وزیر خارجه ایران روز دوشنبه در عمان چه می‌کرد؟ این سئوالی است که تحلیل‌گر اسرائیلی در مقاله‌ای که روز دوشنبه در روزنامه «اورشلیم پست» این کشور منتشر شد مطرح کرده است.
حسین امیر عبداللهیان، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی، طی این سفر در مسقط با محمد عبدالسلام، مذاکره‌کننده ارشد دولت حوثی‌ها در یمن، مذاکره کرد؛ دیداری که نشانی دیگر از به رسمیت شناختن این دولت است که در رسانه‌های ایران به عنوان «دولت نجات ملی یمن» خوانده می‌شود. او در ضمن با فهد بن محمود آل سعید، معاون سلطان عمان، و بدر بن حمد ابوالسعیدی، وزیر خارجه عمان، نیز گفتگو کرد.
فرنتزمن در تحلیل خود به این اشاره کرد که عمان هم با ایران روابط نزدیک دارد و هم علیرغم نداشتن روابط رسمی با اسرائيل با این کشور تماس‌هایی برقرار کرده است. بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، در سال ۲۰۱۸ به دیدار این کشور رفت و با سلطان قابوس، حاکم وقت عمان، دیدار کرد. سلطان قابوس پیش از آن از شیمون پرز نیز پذیرایی کرده بود. فرنتزمن در تحلیل موضع مسقط نوشت: «عمان خود را به عنوان نوعی کشور میانجی یا بی‌طرف در تقلاهای منطقه قرار داده است. درگیر هیچ یک از تخاصم‌های مختلف در منطقه نیست. همین است که ایران، کشورهای خلیج [فارس] و سایر کشورها به دنبال ارتباط با آن هستند.»
اسرائیل در سال ۲۰۲۰ موفق به عادی‌سازی روابط خود با چهار کشور عربی امارات متحده عربی، بحرین، سودان و مراکش تحت عنوان «صلح ابراهیم» شد. این کشور به دنبال گسترش این روابط است و عمان از جمله کشورهایی است که گفته می‌شود مورد هدف دیپلمات‌های اسرائیلی قرار دارند.
تحلیل‌گر اسرائیلی با اشاره به اینکه وزیر خارجه ایران قصد دارد به چین سفر کند این سئوال را مطرح کرد که چرا عمان مقصد اول این سفر مهم بوده است. او که این مطلب را پیش از انجام جلسات امیرعبداللهیان منتشر کرد نوشت: «گزارش‌ها در ایران اطلاعات چندانی نداده‌اند و تنها می‌گویند که امیر عبداللهیان قرار است با مقامات عمانی دیدار کند.»
فرنتزمن اشاره کرد که مذاکرات در یمن و جنگ داخلی این کشور احتمالا در دستور کار سفر قرار خواهند داشت. او افزود: «مذاکرات ایران در عمان در ضمن می‌تواند با هدف ترمیم روابط با سایر کشورهای خلیج [فارس] در مورد مسائل دریایی و نظامی در دریای عمان باشد؛ جایی که محل تنش بین ایران و سایر کشورها بوده است.» او در ضمن اشاره کرد که میزان بازرگانی بین عمان و ایران تنها یک میلیارد دلار است که رقم چندانی نیست. طرف ایرانی گفته این میزان می‌تواند به پنج میلیارد دلار برسد و در ضمن به آزاد شدن برخی دارایی‌های مسدود شده ایران در عمان (بخاطر تحریم‌های آمریکا) اشاره کرده است. تحلیل‌گر اسرائيلی در پایان نوشت که بزرگ بودن هیئت اعزامی وزارت خارجه ایران نشان‌دهنده این است که گفتگوها «احتمالا قرار است به مسائلی فرای بازرگانی بپردازند.»
امیرعبداللهیان در دیدار خود با معاون سلطان به نقش مهم سلطان قابوس فقید در شکل‌گیری روابط دو کشور ادامه کرد و بر ادامه مناسبات آنها در دوره حاکم جدید، سلطان هیثم، تاکید کرد. جالب اینجا است که «نقش مهم» که وزیر خارجه جمهوری اسلامی به آن اشاره می‌کند به حمایت قاطع نظامی محمدرضا شاه پهلوی در دهه ۱۹۷۰ از سلطان قابوس در مقابله نظامی با چریک‌های چپ‌گرای عمانی برمی‌گردد که در آن هنگام از حمایت سازمان‌های مخالف شاه همچون مجاهدین خلق و فداییان خلق نیز برخوردار بودند.
