در اجلاس قبلی ناتو (2019) ، تصمیمی دایر بر لزوم تجدید نظر در استراتژی سیاسی - نظامی ناتو گرفته شده بود، و در راستای آن، دبیر کل ناتو برای تدوین مشی جدید، هیئتی از مشاوران و متخصصین امر را مامور اینکار کرده بود. این هیئت در نوامبر 2020 گزارشی تحت نام، "ناتو 2030، اتحاد قرن جدید" منتشر کرد. در این گزارش، الویت های ناتو، و اینکه ناتو چگونه می تواند خود را برای شرایط جدید جهانی بازسازی کند، سیاست هایی تدوین و ارائه کرد. این گزارش درعین حال، دستور کار اجلاس بعدی ناتو را نیز تعیین می کرد. اگر چه این گزارش شامل موضوعات متعددی بود، ولی مضمون اصلی آن تعیین نقشه راه آینده ناتو بود. تعیین نقشه راه آینده ناتو در آن گزارش را می توان در دو نکته خلاصه کرد:
- ناتو، آغاز جنگ سرد جدیدی را اعلام می کند.
- مهم ترین مسئله این مرحله برای ناتو، ایجاد هماهنگی بین اعضای ناتو خواهد بود.
در هدف جنگ سرد جدید ناتو، چین و روسیه قرار دارند. ولی جنگ سردی که قراراست بر پایه تصور، "دشمنان بسیار خطرناک شرقی" تاسیس شود، اعضای ناتو دارای نظرات مشترکی نیستند. چنانکه کشورهایی مانند، آلمان، ایتالیا، ترکیه، مجارستان روابط بسیار دوستانه ای با چین و روسیه دارند، و کشورهایی مانند انگلستان و یونان نیز کوشش می کنند تا روابط خود را با "باصطلاح دشمنان" گسترش دهند. این وضعیت نتیجه طبیعی پایان یافتن هژمونی جهانی آمریکاست. چنانکه، مهم ترین مشکل در تدوین استراتژی ناتو، "ایجاد هماهنگی" بین کشورهای عضو ناتو خواهد بود. ایجاد هماهنگی، در واقع به معنای ایجاد هماهنگی کشورهای ناتو با منافع جهانی و ژئوپولیتیک آمریکاست. یعنی، کشورهای عضو ناتو باید منافع عینی خود در رابطه چین و روسیه، و کشورهای دیگر جهان را فدای منافع جهانی آمریکا کنند.
گزارش "ناتو 2030 و اتحاد برای قرن جدید" دو ابزار برای تحقق "هماهنگی" در میان اعضای خود پیشنهاد می کند:
- در زمینه "اصل اتحاد آراء"، و "حق وتو" ی اعضای ناتو، محدودیت هایی پیش بینی می شود، تا اعضای ناتو به آسانی نتوانند از حق وتوی خود در جهت دفاع از منافع ملی خود در تصمیم گیری ها استفاده کنند.
- مرکزی بنام "مرکز تاب آوری دموکراتیک" (Centre of Democratic Resilience)، تاسیس خواهد شد. وظیفه این مرکز، جلوگیری از دور شدن و سرپیچی اعضای ناتو از "ارزش های دموکراتیک مشترک" تعریف شده است، که می شود آنرا به "صدور نئو لیبرالیسم جهانی بوسیله آمریکا" به کشورهای جهان، از جمله به اعضای ناتو، تفسیر کرد.
