● زنان

مقاله زیر در رابطه با تجاوزهای جنسی فراوانی که در خلال جنگ و مناقشات کنونی منطقه ما نسبت به زنان صورت می گیرد تنظیم شده است اما روشن است که این نگاه را می توان به هر نوع تخریب و نابودی جسم و جان زنان مانند وقایع اسید پاشی و هم چنین قتل های ناموسی نیز تعمیم داد.

مجمع جهانی اقتصاد با بررسی شاخص‌های اقتصادی، آموزشی، بهداشتی و سیاسی گزارشی از شکاف جنسیتی و فاصله میان زنان و مردان کشورهای مختلف در بهره‌مندی از فرصت‌ها و مشارکت در امور مختلف منتشر کرده است.

قسمت عمده زنان ایرانی از حقوق ابتدایی خود آگاهی ندارند و دلیلی برای مبارزه یا فرهنگ‌سازی مبارزه در خانواده ندارند و همین امر باعث شده که این مبارزه جنبه سراسری پیدا نکند. نصف جامعه ایران را زنان تشکیل می‌دهند و در ایران کل جامعه را تربیت می‌کنند و عدم آگاهی زن بر حقوق و آزادی‌های فردی و نقشی که متواند در ساختار فرهنگی اجتماع ایفا کند، نتیجه‌ای فاجعه‌بار به همراه دارد.

«فاطمه سیاح» در آذرماه سال 1325 در مجله بانو در مقاله ای تحت عنوان «خانم اگر به مجلس شورای ملی رفتید برای خانمها چه می كنید؟» اولین زن ایرانی بود كه قلمی روزنامه نگارانه درباره حضور زنان در مجلس زد. او نوشت: «باید دانست كه در نخستین انتخابات، زنان اقلیت بسیار كوچكی را تشكیل خواهند داد. حتی در كشورهایی كه زنان سالهاست حقوق خود را به دست آورده اند تعداد نمایندگانشان قابل ملاحظه نیست و برای آنكه قلت تعداد خود را در قبال مردان جبران كنند باید اتحادشان بیش از آنان باشد.

اگر می خواهید 50 درصد جامعه فقط رأی بدهند و به خانه برگردند و فاقد هر حق و امتیازی در جامعه باشند این نشدنی است. گفتن ندارد که هوش و استعداد و توانایی های یک زن «به عنوان انسان» فراتر از تحمیل شماست. یک زن قادر است دانشمند باشد، در عین حال که مادر هم باشد و نقش زنانه خود را در جامعه و خانواده به درستی ایفا کند.

وقتی به دنیا آمدم، همه آنچه می دیدم و می شنیدم به من پیام می داد که تو دختری و «غیر از چهاردیواری خانه» جایی در این جهان مردانه نداری. از تلویزیون، کلاس درس، و روزنامه هایی که خانواده می خرید، تا عکس ها و پوسترها و نقاشی ها بر دیوارهای شهر و... همگی از تصاویر مردانی انباشته شده بود که رئیس جمهور، وزیر، نمایندۀ پارلمان، مسئول مملکت، فرمانده، و دولتمرد بودند.

شهلا اعزازی که خود یکی از امضاء کنندگان اولیه این کمپین است، گفت: «تعداد زنان واجد شرایط کم نیستند و تاکنون به دلایل متعددی از جمله عدم ضرورت و عدم علاقه اقدامی در این زمینه انجام نداده اند.» وی همچنین از شرط دیگر زنان مورد نظر کمپین برای کاندیداتوری که برابری طلب بودن و فعالیت آنان در زمینه مسائل زنان است سخن گفت.

مطلب حاضر به قلم شیرین کریمی، معرفی، بررسی و نقد کتاب «گفتمان زنانه، روند تکوین گفتمان زنانه در آثار نویسندگان زن ایرانی» اثر سیدعلی سراج است که به تازگی توسط انتشارات روشنگران و مطالعات زنان منتشر شده است:

در خردادماه 1392 پس از مطرح شدن سیاست افزایش جمعیت و تصویب مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی در راستای این هدف و ابلاغ آن به دولت، نمایندگان مجلس نیز طرحی به نام «طرح جامع جمعیت و تعالی خانواده» بر مبنای این مصوبه با 55 ماده و امضای 50 نفر از نمایندگان مجلس تقدیم مجلس کردند که پس از بررسی در کمیسیون بهداشت و فرهنگ و حذف چند ماده از آن از طرف کمیسیون فرهنگی مجلس در قالب 50 ماده برای تصویب به صحن علنی مجلس اورده شد.