امیرعبداللهیان از حضور هیئت عالی‌رتبه عمانی در مراسم تحلیف ابراهیم رئیسی تشکر کرد و گفت عمان به عنوان یکی از کشورهای منطقه در اولویت سیاست خارجه دولت جدید قرار دارد. او گفت تهران آماده همکاری با مسقط در زمینه‌هایی همچون حمل و نقل، انرژی، گردشگری و خطوط هوایی است. او در ضمن گفت جمهوری اسلامی «هیچ محدودیت و استثنایی در برقراری روابط خوب با کشورهای منطقه» قائل نیست؛ گفته‌ای که می‌تواند نشان از خواست جمهوری اسلامی برای ترمیم روابط با عربستان سعودی و متحدینش در منطقه باشد.
در موضوع یمن، وزیر خارجه جمهوری اسلامی به مقام عمانی گفت که تهران از «راه‌حل سیاسی و مبتنی بر گفتگو» حمایت می‌کند. او در ضمن از تلاش‌های عمان برای انتقال «سفیر شهید کشورمان در یمن به تهران» تشکر کرد. ایران از حوثی‌ها در جنگ‌شان علیه دولت قانونی یمن حمایت نظامی می‌کند و سفیر نام‌برده، حسن ایرلو، نیز از فرماندهان سپاه پاسداران بود که با هماهنگی مسقط و ریاض به ایران فرستاده شد و مدتی کوتاهی بعد در مرگی مشکوک درگذشت.
کشته شدن ایرلو موضوع صحبت امیرعبداللهیان با عبدالسلام نیز بود. مقام حوثی‌ها به وزیر خارجه در این مورد تسلیت گفت و از حمایت‌های تهران از «مردم یمن» قدردانی کرد.
وزیر خارجه ایران به مقامات عمانی در مورد مذاکرات وین نیز گزارش داد و گفت ایران می‌خواهد به «تواق خوب» برسد. معاون سلطان عمان در مقابل به تاریخ و فرهنگ غنی ایران و روابط نزدیک و برادرانه دو کشور اشاره کرد.
عبداللهیان وزیر خارجه ایران تاکید کرد که تهران نمی‌پذیرد که مذاکرات وین طولانی شود.
رویداد۲۴: حسین امیرعبداللهیان وزیر خارجه ایران تاکید کرد که تهران نمی‌پذیرد که مذاکرات وین طولانی شود. وی همچنین گفت که به توافق خوب نزدیک شده ایم، اما دستیابی به آن در مدت زمان کوتاه به اراده و حسن نیت طرف مقابل بستگی دارد. وی در گفتگوی تلویزیونی تاکید کرد که آمریکا می‌خواهد در برابر ۱۰ امتیازی که می‌گیرد یک امتیاز بدهد و ایران این موضوع را نمی‌پذیرد.
وزیر خارجه ایران همچنین تاکید کرد که مذاکرات وین وارد مسیر مناسب و خوب شده است. وی همچنین نسبت به دستیابی به یک اتفاق خوب در کمترین زمان ممکن ابراز امیدواری کرد.
مذاکرات غیرمستقیم وین میان ایران و آمریکا و با حضور روسیه، چین، انگلیس، فرانسه و آلمان از آوریل گذشته و با هدف احیای توافق هسته‌ای ایران آغاز شد. دولت ترامپ در سال ۲۰۱۸ از توافق برجام خارج شد و تحریم‌های شدیدتری را علیه ایران اعمال کرد. ایران در مقابل تعهدات خود را نسبت به برجام کاهش داد و برنامه هسته‌ای خود را به طور قابل توجهی گسترش داد.
روز گذشته، هشتمین روز از هشتمین دور مذاکرات احیای برجام یا آنطور که دولت رئیسی می‌گوید، مذاکرات رفع تحریم‌ها بود. در این روز شاهد استفاده مذاکره کنندگان از کلمه «پیشرفت» در مذاکرات بودیم. یک روز پیش از آن میخائیل اولیانوف مذاکره کننده ارشد روسیه در وین با انتشار توییتی نوشته بود که پیشرفت ادامه دارد، اما دستبابی به راه حل نیازمند زمان و تلاش‌های بیشتر است.
بیشتر بخوانید: درگیری آمریکا با سه جبهه در وین/ آیا برجام به مرگ طبیعی دچار می‌شود؟
در همین راستا و در میان ابراز خوش بینی مذاکره کنندگان ایرانی و غربی، روزنامه رای الیوم در گزارشی به نقل از منابع آگاه خبر داد که موانع در مسیر گفتگو‌های ایران و کشورهای حاضر در مذاکرات وین در دوره‌های گذشته برداشته شده است و توافقی موقت ۲ ساله در این دور از گفتگوها حاصل شده است.
این خبر به سرعت با واکنش ایران مواجه شد و در ابتدا یک مقام آگاه ایرانی انتشار چنین خبری را نادرست خواند و تاکید کرد خبر روزنامه الرای الیوم درباره حصول توافق موقت ۲ ساله در وین «کاملا غلط و ساختگی» است.
