ایرج پزشک‌زاد نویسنده شهیر ایران معاصر در لس‌آنجلس در سن ۹۴ سالگی فوت کرده است

نویسنده و طنزپرداز و خالق شاهکاری همچون دایی جان ناپلئون در سال ۱۳۰۶ در تهران متولد شد. ایرج پزشکزاد تحصیلات آکادمیک خود را در ایران و فرانسه و رشته حقوق به پایان رساند و مدتی هم به شغل قضاوت مشغول بود.

پزشکزاد در ادبیات ایران به خاطر طنزهای دلنشین‌اش مشهور است. به خصوص رمان دایی جان ناپلئون که بسیاری آن را پیشروترین رمان طنز در ادبیات فارسی می‌دانند.

این رمان که در سال ۱۳۴۹ منتشر شد، آنقدر جذاب بود که در نهایت ناصر تقوایی را واداشت تا در سال ۱۳۵۵، با اقتباس از این رمان، یک مجموعه تلویزیونی بسازد که بسیار هم از آن استقبال شد و جزء ماندگارترین آثار پرونده هنری ناصر تقوایی نیز هست.

خانواده نیک اختر، حافظ ناشنیده پند و پسر حاجی باباجان از جمله دیگر آثار اوست و شوایک سرباز پاکدل اثر یاروسلاو هاشک از جمله مهمترین ترجمه‌های اوست.

در بخشی از کتاب حافظ ناشنیده پند اثر ایرج پزشکزاد می‌خوانیم:

سوسن، با همه‌ی عزتی که نزد شمس‌الدین دارد، به چشم من مزاحم‌ترین موجود دنیاست. حین خواندن و نوشتن، کافی است که آستین پیراهن یا بندی از جامه‌ی یکی از ما تکان بخورد، تا سوسن برای بازی روی آن بجهد و کارمان را تا وقتی بخواهد متوقف کند.

ایرج پزشکزاد

تنها بی بی خاور است که جرات می‌کند از خرابکاری‌های سوسن انتقاد کند. حتی گاهی تهدید می‌کند که نصف شبی او را در کیسه می‌برد بیرون دروازه‌ی سعادت آباد می‌اندازد که شمس‌الدین با خنده می‌گوید که او هم به گزمه‌های حکومت خواهد رساند که بی بی، خلیفه عباسی المعنضد را المعتزل، یعنی خاک بر سر نامیده، تا مزه شلاق گزمه‌های امیر مبارز را بچشد.

آن روز، زیر درخت نارنج، کنار باغچه‌ی خانه مشغول کار بودیم که به دنبال حرکت پر در دست شمس‌الدین، سوسن روی آن پرید و مشغول بازی شد. شمس‌الدین به او تشر عاشقانه‌ای زد:

-نازنین سوسن! با این کارشکنی‌های تو در کار حکیم سنائی، گمان نکنم رساله تا روز جمعه تمام بشود.

با تعجب پرسیدم:

-مگر قرار بود تا جمعه حاضر بشود؟

-نه، ولی چون جمعه پیش کلو فخرالدین مهمانیم، فکر کردم شاید بتوانیم تحویلش بدهیم.

کتاب هنوز خیلی کار داشت و ممکن نبود تا جمعه تمام بشود. اما شمس‌الدین راهی پیدا کرده بود که مطلبی را غیر مستقیم به من برساند. بعد توضیح داد که چطور کلو فخرالدین او و مرا به ضیافتی دعوت کرده است.

چون در آن اوضاع و احوال شهر رفتن به چنین مهمانی را هیچ مصلحت نمی‌دیدم، برای اینکه پای او را هم در این راه سست کنم، با لحن خشک و قاطعی گفتم که من به این مهمانی نخواهم رفت. شمس‌الدین سری تکان داد و با ملایمت گفت که در این صورت او هم نخواهد رفت. و انگار برای قطع این بحث بود که ناگهان از جا جست.

-ای داد! سوسن، گل را می‌‌شکنی!

و به دنبال گریه دوید.

در گذشته، این مهمانی‌های بزرگان از اهل شعر و ادب بسیار رایج بود. آنها به تقلید شاه شیخ که جمعی از شاعران را به دربار خود جلب کرده بود، حتی اگر از شعر و ادب چیزی نمی‌فهمیدند، می‌کوشیدند با دعوت از شاعران به مهمانی‌هاشان چهره‌ی ادب پروری به خود بگیرند و از این بابت به یکدیگر فخر می‌فروختند.

خرید کتاب دایی جان ناپلئون

وی در ایران و فرانسه تحصیل کرد و مدتی نیز به قضاوت در دادگستری مشغول بود و پس از آن به وزارت خارجه رفت و همزمان نویسنده ستون طنز "آسمون ریسمون" در مجله فردوسی نیز بود.

او کار نویسندگی را را در اوایل دهه ۱۳۳۰ با نوشتن داستان‌های کوتاه برای مجله‌ها و برگردان نوشته‌های ولتر، مولیر و چند رمان تاریخی آغاز کرد.

پس از انقلاب سال ۱۳۵۷ آقای پزشک‌زاد به فرانسه رفت و عضو شورای نهضت مقاومت ملی به رهبری شاپور بختیار شد و برای نهضت چند کتاب نوشت.