یکی از نکات مهم پیش‌بینی وضعیت شاخص‌های اقتصادی توجه به روند گذشته آنها است. بحران بیکاری یکی از مشکلات اساسی اقتصاد ایران در سال‌های اخیر است و نگاهی به روند نرخ بیکاری طی سال‌های گذشته نشان می‌دهد که پیش از وضع تحریم‌های غرب علیه ایران نیز وضعیت این شاخص اوضاعی بحرانی داشته است. بر این اساس این انتظار معقولانه نیست که رفع تحریم‌ها به تنهایی قدرت رفع مشکلات بیکاری کشورمان را داشته باشد.

جمعی از فعالان جامعه مدنی زنان در پی برپایی جلساتی مشترک در یک ماهه اخیر، بالاخره روز 5 آبان 1394 طی نشستی مطبوعاتی در دفتر انتشارات روشنگران و مطالعات زنان، از کمپینی با نام «تغییر چهره مردانه مجلس» رونمایی کردند. در ادامه، می توانید متن این کمپین را بخوانید، برای همراه شدن با آن، کمپین را امضاء کنید و در نهایت در شبکه های مختلف اجتماعی این کمپین فعالیت های کمپین را دنبال کنید و عضوی از این حرکت اجتماعی شوید:

در کشور ما مداخله جامعه مدنی زنان در انتخابات برای پیشبرد اهداف برابری‌خواهانه معمولا از چند زاویه موضوعی بحث‌برانگیز بوده است. نخست آنکه برخی از کنشگران زن موضوع «انتخابات» را موضوعی «سیاسی» قلمداد می‌کنند و به‌همین سبب، ورود به حوزه سیاسی را مغایر با رویکرد مدنی و اجتماعی جامعه مدنی زنان می‌دان

خشونت علیه زیر دستان، خاصتا علیه زنان، در خیلی موارد یک امر عادی و پذیرفته شده است. در جامعه افغانستان این پدیده انسان کش و زشت یک امر تازه نبوده بلکه در تار و پود فرهنگ ما رخنه کرده است. فرهنگ جاری در افغانستان یک فرهنگ به شدت مردسالارانه، خشن، و از بالا به پایین است

روز گذشته پنجم آبان 94 جمعی از فعالان مدنی و زنان در دفتر انتشارات روشنگران و مطالعات زنان، نشست مطبوعاتی برای رونمایی از طرحی برای انتخابات مجلس آینده «با محوریت زنان» برگزار کردند. در این مراسم از کمپین «تغییر چهره مردانه مجلس» رو نمایی شد.

در بخش نخست این گزارش[۱] سعی بر آن بود که به جای همراهی با تفسیرهای رایج و متهم کردن قربانیان خشونت (از جمله زرین‌کلاه) و بستن اتهام خودآزاری و شکنجه‌خواهی به آنان، لااقل قدمی فراتر گذاریم تا شاید به عرصه شناخت و تفسیر معاصرتری از رفتار نامتعارفِ قربانیان شکنجه، نزدیک شویم.

منطقه ما سالهاست که از حضور افراطیون متعصب و زن ستیز دست ساز غرب و شرق رنج می برد. هر روز دامنه این افراط گری چهره کریه تری از خود نشان می دهد. فروش زنان به عنوان برده در بازارهای جهانی، دردی وصف ناشدنی به جان انسان می ریزد. فقر، بیکاری، خشکسالی، فساد گسترده دولتی زمینه ساز یارگیری بیشتر از مردمان به جان آمده این منطقه است.

موضوع «مهریه» به عنوان یکی از چالش برانگیزترین مباحث حقوق زنان در ایران طی سال های گذشته مطرح بوده است. با وجود تلاش های بسیاری که از سوی فعالان حقوق زنان صورت گرفته اما همچنان بحث مهریه به دلیل عدم تغییر و اصلاح قوانین، به قوت خود باقی مانده است.

این بار هم معاونت امور زنان ریاست جمهوری عقب‌نشینی کرد. نامه‌ای با ۱۲ هزار امضا و بیش از هزار ایمیل نتوانست معاونت امور زنان را به حمایت از خواسته‌های زنان وادار کند.داستان از زمانی آغاز شد که نیلوفر اردلان به دلیل اجازه ندادن شوهرش از همراهی تیم ملی فوتسال زنان ایران به عنوان کاپیتان این تیم بازماند و نتوانست تیم را در قهرمانی فوتسال زنان آسیا همراهی کند.