پس از آن، صبح امروز سخنگوی وزارت خارجه نیز به این خبر واکنش نشان داد و با بیان اینکه به مذاکرات نه خوش بین هستیم و نه بد بین، در پاسخ به سوال خبرنگاری درباره صحت اخبار حصول توافق موقت در وین نیز به گفتن این جمله که به دنبال توافقی پایدار هستیم اکتفا کرد.
در متن مذاکرات وین چه می گذرد؟
جزئیات منتشر شده از متن مذاکرات در رسانه‌های عربی آمده است که در پایان مذاکرات وین برای احیای برجام در دولت روحانی تنها ۷ پرانتز باقی مانده بود. پس از روی کار آمدن دولت رئیسی و از سر گیری مذاکرات با حضور تیم جدید ایران، ۵ پرانتز به آنها افزوده و در مجموع ۱۲ پرانتز شامل مواردی که نیازمند گفتگو‌های بیشتر است در متن برجام باقی مانند. پس از آن بود که صدای اعتراض اروپایی‌ها بلند شدن و عنوان کردند که ایران به مذاکرات دولت روحانی پایبند نیست.
در پایان دور هفتم مذاکرات در مجموع ۱۲۰ صفحه توافق نگارش شده بود، تا اواسط دی ماه جاری متن مذاکرات به ۱۵۰ صفحه رسید و دولت رئیسی در جریان مذاکرات دور هشتم ۳۰ صفحه بر آن افزود. در طول این مذاکرات دور هشتم و دور نهم تا به امروز مذاکرات بر برنامه هسته‌ای ایران متمرکز بوده است و خبری از مذاکره بر سر رفع تحریم‌ها نبوده.
موارد مورد اختلاف میان ایران و غرب ۴ موضوع است که همچنان مورد بحث و بررسی است. نخست بحث اقدامات هسته‌ای ایران، دوم رفع تحریم ها، سوم تضمین عدم خروج آمریکا از برجام و چهارم راستی آزمایی تحریم‌ها بوده است و تا به امروز اکثر پیشرفت‌ها در حوزه هسته‌ای و اقدامات ایران بوده است.
در رابطه با اقدامات هسته ای، اروپا بر سر چند مورد پافشاری می‌کنند، نخست سانتریفیوژ‌های پیشرفته ایران است که بعد از خروج آمریکا از برجام، ایران آنها را به کار گرفت. مساله دوم، بحث اورانیوم غنی شده ۶۰ درصد و فلز اورانیوم است. در مذاکرات دوره روحانی، طرف غربی پیشنهاد نابود کردن سانترفیوژ‌ها را مطرح کرد که ایران آن را نپذیرفت. روسیه یک پیشنهاد بینابینی مطرح کرد و آن انتقال موارد سانترفیوژ‌ها جمع شده و زیر نظر آژانس در تهران انبار شوند.
با روی کار آمدن رئیسی، این موضوع همچنان لاینحل باقی ماند. همچنین موضوع مواد هسته‌ای ایران شامل اورانیوم غنی شده ۶۰ درصد نیز حل نشده باقی ماند. در مذاکرات دولت رئیسی پیشنهادات دیگری مطرح شد. در رابطه با سانتریفیوژ‌ها ظاهرا طرف اروپایی راضی به صرف پلمپ شدن این مواد در تهران نشده است و برای طولانی کردن دوره بازگشت اقدامات هسته‌ای ایران پیشنهاد تخریب زیرساخت مدار الکترونیک سانترفیوژ‌ها را مطرح کرد. همچنین طبق گزارش‌های مطبوعاتی طرف‌های غربی پیشنهاد انتقال مواد هسته‌ای ایران به روسیه را مطرح کردند. طبق این گزارش‌ها قرار شده است که در صورت توافق این مواد به روسیه منتقل شوند و در صورت خروج دوباره آمریکا از برجام این مواد به ایران بازگردانده شوند.
در رابطه با راستی آزمایی طرف‌های غربی به طور کلی پذیرفتند که ایران راستی آزمایی انجام دهد، اما این روند تنها چند روز باید به طول انجامد. در مورد تضمین‌های مورد نظر ایران نیز دشواری‌های بسیاری وجود دارد. پیشنهاداتی در این باره مطرح شده، اما همچنان این موضوع لاینحل باقی مانده است.
با توجه به موارد حل شده و همچنین مواردی که لاینحل باقی مانده است، گزینه توافق موقت که به آزاد شدن دارایی‌های ۷ میلیاردی ایران در کره جنوبی می‌انجامد می‌تواند محتمل‌ترین گزینه روی میز مذاکرات وین باشد.
افزودن دیدگاه جدید