مقامات ایرانی در حال شکنجه و اعمال سایر رفتار‌های بیرحمانه، ضدانسانی و ترذیلی علیه برادران وحید افکاری و حبیب افکاری در زندان عادل‌آباد شیراز هستند. وحید و حبیب افکاری از شهریور ماه ۱۳۹۹ در سلول‌های انفرادی  بدون پنجره محبوس بوده و از دسترسی به مراقبت‌های پزشکی مناسب، هوای آزاد، تماس‌های تلفنی و ملاقات‌های حضوری با خانواده‌شان محروم شده‌اند. مقامات، برادران افکاری را در سال ۱۳۹۷ و در پی شرکت ‌آن‌ها در اعتراضات بر خلاف ضوابط قانونی دستگیر و بازداشت کرده، برای دوره‌ای تحت ناپدیدسازی قهری قرار داده و برای ماه‌ها شکنجه کردند. وحید افکاری و حبیب افکاری سرانجام و متعاقب دادرسی‌های به‌شدت غیرمنصفانه، احکام حبس طولانی مدت دریافت کردند.

عفو بين‌الملل از طرفداران حقوق بشر خواسته است:

اقدام شما موثر است؛ به زبان و قلم خودتان یا با استفاده از متن پیشنهادی عفو بین‌الملل به مقامات ایران نامه بنویسید و از آن‌ها بخواهید که؛
- وحید افکاری و حبیب افکاری را آزاد کنند زیرا حبس آن‌ها از نظر قوانین بین‌المللی مصداق «بازداشت بی‌ضابطه» است،
- احکام غیرمنصفانه آنان را نقض کرده و تمامی اتهامات متاثر از شرکت مسالمت‌آمیز آنان در اعتراضات را لغو کنند.
- تا زمان آزادی، برادران افکاری بایست در شرایطی نگه‌داری شوند که از موازین بین‌المللی برای رفتار با زندانیان پیروی می‌کند، موازینی که شامل دسترسی به مراقبت‌های پزشکی مناسب و نیز ملاقات با خانواده‌شان می‌شود.
- در صورتی که این دو به جرائم شناخته‌شده از لحاظ بین‌المللی متهم شوند، روال محاکمه مجدد ایشان بایست از موازین بی‌المللی برای دادرسی منصفانه پیروی کند و «اعترافات» اجباری را کنار بگذارد.
- تحقیقات فوری، مستقل و بی‌طرفانه‌ای بایست درباره شکایات ایشان درباره شکنجه و سایربدرفتاری‌ها صورت گیرد و کلیه افرادی که مظنون به داشتن مسئولیت کیفری در این زمینه هستند باید طی دادرسی‌های منصفانه و بدون توسل به مجازات اعدام، به دست عدالت سپرده شوند.

اقدام شما موثر است؛ به زبان و قلم خودتان نامه بنویسید یا از متن زیر الگوبرداری کنید.

ریاست قوه قضائیه، آقای ابراهیم رئیسی

c/o Embassy of Iran to the European Union
Avenue Franklin Roosevelt No. 15, 1050 Bruxelles, Belgium

جناب آقای ابراهیم رئیسی،

بدین وسیله، نگرانی جدی خود را درباره تداوم شکنجه و سایر رفتارهای بی‌رحمانه، ضدانسانی و ترذیلی علیه برادران وحید افکاری و حبیب افکاری که در سال ۱۳۹۷ و در پی شرکت در اعتراضات شیراز دستگیر شدند، ابراز می‌کنم. آنها و وکلای‌شان تایید کرده‌اند که شرکت آنها در اعتراضات ماهیت مسالمت‌آمیز داشته است. این دو زندانی گزارش داده‌اند که در تاریخ ۱۵ شهریور ۱۳۹۹ در زندان عادل‌آباد مورد ضرب و جرح شدید قرار گرفته و سپس به سلول‌های انفرادی انتقال داده شدند. به نظر می‌رسد که این اقدام در تلافی پرس‌وجوی آنها درباره سرنوشت و محل نگهداری برادرشان نوید افکاری، که زیر حکم اعدام قرار داشت و در تاریخ ۱۳ شهریور ۱۳۹۹ به مکانی نامعلوم انتقال داده شده بود، صورت گرفت؛ نوید افکاری در تاریخ ۲۲ شهریور ۱۳۹۹ به صورت مخفیانه اعدام شد. از آن زمان، وحید افکاری و حبیب افکاری یا جداگانه و یا در کنار هم در سلول‌های انفرادی بدون پنجره محبوس بوده‌اند. مقامات زندان، این دو را از هر گونه تماس معنادار با سایر زندانیان، هوای تازه، تماس‌های تلفنی و ملاقات‌های حضوری با خانواده محروم ساخته‌اند. همچنین مراقبت‌های پزشکی مناسب و لازم، از جمله برای صدمات و جراحات ناشی از شکنجه، عمدا از این دو فرد دریغ شده است. هر دو زندانی از درد دائمی ستون فقرات رنج می‌برند؛ حبیب افکاری دچار دندان‌دردهای مکرر نیز می‌شود و به مراقبت‌های تخصصی دندانپزشکی نیاز دارد.