یکی از معروف‌ترین آثار ایرج پزشک‌زاد رمان دایی جان‌ ناپلئون است که آن را در سال ۱۳۴۹ نوشت و شهرت او زمانی بیشتر شد که سریال تلویزیونی دایی جان ناپلئون، ساخته ناصر تقوایی، بر اساس قصه‌ای که او نوشته بود ساخته شد.

از جمله آثار دیگر ایرج پزشک‌زاد، کتابهای "ماشا الله خان در بارگاه هارون الرشید" و "حاج مَم جعفر در پاریس" است.

او بعد از انقلاب، در فرانسه و آمریکا زندگی می‌کرد.

 

وی در ایران و فرانسه تحصیل کرد و مدتی نیز به قضاوت در دادگستری مشغول بود و پس از آن به وزارت خارجه رفت و همزمان نویسنده ستون طنز "آسمون ریسمون" در مجله فردوسی نیز بود.

او کار نویسندگی را را در اوایل دهه ۱۳۳۰ با نوشتن داستان‌های کوتاه برای مجله‌ها و برگردان نوشته‌های ولتر، مولیر و چند رمان تاریخی آغاز کرد.

پس از انقلاب سال ۱۳۵۷ آقای پزشک‌زاد به فرانسه رفت و عضو شورای نهضت مقاومت ملی به رهبری شاپور بختیار شد و برای نهضت چند کتاب نوشت.

یکی از معروف‌ترین آثار ایرج پزشک‌زاد رمان دایی جان‌ ناپلئون است که آن را در سال ۱۳۴۹ نوشت و شهرت او زمانی بیشتر شد که سریال تلویزیونی دایی جان ناپلئون، ساخته ناصر تقوایی، بر اساس قصه‌ای که او نوشته بود ساخته شد.

از جمله آثار دیگر ایرج پزشک‌زاد، کتابهای "ماشا الله خان در بارگاه هارون الرشید" و "حاج مَم جعفر در پاریس" است.

او بعد از انقلاب، در فرانسه و آمریکا زندگی می‌کرد.

ایرج پزشک‌زاد (الف. پ. آشنا) (زادهٔ ۱۳۰۶^[۱] از نویسندگان و طنزپردازان ایرانی معاصر بود. او بیشتر به خاطر آفرینش رمان دایی‌جان ناپلئون و شخصیتی به همین نام شناخته می‌شود.^[۲] در سال ۱۳۵۵ مجموعهٔ تلویزیونی دایی‌جان ناپلئون توسط ناصر تقوایی برگرفته از این رمان ساخته شد. کتاب دایی جان ناپلئون در سال ۱۹۹۶ میلادی توسط دیک دیویس به زبان انگلیسی برگردان شده‌است. وی در ۲۲ دی ۱۴۰۰ در سن ۹۴ سالگی در لس‌آنجلس فوت کرده است

پزشک‌زاد در سال ۱۳۰۶ در تهران زاده شد. پدرش حسن پزشکزاد یک پزشک و مادرش شاهزاده فکری ارشاد دختر مؤیدالممالک فکری ارشاد بود. معزدیوان فکری نیز دایی او بود. وی پس از تحصیل در ایران و فرانسه در رشتهٔ حقوق دانش‌آموخته شد و به مدت پنج سال در ایران به قضاوت در دادگستری مشغول بود. پس از آن به خدمت در وزارت امور خارجه ایران ادامه داد و آخرین سمتش مدیرکل روابط فرهنگی بود.^[۳][۴]

 

آذر ۱۳۸۷

وی کار نویسندگی را در اوایل دهه ۱۳۳۰ با نوشتن داستان‌های کوتاه برای مجله‌ها و برگردان نوشته‌های ولتر، مولیر و چند رمان تاریخی آغاز کرد.^[۴] او هنگام کار در وزارت امور خارجه، نویسنده ستون طنز «آسمون ریسمون» در مجله فردوسی نیز بود.^[۳]

ایرج پزشکزاد شیفته سعدی است.^[۵]

پزشک‌زاد دربارهٔ خود می‌گوید:

از پدری پزشک و مادری معلم به دنیا اومدم. تحصیلات ابتدایی و متوسطه در تهران و تحصیلات عالیه رو در فرانسه در رشته حقوق گذراندم. بعد از فارغ‌التحصیلی به استخدام وزارت امور خارجه درآمدم و به عنوان دیپلمات تا انقلاب در اونجا کار کردم. بعد از انقلاب از کار اخراج شدم به طوری که حتی حقوق بازنشستگی هم شامل حالم نشد. بعد از اون به فرانسه برگشتم و به کار روزنامه‌نگاری و قلم زنی و نوشتن اراجیف مشغول شدم.

پس از انقلاب ۱۳۵۷ ایران به فرانسه رفت و عضو شورای نهضت مقاومت ملی شد که با رهبری شاپور بختیار تشکیل شده بود. وی برای نهضت چند کتاب نوشته که نمونه آن «مروری بر واقعه ۱۵ خرداد ۱۳۴۲» است.