جو

بایدن (راست) رئیس‌جمهوری آمریکا با رجب طیب اردوغان، همتای ترک خود، در نشست ناتو احوالپرسی می‌کند.

رئیس‌جمهوری آمریکا در دیدار با رهبران ناتو در بروکسل اعلام کرد حمایت از اروپا، ترکیه و کانادا یک «وظیفه مقدس» برای ایالات متحده آمریکا است.

اجلاس رهبران ناتو روز دوشنبه ۲۴ خرداد در بروکسل آغاز شد و تمرکز مذاکرات بر سر تهدیدات چین و روسیه، تهدیدات سایبری، محیط زیستی و تروریسم است.

اظهارات جو بایدن رئیس‌جمهوری آمریکا نشان از چرخش چشمگیر در سیاست کاخ سفید نسبت به ناتو دارد. دونالد ترامپ رئیس‌جمهوری سابق ایالات متحده بارها از ناتو به خاطر متناسب نبودن بودجه نظامی دولت‌های عضو انتقاد کرده و حتی تهدید کرده بود که آمریکا از این پیمان خارج می‌شود.

سیاست جدید آمریکا اتخاذ مواضع سرسختانه و هماهنگ با دیگر شرکا در مقابل توسعه‌طلبی نظامی چین و اتحاد در برابر سیاست تهاجمی روسیه است.

خبرگزاری رویترز گزارش داده که آمریکا در صدد جلب حمایت اعضای ناتو از این استراتژی است.

روز یکشنبه و در آستانه اجلاس ناتو، کاخ سفید با انتشار بیانیه‌ای از یک طرح «بلندپروازانه» برای بازنگری در «مفهوم استراتژیک» ناتو جهت تامین امنیت کشورهای عضو تا سال ۲۰۳۰ و سال‌های بعد خبر داده بود.

آقای بایدن گفته است بند پنج بیانیه ناتو وظیفه‌ای مقدس است. اشاره وی به بندی است که همه اعضای ناتو را موظف به دفاع دسته‌جمعی مقابل تهدیدهای نظامی خارجی می‌کند. رئیس‌جمهوری آمریکا گفت می‌خواهد به اروپا اطمینان دهد که آمریکا را آن‌جا (در مقابل تهدیدات) خواهند دید.

یک روز بعد از بیانیه گروه هفت در انتقاد از وضعیت حقوق بشر در چین و ادعای ارضی این کشور درباره تایوان، اعضای ناتو برای اولین بار چین را به‌عنوان ریسک امنیتی برای غرب معرفی کرده و رویترز بر اساس سندی که به دستش رسیده، گزارش داده است که ناتو در پایان اجلاس خود قصد دارد «رفتارهای چین را محکوم کند».

این بیانیه که نسخه‌ای از آن به دست رویترز افتاده می‌گوید بلندپروازی‌های حکومت چین و رفتارهای پرمخاطره این کشور در راستای ایجاد تغییراتی سیستماتیک در نظم بین‌المللی و مناطق مربوط به امنیت ناتو است.

آقای بایدن نیز روز دوشنبه گفت چین و روسیه به شیوه‌ای که امید ناتو را تامین کند، عمل نمی‌کنند. اشاره وی به تلاش‌های غرب از نیمه دهه ۱۹۹۰ میلادی برای نزدیک کردن چین و روسیه به ارزش‌های لیبرال دموکراسی است.

اتحادیه اروپا اخیرا چین را به‌عنوان «رقیب سیستماتیک» این اتحادیه قلمداد کرد و رهبران اروپایی از افزایش حضور نظامی روسیه در مرزهای اوکراین اظهار نگرانی کرده‌اند.

ینس استولتنبرگ دبیر کل ناتو می‌گوید روند رو به گسترش حضور نظامی چین از منطقه بالتیک تا آفریقا این معنی را برای ناتو دارد که باید آماده باشیم. «چین به ما نزدیک‌تر می‌شود. ما آن‌ها را در فضای مجازی می‌بینیم، در آفریقا می‌بینیم و مهمتر از همه شاهد سرمایه‌گذاری چشمگیر چین در زیرساخت‌های حساس در کشورهای عضو ناتو هستیم».

اشاره وی به مشارکت گسترده چین در بنادر و شبکه‌های مخابراتی کشورهای اروپایی است.

آقای استولتنبرگ می‌گوید ما نیاز داریم که به‌صورت دسته‌جمعی به این مسائل پاسخ دهیم.

در آستانه اجلاس ناتو، بوریس جانسون نخست‌وزیر بریتانیا نیز با اشاره به تهدیدات چین گفته بود فکر نمی‌کند هیچ یک از اعضای ناتو خواهان بازگشت به جنگ سرد با چین باشند.

ناتو از سال ۲۰۱۴ که روسیه بخشی از خاک اوکراین را ضمیمه خاک خود کرد، روی تهدیدات روسیه متمرکز شده، اما این اولین بار است که موضوع تهدید چین به این شکل در میان اعضای ناتو پررنگ شده است.

چین پارسال با پشت‌ سر گذاشتن آمریکا به بزرگترین شریک تجاری اروپا تبدیل شد.