پلیس آگاهی در تاریخ ۲۶ شهریور ۱۳۹۷ وحید افکاری و نوید افکاری را بازداشت کرده و آنان را بدون هرگونه سند و دلیل، به فعالیت‌های گوناگون مسالمت‌آمیز و خشونت‌آمیزی متهم کرد که تهدید «امنیت ملی» تلقی می‌شدند؛ آنان همچنین به چاقوزدن منجر به مرگ یک مأمور اطلاعاتی در تاریخ ۱۱ مرداد ۱۳۹۷ متهم شدند، با این ادعا که این عمل در انتقام از نقش این مأمور در سرکوب اعتراضات در شیراز در همان روز بوده است. در ۲۲ آذر ۱۳۹۷، مأموران وزارت اطلاعات، حبیب افکاری را پس از هشدارهای مکرر برای توقف پرس‌وجوی وی درباره سرنوشت و محل نگهداری برادرانش، با خشونت بازداشت کردند. وی نیز به فعالیت‌های گوناگون مسالمت‌آمیز و خشونت‌آمیز در بستر اعتراضات متهم شد. این برادران در جریان دادرسی و نیز در شکایات مکتوب خود مکررا به بی‌گناهی خود اصرار ورزیده و گفتند که به منظور کسب «اعترافات» شکنجه شده‌اند. علیرغم این همه و نیز فقدان شواهد و مدارک معتبر، طی چندین محاکمه به شدت غیرمنصفانه، وحید افکاری به ۳۳ سال و نه ماه زندان و ۷۴ ضربه شلاق و حبیب افکاری به ۱۵ سال و ۸ ماه زندان و ۷۴ ضربه شلاق محکوم شدند.

من از شما می‌خواهم وحید افکاری و حبیب افکاری را آزاد کنید زیرا حبس آن‌ها از نظر قوانین بین‌المللی مصداق «بازداشت بی‌ضابطه» است. همچنین از شما می‌خواهم که احکام غیرمنصفانه آنان را نقض نموده و تمامی اتهامات متاثر از شرکت مسالمت‌آمیز آنان در اعتراضات را لغو کنید. تا زمان آزادی، برادران افکاری بایست در شرایطی نگهداری شوند که از موازین بین‌المللی برای رفتار با زندانیان پیروی می‌کند، موازینی که شامل دسترسی به مراقبت‌های پزشکی مناسب و نیز ملاقات با خانواده‌شان می‌شود. در صورتی که این دو به جرائم شناخته شده از لحاظ بین‌المللی متهم شوند، روال محاکمه مجدد ایشان بایست از موازین بین‌المللی برای دادرسی منصفانه پیروی کند و «اعترافات» اجباری را کنار بگذارد. تحقیقات فوری، مستقل و بی‌طرفانه‌ای بایست درباره شکایات ایشان درباره شکنجه و سایربدرفتاری‌ها صورت گیرد و کلیه افرادی که مظنون به داشتن مسئولیت کیفری در این زمینه هستند باید طی دادرسی‌های منصفانه و بدون توسل به مجازات اعدام، به دست عدالت سپرده شوند.