تصویب چنین تصمیمی، بمعنای این خواهد بود که آمریکا برای اولین بار مکانیسمی بوجود خواهد آورد که مستقیما در سیاست داخلی کشورهای عضو مداخله کند. در تاریخ ناتو، این مکانیسم، ابزاری پنهان و از طریق "گلادیو" یا "دولت موازی" (Deep State) آمریکا برای کنترل کشورهای عضو ناتو پیش برده می شد، ولی اکنون، آمریکا قصد دارد تا صورت قانونی و مشروع به دخالت خود در امور داخلی کشورهای عضو بدهد. در آمریکا، این "پروژه" را که صاحب آن نماینده حزب دموکرات Connelly Gerald است، "پروژه دولت" می نامند، زیرا، همه جناح های هیئت حاکمه آمریکا از چنین مکانیسمی پشتیبانی می کنند. جرالد کانلی در نطقی که در مجلس نمایندگان ایراد کرده بود، گفته بود، "بعضی از اعضا از ناتو از "دموکراسی" دور شده اند، از این رو، این پروژه بلافاصله باید به اجرا گذاشته شود". بلینکن، وزیر خارجه آمریکا نیز در مجلس نمایندگان قول تحقق آنرا داده بود.
اجلاس سران ناتو
دستور کار اصلی اجلاس رهبران کشورهای ناتو، "عروج چین بعنوان ابر قدرت جهانی" بود. دبیر کل ناتو "استولنبرگ"، دوران کنونی را، "دوران رژیم های اتوریتر که علیه قواعد جهانی مبارزه طلبی می کنند" تعریف کرد. او همچنین اشاره کرد، "تاثیر روزافزون چین مبارزه طلبی علیه امنیت ناتو است". جو بایدن حتی پا فراتر گذاشته و ادعا کرد، "چین تهدیدی علیه سیستم جهانی است، و ضروری است تا همکاری با کشورهای حوزه اقیانوس آرام افزایش یابد". بایدن با اشاره به "مشکلات استراتژیک" ی که منشاء آن چین است، تلاش نمود تا همکاری کشورهای عضو ناتو را به چارچوب استراتژی آمریکا علیه چین هدایت کند. بایدن قبل از اجلاس ناتو، در اجلاس7 G- هم، با تاکید بر زیر پا گذاشتن حقوق بشر در سین کیانگ، وضعیت هنگ کنگ و تکرار "شیوع کرونا از چین"، خواستار تحقیق در این زمینه شده بود.
پیامدهای اجلاس سران ناتو
نتایج اجلاس ناتو، برخلاف اکثر پیش نیتی های تحلیل گران و رسانه های "جریان اصلی" غربی، که حساب زیادی روی ادعاها و مبارزه طلبی های جو بایدن مبنی بر "آمریکا به میز جهانی بازگشت" باز کرده بودند، درست از آب درنیامد. دستور کار اصلی اجلاس ناتو، که از منظر آمریکا، کشاندن کشورهای عضو ناتو به موضع گیری علیه چین، و اعلام چین بعنوان تهدید عمده "علیه غرب دموکراتیک" بود، به شکست انجامید. زیرا، رهبران کشورهای عضو ناتو زیر بار "تهدید جهانی" بودن چین نرفتند.
اعلام چین بعنوان تهدید جهانی، نه تنها هدف آمریکا از اجلاس ناتو، بلکه هدف آمریکا در گردهمایی G-7 نیز بود. آمریکا نه تنها در این زمینه، بلکه در زمینه روابط ناتو با روسیه و حتی زیر فشار گذاشتن ترکیه برای قبول طرح های آمریکا در خاورمیانه نیز بهیچ موفقیتی دست نیافت.
عکس العمل رهبران عمده کشورهای اروپایی به فشارهای آمریکا:
آنجلا مرکل: "چین در بسیاری از مسائل رقیب ما، ولی درعین حال در بسیاری زمینه نیز، شریک ماست".
آمانوئل ماکرون: "رابطه با چین تنها دارای بعد نظامی نیست. فرانسه حاضر نیست روابط خود با چین را در چارچوب ناتو پیش ببرد".
بوریس جانسون: "آنهایی که اطراف این میز نشسته اند، هیچ کدام طرفدار یک جنگ سرد با چین نیست". جانسون درباره روسیه نیز اشاره کرد که به روابط با روسیه همیشه امیدوار است.