طبق آمار، در ایران حدود ۱۰ هزار نفر در سال به سرطان پستان مبتلا می‌شوند و حدود ۱.۳ از آنها یعنی حدود ۳۵۰۰، نفر در سال بر اثر این بیماری فوت می‌کنند.شیوع کل سرطان سینه در ایران در حال حاضر حدود ۴۰ تا ۵۰ هزار نفر است. این تعداد یا در حال درمان هستند یا از سال‌های قبل به این بیماری مبتلا بوده‌اند و در حال حاضر با عوارض آن زندگی می‌کنند. تعدادی نیز کاملا خوب شده‌اند و در حال دریافت درمان‌های تکمیلی هستند. فوت‌شدگان در این آمار محاسبه نشده اند.

كتاب «جنسیت و آگاهی تاریخی» عنوان كتابی به قلم دكتر عباس محمدی اصل است كه در 229 صفحه و توسط نشر گل آذین در سال جاری وارد عرصه نشر ایران شده است. محتوای این كتاب كه در راستای سایر تالیفات نویسنده، نسبت جنسیت و مفاهیم دیگر اجتماعی را مورد نقد و بررسی قرار می دهد، در سه سر فصل اصلی «انیمای جنسیت»، «تبار جنسیت» و «آینده جنسیت» سامان گرفته و دربردارنده مباحث بنیادینی همچون تاریخ زنان و چگونگی اعتلای آگاهی در زمینه برابرسالاری است.

شروع نگارش «برنامه ششم توسعه» توسط دولت و نوع مواجهه با مسئله زنان در این برنامه، بحث هایی را در این زمینه دامن زده بود که همچنان ادامه دارد.

زنان به عنوان نیمی از جمعیت دنیا همانطورکه سهمی واقعی در قبال نتایج عملکردی نهادهای تصمیم گیرنده حاکم دارند و تحت تاثیر مستقیم خطرات و مشکلات اجتماعی، سیاسی و اقتصادی جامعه اعم از رکود و تورم اقتصادی، جنگ های داخلی، مشکلات و معضلات اجتماعی و آشفتگی های سیاسی قرارمی گیرند اما آنجا که باید در مشارکت های اجتماعی و سیاسی جدی گرفته شوند و سهم واقعی خود را به عنوان بخش موثری از جامعه در نقش آفرینی و تصمیم سازی کسب نمایند متاسفانه نادیده گرفته می شوند و آنطور که باید و شاید حضور موثری در قدرت های سیاس

ختری نوجوان، با دیدن اولین خونریزی ماهانه به تصور آنکه بکارتش را از دست داده، به زندگی اش پایان داده است. این خبر علاوه بر این که خبری تکان دهنده برای جامعه و مخصوصا نظام آموزشی و رسانه های کشور است، نیاز به تحلیل جامعه شناختی و به ویژه از منظر فمینیستی دارد که چرا دختری نوجوان برای چنین مساله ای که پیش پا افتاده به نظر می رسد، دست به خودکشی زده است

اواخر ۱۹۹۳ بود که خانه، شهر، کشور و فرزندانم را ترک کردم ـ همه‌ی شش فرزندم را! وقتی این تصمیم را گرفتم فقط به آن‌ها فکر می‌کردم و قلبم تکه پاره می‌شد.

روز 15 مهرماه 1394، در آستانه «روز کودک» در ایران، کانون شهروندی زنان با همکاری کمیسیون حقوق بشر اسلامی، نشستی با عنوان «مسئولیت دولت ها و جامعه مدنی در قبال کودکان زندانیان» برگزار کرد. در کنار این نشست نمایشگاهی از نقاشی های کودکان زندانیان نیز برپا بود.

بنیاد پژوهش های زنان ایران شاید تنها سازمان ایرانی است که تابحال توانسته ۲۵ کنفرانس در خارج از ایران برگزار کند و پلی برای ارتباط بین مدافعان و پژوهش گران حقوق زنان در داخل و خارج کشور بوجود بیاورد. این کنفرانس ها همچنین شبکه وسیعی از زنان ایرانی خارج از کشور را ایجاد کرده است که هر سال با عشق و علاقه به دیدار هم می شتابند. از آنجاییکه ما این کنفرانس را بخشی از جنبش زنان میدانیم، تصمیم گرفتیم که با برگزاری بیست و ششمین کنفرانس سالانه بنیاد به تداوم دستاوردهای آن کمک کنیم.