اطلاعات تکمیلی

وحید افکاری و حبیب افکاری اظهار داشته‌اند که در اعتراضات شیراز در دی ماه ۱۳۹۶ و نیز در مرداد ۱۳۹۷ به صورت مسالمت‌آمیز شرکت داشته‌اند. این اعتراضات، بیانگر نارضایتی‌های چندلایه‌ای بود که موضوعاتی از شکایت درباره فقر و فساد تا رد تمام و کمال نظام جمهوری اسلامی که توسط بسیاری از معترضان تحت عنوان «دیکتاتوری آخوندی» مورد انکار بود، را در برمیگرفت.

عفو بین‌الملل در پی بررسی گسترده و دقیق مدارک دادگاه و سایر اسناد حقوقی مربوط به پروندههای وحید افکاری و حبیب افکاری، به این نتیجه رسیده است که احکام صادره برای این دو فرد، آشکارا غیرمنصفانه بوده و نقض فاحش عدالت است. مقامات، حقوق وحید افکاری و حبیب افکاری برای برخورداری از دادرسی منصفانه را نقض کرده‌اند، از جمله حقوق آنان را برای دسترسی به مشاره حقوقی مؤثر از سوی یک وکیل انتخابی؛ اطلاع‌یابی فوری از اتهامات وارده به ایشان؛ حفظ سکوت و عدم اجبار به اقرار علیه خود؛ به چالش کشیدن مبنای قانونی بودن بازداشت در مقابل یک مرجع قضایی مستقل و بی‌طرف؛ محافظت شدن در برابر شکنجه و سایر رفتارهای بیرحمانه، ضدانسانی و ترذیلی؛ برخورداری از زمان و امکانات لازم برای تهیه و ارائه دفاع؛ دسترسی کامل به مدارک مربوط به پرونده؛ فراخوان دن و سوال پرسیدن از شاهدان دفاع و شاهدان دادستانی در جریان محاکمه؛ به چالش کشیدن اعتبار شواهد و مدارک؛ برخورداری از جلسه استماع عمومی و منصفانه در برابر یک مرجع قضایی صالح، مستقل و بی‌طرف؛ و نیز برخورداری از یک روند تجدیدنظر معنادار توسط یک دادگاه عالی‌تر.

وحید افکاری و حبیب افکاری در ماه‌های شهریور و آذر ۱۳۹۷ دستگیر شده و متعاقبا به مدت ۱۲ روز (وحید) و ۳۵ روز (حبیب) مورد ناپدیدسازی قهری قرار گرفتند. این دو هم در شکایات مکتوب و هم در دادگاه اظهار کرده‌اند که از زمان دستگیری تا تکمیل دوران تحقیقات در اردیبهشت ۱۳۹۸، مکررا مورد شکنجه و سایر رفتارهای بی‌رحمانه، ضدانسانی و ترذیلی قرار گرفته‌اند تا «اعتراف» کنند. آنها توضیح داده‌اند که در حبس‌های انفرادی طولانی‌مدت نگاه داشته شده، به طور پیاپی و درحالی که چشم‌بند داشته‌اند مورد ضربات مشت، لگد و کابل قرار گرفته‌اند، و از جمله از طریق تهدید شدن به مرگ یا تهدید زندانی کردن، کشتن، تعرض جنسی یا انحا دیگر آسیب اعضای خانواده‌شان، شکنجه روانی شده‌اند. حبیب افکاری گزارش کرده است که مأموران اطلاعاتی برای چندین روز پیاپی وی را به یک صندلی بسته و سر و صورتش را با کیسه پلاستیکی پوشانده‌اند به نحوی که وی دچار احساس خفگی شود. طبق یک گزارش پزشکی رسمی مورخ ۸ آبان ۱۳۹۸، کتف چپ حبیب افکاری از جا در رفته و آثار شکستگی در مچ دست چپ و یکی از انگشتان پایش مشهود است. وحید افکاری در ۴ آبان ۱۳۹۷ و ۱۳ فروردین ۱۳۹۸ اقدام به خودکشی کرده است؛ در هر دو مورد، مقامات او را از دریافت مراقبت‌های لازم و کافی برای سلامت جسمی و روانی وی محروم کردند و روند درمان بیمارستانی وی را در مخالفت با هشدارهای مکتوب پزشکی متوقف کرده و وی را به زندان برگرداندند. درخواست‌های مکرر برادران افکاری برای اجرای تحقیقات در مورد شکایات ایشان درباره شکنجه، رد یا نادیده گرفته شده است.