عکس العمل چین و روسیه به اجلاس ناتو
چین و روسیه به بیانیه پایانی ناتو عکس العمل نشان دادند. وزارت خارجه چین اعلام کرد: "ناتو باید از "تئوری تهدید چین" دست بردارد. زیرا این مسئله ذهنیتی باقی مانده از جنگ سرد است. ما هیچ تهدید سیستماتیکی علیه هیچ کشوری نیستیم، ولی اگر کشوری، تهدیدی سیستماتیک علیه ما نشان دهد بی جواب نمی ماند".
پوتین در مصاحبه با NBC اظهار داشت: "روابط آمریکا و روسیه قربانی سیاست های داخلی آمریکا شد. تاسف آور است که ناتو فضای سایبری را"میدان جنگ" اعلام کرده است. پوتین اضافه کرد که روابط روسیه و چین را ادامه و گسترش خواهد داد، و ساخت چهارمین ناو هواپیما بر چین نیز تهدیدی برای روسیه بشمار نمی رود".
روابط ترکیه - آمریکا در چارچوب ناتو
"وندی شرمان" (Wendy Sherman) معاون وزیر خارجه آمریکا قبل از اجلاس ناتو به ترکیه سفر کرده، و شرایط آمریکا در خصوص روابط ترکیه - آمریکا را به اطلاع مقامات وزارت خارجه ترکیه رسانده بود. فشرده شروط آمریکا از این قرار بود:
- ترکیه باید از راه انداختن سیستم های دفاعی S- 400 خوداری کرده و در این خصوص ضمانت کتبی به آمریکا بدهد که از این سیستم ها استفاده نخواهد کرد. حق بازرسی و اطمینان از عدم استقرار آنها به عهده آمریکا خواهد بود!
- حمایت آمریکا از PKK/YPG/PYD صرفا برای مبارزه با داعش است، ترکیه نباید نگران این موضوع باشد، و به سرکوب PKK پایان دهد!
- آمریکا نگران "دموکراسی" و "حقوق بشر" در ترکیه است، و از خروج ترکیه از "قرار داد استامبول" عمیقا دچار یاس شده است!
وندی شرمان با ماسکی که رویش "قرار داد استامبول متعلق به ماست" نوشته شده بود، در گفتگوها شرکت می کرد!
معنی شرط و شروط آمریکا چیست؟
- ترکیه باید از خیر سیستم های دفاعی روسیه بگذرد و از سیاست های ناتو علیه روسیه حمایت کند، درغیر این صورت تحریم های جدیدی علیه ترکیه اعمال خواهد شد.
- آمریکا اعلام می کند که به حمایت از PKK/YPG/PYD ادامه خواهد داد تا بتواند سوریه را تجزیه و به سرنوشت عراق دچار کند. در حالیکه همه آنها خطوط قرمز ترکیه محسوب می شوند، زیرا: قبول حمایت آمریکا از PKK/YPG/PYD بمعنای قبول تجزیه سوریه است که در قدم بعدی قبول تجزیه ترکیه و ایجاد کردستان بزرگ، یعنی تاسیس اسرائیل دوم است.
- اگر ترکیه، سیستم های دفاعی S- 400 را کنار بگذارد، توازن حساسی که بین روسیه و ترکیه ایجاد شده، بهم خورده و روابط ترکیه نه تنها با روسیه بلکه با چین، ایران و عراق زیرو رو خواهد شد، و ترکیه متفقین خود در مقابل تهدید آمریکا را از دست خواهد داد. خرید سیستم های دفاعی از روسیه، نه یک ترجیح تسلیحاتی که یک ترجیح استراتژیک برای ترکیه محسوب می شود. زیرا، در "کانسپت امنیت ملی" ترکیه، خطر از طرف متحد ترکیه در ناتو، یعنی از آمریکا متوجه ترکیه است، و ترکیه با تشخیص این خطر، و با توسل به سیستم های دفاعی روسی، به یک آرایش دفاعی استراتژیک دست زده است.