پس از پیروزی مشروطه و با تشکيل مجلس شورای ملی، زنان نه حق انتخاب کردن داشتند و نه حق انتخاب شدن. در واقع نمایندگان مجلس ضمن متهم کردن زنان به بی‌لیاقتی، آن‌ها را از حق رأی محدود کردند و در رديف اطفال، ديوانگان و اتباع‌بيگانه به شمار آوردند.

موضوع محوری این گزارش که در سه قسمت عرضه می‌شود، به پرسش‌گرفتنِ تفسیر رایج در باره قصه «زنی که مردش را گم کرد» نوشته صادق هدایت است. زیرا این تفسیر مسلط - به طور قصدناشده - برداشتی خاص از قصه را در فضای ادبی ما جا انداخته که گویا زن قصه (زرین‌کلاه) از کتک‌ها و شکنجه‌های هر روزۀ شوهرش، «کیف می‌کند».

تعدادی از نهادهای مدنی در داخل کشور، از جمله چهار نهاد زنان («کانون شهروندی زنان، «مدرسه فمینیستی»، «کانون زنان ایرانی» و «بیدارزنی») در آستانه برگزاری دادگاه نرگس محمدی، اقدام به صدور بیانیه ای مشترک کرده اند و در آن خواستار آزادی این فعال حقوق زنان و حقوق بشر شدند. متن کامل این بیانیه را در زیر می خوانید:

ماجرای «نیلوفر اردلان» فوتسالیست و کاپیتان تیم ملی فوتسال زنان ایران و مصادره پاسپورت ایشان توسط شوهرش که خود از زمره ورزش دوستان است نه تنها فعالان حقوق زنان را به شدت به خشم آورد بلکه برخی از مردان و زنانی را که تاکنون فکر می کردند مسئله خروج از کشور زنان بی اهمیت است و یا به آنها ربطی ندارد، به واکنش واداشت

مطلب زیر به قلم یاسمن آرنگ، به مناسبت شصت و نهمین سالگرد درگذشت ژاله قائم مقامی، نخستین شاعر فمنیست ایران، در زیر منتشر می شود:

در اخبار شنیدیم و خواندیم که خانم اردلان از رفتن به خارج برای مسابقات آسیایی بازماند، آنهم نه برای اینکه میخواست برود سفر و یا اینکه بخواهد خانه و خانواده را رها و بی امان بگذارد، قرار بود برود که برای ملت افتخار بیافریند.

با گسترش فرهنگ قانونمداری و افزایش اهمیت و تسلط هرچه بیشتر قانون به عنوان عامل تعیین کننده حقوق و تکالیف شهروندی، نقش پررنگ قانونگذاری در زندگی روزمره افراد را نمی توان نادیده گرفت. به گونه ای که عملکردها در حوزه خصوصی نیز متأثر از قوانین است و گستره آن تا شکل دهی مستقیم بر روابط افراد پیش رفته است. این روند، دلیل خروج برخی مسائل از شمول حیطه زندگی شخصی را به خوبی نشان می دهد و توجه بیشتر به قوه مقننه که رکن اصلی نهاد قانونگذاری است را می طلبد.

این قسمت هشتم "زنان از دید محمد پیامبر..." را با بحثی آغاز می کنم که کمتر به اصل موصوع ربط دارد وبیشتر به شیوه تربیت انسانی و بافرهنگ درجوامع متفاوت مربوط است. زیرا بخشی از فرهنگ می تواند نقش بسیار مهمی در تعلیم و تربیت و عادت کردن داشته باشد. هر کدام از انسانها در خانواده، یا گروهی و جامعه ای، بافرهنگ ویژه ای تربیت می شوند و بدون شک این فرهنگ زندگی انسان راتحت تأثیرخاص خودش، قرارمی دهد.

مطلب زیر متن کامل سخنرانی آمنه رضایی است که در دومین نشست بررسی کتاب های زنان توسط کانون شهروندی زنان و با عنوان «رویکردهای سیاسی گوناگون زنان در ایران و جهان» و به مناسبت مصادف شدن این نشست با 26 شهریورماه، یعنی 52 سالگرد ورود زنان به مجلس قانونگذاری برای اولین بار در ایران ایراد شد