هفت مورد از هشت عنوان اتهامی که توسط دادگاه کیفری دو شیراز در مرداد ماه ۱۳۹۸ و دادگاه انقلاب شیراز در تیر ماه ۱۳۹۹ به حبیب افکاری انتساب داده شده، و نیز پنج مورد از شش عنوان اتهامی که توسط دادگاه کیفری دو شیراز در مرداد ماه ۱۳۹۸ و دادگاه انقلاب شیراز در دی ماه ۱۳۹۹به وحید افکاری انتساب داده شده، اتهامات مبهم و کلی مربوط به «امنیت ملی» هستند. این اتهامات، در چارچوب‌های بین‌المللی به رسمیت شناخته نمی‌شوند و به‌طور پیوسته به منظور جرم‌انگاری استفاده از حقوق آزادی بیان، تشکلات و تجمعات مسالمت‌آمیز در ایران مورد استفاده قرار گرفته‌اند. این اتهامات شامل «اخلال در نظم و آسایش عمومی»، «بزه» موضوع تبصره ماده ۲۸۶ قانون مجازات اسلامی در خصوص «افساد فی‌الارض»، «توهین به رهبری»، «تمرد نسبت به مأموران حین انجام وظیفه»، «توهین به مأموران حین انجام وظیفه»، «عضویت در جمعیت‌های معارض به قصد بر هم زدن امنیت ملی» و «اجتماع و تبانی برای ارتکاب جرم علیه نفوس و اموال مردم» می‌شوند. برخی از فعالیت‌های ادعایی که مقامات دادستانی به عنوان مصادیق جرم علیه برادران افکاری مطرح کرده‌اند شامل رفتارهای مسالمت‌آمیزی نظیر شرکت «مکرر» و شعار دادن در تظاهرات «غیرقانونی» از نظر مقامات و همین‌طور شعارنویسی‌های «عدیده» روی دیوارها می‌شود. دیگر فعالیت‌های ادعایی ذکر شده شامل صحبت‌هایی می‌شود که طبق ادعای مقامات، برادران افکاری در مواقع متعددی طی سال‌های ۱۳۹۶ و ۱۳۹۷ در خصوص ارتکاب احتمالی تحریق و تعرض به‌منظور مقابله با نظام جمهوری اسلامی داشته‌اند، اما این برنامه‌ها را هرگز عملی نکرده‌اند. مقامات در این باره هیچ گونه سند و مدرکی ارائه نکرده و صرفا به «اعترافات» اجباری متهمان اتکا نموده‌اند. تنها اتهام شناخته شده از لحاظ بین‌المللی، «معاونت در قتل» در پرونده وحید افکاری است که از بابت آن، وی به ۲۵ سال حبس محکوم شده و «ایراد جر ح عمدی با شیء برنده» در پرونده حبیب افکاری که از بابتش وی به هشت ماه حبس محکوم شده است. تحقیقات عفو بین‌الملل نشان می‌دهند که مقامات دادستانی نتوانسته‌اند هیچ مدرک یا شواهد معتبری برای اثبات این اتهامات ارائه کنند؛ وحید افکاری و حبیب افکاری أساسا تنها بر پایه «اعترافات» حاصل از شکنجه خود به ترتیب از سوی دادگاه کیفری یک استان فارس در مهر ماه ۱۳۹۸ و دادگاه کیفری دو شیراز در مرداد ماه ۱۳۹۸ به این اتهامات محکوم شده‌اند. دادگاه کیفری یک استان فارس در رد درخواست‌های وحید افکاری برای کنارگذاشته شدن «اعترافات» حاصل از شکنجه‌اش از میان مدارک دادگاه و انجام تحقیقات در این باره، در رای خود اظهار داشت که وی و برادرش نوید افکاری، شکایات شکنجه را «تحت تأثیر آموزش‌های زندان و با این تصور که ممکن است با انکار واقعیت، موجبات رهایی خود را فراهم نمایند» مطرح کرده‌اند.