- همچنین، آشکار است که، استفاده از چماق "حقوق بشر" و "دموکراسی" و اینبار "قرار داد استامبول" (خشونت علیه زنان) در ترکیه، برای تحمیل شرایط آمریکا به ترکیه است. این چماق علیه ترکیه و هر کشور دیگری که در مقابل تحمیلات آمریکا مقاومت کند، بکار گرفته می شود. (*)
یک روز قبل از حرکت اردوغان به بروکسل جهت شرکت در اجلاس ناتو، ترکیه پیامی به اجلاس نانو فرستاد. طیب اردوغان در یک گردهمایی مطبوعاتی اظهار داشت: "اخیرا، مهم ترین قرارداد را با بزرگترین شریک تجاری مان چین امضاء کردیم. قبلا، قرار داد SWAP با چین به ارزش 2.4 میلیارد دلار داشتیم، امروز قرارداد جدیدی به ارزش 3.6 میلیارد دلار دیگر امضاء کرده و مجموع قرار داد تجاری از این طریق را به 6 میلیارد دلار رساندیم". ( 46 میلیارد لیر ترک / 35 میلیارد یووان) اعلام قرارداد جدید SWAP با چین، در واقع پیامی به اجلاس ناتو و آمریکا بود مبنی بر اینکه ترکیه از دوستی، و گسترش روابط اقتصادی - سیاسی با چین عقب نشینی نخواهد کرد، و تسلیم فشارهای آمریکا نیز نخواهد شد.
همچنین، در بیانیه اجلاس "شورای امنیت ملی" ترکیه (MGK)، که قبل از اجلاس ناتو برگزار گردید (2 ژوئن) بر روی موارد زیر تاکید شده بود:
- عملیات نظامی ترکیه در سوریه و عراق علیه پ - ک - ک و شاخه های آن، برای تامین امنیت مرزهای ترکیه و امنیت همسایگان مان بدون وقفه ادامه خواهد یافت.
- در قبرس، راه حل حاکمیت برابر و مستقل دو دولت، با عزم راسخ عملی، و برای حفظ تمامی حقوق، و منافع خلق ترک قبرس، هرگونه تدبیری اتخاذ خواهد شد.
- در دریای اژه و مدیترانه برای حفظ منافع ملی ترکیه تمامی کوشش ها ادامه خواهد یافت.
- حملات اسرائیل علیه فلسطین در چارچوب جنایت جنگی محسوب خواهد شد.
جمع بندی از اجلاس ناتو، و روابط ترکیه - آمریکا
پروفسور دکتر "حسن اونال" Hasan Ünal استاد روابط بین الملل، در جمع بندی اجلاس ناتو و روابط ترکیه - آمریکا اظهار داشت:
"در اجلاس ناتو دستور کار اصلی چین بود. در این اجلاس از تهدید چین سخن گفته شد، که چین پنهانی نیروهای مسلح خود را گسترش می دهد. از سیاست های زورگویانه چین صحبت شد، از اینکه چین به پخش اطلاعات غلط (Disinformation) ادامه می دهد، ولی در این خصوص هیچ سند و مدرک و یا نمونه ای اثباتی ارائه نشد. ولی، کشوری که در جهان بیشترین اطلاعات غلط را پخش می کند، خود آمریکاست. آمریکا وقتی به سازمانهای ترور اسلحه می دهد، این موضوع را چگونه توضیح خواهد داد؟ در بیانیه پایانی، ماده های زیادی علیه چین وجود دارد، که درک آن نیز غیرممکن است. آمریکا به گوباچف قول داده بود که ناتو گسترش نخواهد یافت. ولی به قولی که داده بود، وفا نکرد. ناتو، بسمت روسیه گسترش یافت. امروز هم، شبه جزیره کریمه بهانه ای برای توسعه بیشتر ناتو به سمت روسیه شده است. ولی در اینجا واقعیتی نادیده می شود، واقعیت این است که اینبار شیرازه خود ناتو از هم می پاشد".
