجود آید. در این اتحاد نه افراد بلکه احزاب و تشکل های سیاسی خواهان دموکراسی شرکت دارند. هدف چنین اتحادی کوشش برای جلب پشتیبانی مردم بمنظور مبارزه متشکل علیه جمهوری اسلامی و هرگونه دیکتاتوری برای رسیدن به دموکراسی است. در دوران گذار که هنوز یک حکومت متکی به رای مردم انتخاب نشده  است، وظیفه اتحاد ارائه یک آلترناتیو حکومتی است که از پشتیبانی اکثریت جامعه برخوردار باشد. در دوران گذار انتخابات مجلس موسسان برای تدوین قانون اساسی دموکراتیک آینده انجام میگیرد. اتحاد برای دموکراسی در انتخابات مجلس موسسان و در مجلس نامبرده خواهان تصویب قوانینی برای تقویت نهادهای دموکراتیک و جلوگیری از قبول هرگونه نهاد تضعیف کننده دموکراسی مانند مقام دائمی یا موروثی در اداره امور کشور خواهد بود. این اتحاد کوشش دارد مسئولیت اداره امور کشور بدست احزاب و ائتلاف های دموکرات متکی به رای مردم بیافتد.

در دوران پس از استقرار دموکراسی هم اتحاد احزاب و تشکل های دموکرات ادامه دارد. آنها وظیفه دارند در این دوران نیز هر گاه لازم شد متحدا به دفاع از دموکراسی و حکومت مردمی برخیزند.

راه رسیدن به اتحاد برای دموکراسی

پس از چندین دهه تنش و افراط گرائی جامعه ایران نیازمند اعتدال است. نیروهای اعتدال خواهان استقلال، آزادی و دموکراسی، جدائی دین از حکومت و حفظ تمامیت ارضی و رعایت حقوق و آزادی های کلیه آحاد مردم میباشند. تحقق عدالت اجتماعی و رعایت حقوق اقوام و اقلیت های دینی بخشی از اصول دیگر این نیروها میباشد. در اتحاد برای دموکراسی نیروهای معتدل معتقد به خردگرائی، خرد جمعی و جلب پشتیبانی مردم از طریق مبارزه سیاسی و مسالمت آمیز شرکت دارند. تشکل های سیاسی بمراتب مسئولانه تر و دوراندیشانه تر از افراد عمل میکنند. احزاب و تشکل هائی که برنامه های سیاسی مدون و روشنی برای تحقق دموکراسی دارند در این اتحاد برای تحقق بخشیدن به نکات مشترک برنامه های خود شرکت دارند.

راه مصدق

هوادارن نهضت ملی ادامه دهنده نهضت مشروطه اند. آنها چند بار در حکومت بوده و مردم آگاه آنها را میشناسند: مصدق و بختیار و به نوع خود بازرگان نشان داده اند که آنها حتی در حکومت هم از حقوق و آزادی های مردم دفاع کرده اند. جبهه ملی ایران سازمان در برگیرنده این طیف بیش از 60 سال است که برای آزادی و دموکراسی مبارزه میکند. امروز راه نهضت ملی و مصدق روشن ترین هدفگذاری و برنامه سیاسی برای دستیابی به آزادی و دموکراسی میباشد. به این جهت بنظر میرسد که قدم اول برای تحقق دموکراسی در ایران، اتحاد مصدقی ها باشد. در مراحل بعد این اتحاد میتواند با بخش های دموکرات از طیف های دیگر که اهداف و برنامه سیاسی روشنی برای تحقق دموکراسی دارند، ائتلاف کند.

حل مشکلات امروز؟

پس پاسخ این سوال که "مشکلات امروز را چگونه حل کنیم؟" با رفتن به راهی ممکن میشود که مصدق بما نشان داده است: با اعتدال، خردورزی، اعتقاد به خرد جمعی و دفاع از استقلال، آزادی، دموکراسی و رعایت حقوق و آزادی های کلیه آحاد ملت. درونی کردن این روشهاست که میتواند به نحو هدفمندی ما را به آزادی و دموکراسی برساند و بدین ترتیب شرائط حل مشکلات ایران را به نحوی که درخور انسان های قرن بیست و یکم است، ممکن سازد.