حسن اونال در خصوص دیدار بایدن - اردوغان گفت:
"اردوغان و بایدن در یک موضوع به توافق رسیدند، و آن اینکه توافق کردند که در هیچ موضوعی بتوافق نرسیدند. آمریکا ثابت کرد که در تمامی رئوس سیاست خارجی ترکیه، دشمن ترکیه است. فریب تبلیغات رسانه های غرب و دنباله روهای وطنی آنها در ترکیه را نخورید، هیچ نتیجه ای از اجلاس ناتو حاصل نشد، جز اینکه، ما هیچ جنگ سرد جدیدی علیه چین نمی خواهیم".
"در اختلافات اساسی بین ترکیه - آمریکا نیز، هیچ گونه تغییراساسی صورت نگرفت. این اختلافات کدامند؟
- حمایت آمریکا از PKK/YPG . آمریکا با عوام فریبی می خواهد این موضوع را که PYD/YPG/SDG با PKK فرق دارند را به ترکیه تحمیل کند! آمریکا قصد دارد PKK را به نیروی عمده در سوریه و عراق تبدیل کند، و از سیاست های ترکیه در مورد سرکوب PKK خشمگین است. ترکیه اعلام کرد که به عملیات نظامی علیه PKK در سوریه و عراق را قاطعانه ادامه خواهد داد.
- خرید سیستم های دفاع هوایی از روسیه و همکاری در زمینه صنایع و تکنولوژی دفاعی با روسیه. آمریکا خواهان پایان دادن همکاری ترکیه در این زمینه ها با روسیه است. در این خصوص هیچ نتیجه ای به نفع آمریکا در اجلاس ناتو حاصل نشد. ترکیه رسما اعلام کرد که در این زمینه ها سیاست های خود را کماکان ادامه خواهد داد.
- ترکیه بر روی راه حل دو دولت در قبرس و آغاز تلاش های دیپلماتیک برای شناساندن قبرس شمالی در جهان تاکید کرد.
- دفاع از منافع سیاسی - اقتصادی ترکیه، ادامه اکتشاف نفت و گاز در دریای مدیترانه، تعیین حدود مرزهای دریایی با لیبی، حمایت همه جانبه از جمهوری آذربایجان در احقاق حقوق جمهوری آذربایجان در مسئله قره باغ. همکاری همه جانبه با کشورهای "آستانا". گسترش روابط سیاسی - اقتصادی با چین در مقابل تهدید های روز افزون آمریکا تاکید کرد".
توضیح:
(*) روزنامه "یئنی شفق" درباره روابط آمریکا- ترکیه یک نظر سنجی انجام داد، حاصل نظر سنجی: "آمریکا یک مشکل امنیتی برای ترکیه است"، بود. طبق این نظر سنجی، شهروندان ترک، آمریکا را "غیرقابل اعتماد ترین کشور" اعلام کردند. زیرا، آمریکا با دشمنان ترکیه PKK/PYD/ FETÖ همکاری و از آنها حمایت می کند. طبق این نظر سنجی، پیش بینی می شود که در 10 سال آینده، مهمترین تهدید علیه ترکیه فعالیت های آمریکا در منطقه خواهد بود. مردم ترکیه خواستار عدم همکاری با آمریکا در زمینه سیاست خارجی هستند".
برای مطالعه تفصیلی این نظر سنجی می توانید به لینک زیر مراجعه کنید.
دیدگاه و نظرات ابراز شده در این مطلب، نظر نویسنده بوده و لزوما سیاست یا موضع ایرانگلوبال را منعکس نمی‌کند.
توجه داشته باشید کامنت‌هایی که مربوط به موضوع مطلب نباشند، منتشر نخواهند شد!
افزودن دیدگاه جدید