عبدالرحمن ابوطالب
ایران و امارات متحده عربی به نقض تحریم‌هایی متهم شده‌اند که سازمان ملل علیه ارسال هواپیماهای بدون سرنشین (پهپاد) به طرف‌های درگیردر جنگ ۱۴ ماهه سودان وضع کرده، جنگی که سودان را به ویرانی کشانده است. ما به شواهد ارائه شده برای ایراد این اتهام نگاه می‌کنیم.
صبح روز ۱۲ مارس ۲۰۲۴، سربازان دولتی سودان پیشروی نظامی بی‌سابقه‌ای را جشن گرفتند. آنها سرانجام توانسته بودند دفتر مرکزی رادیو و تلویزیون دولتی را در خارطوم، پایتخت، بازپس بگیرند.
این ساختمان نیز مانند اکثر نقاط شهر ۱۱ ماه قبل و در آغاز جنگ داخلی به دست شبه‌نظامیان نیروهای پشتیبانی سریع - آر اس اف- افتاده بود.
آنچه در این پیروزی نظامی قابل توجه بود این بود که ویدیوها نشان می داد این حمله با کمک پهپادهای ساخت ایران انجام شده است.
پهپاد دیده شد
به گفته سلیمان بلدو، مدیر دیده‌بان شفافیت و سیاست سودان، ارتش سودان در مراحل اولیه جنگ به نیروی هوایی متکی بود.
او می گوید: «نیروهای مسلح تمام واحدهای ممتاز خود را در محاصره یافتند و هیچ نیروی رزمی در صحنه نداشتند.»
نیروهای آر اس اف کنترل زمینی بیشتر مناطق خارطوم و دارفور در غرب سودان را در دست داشتند، در حالی که نیروی هوایی ارتش سودان بر آسمان مسلط بود.
در اوایل ژانویه ۲۰۲۴، ویدیویی در توییتر از یک پهپاد ارتش منتشر شد که توسط نیروهای ار اس اف سرنگون شده بود.
به گفته ویم زویننبورگ، کارشناس هواپیماهای بدون سرنشین و رییس طرح خلع سلاح بشردوستانه در سازمان صلح هلند - پکس PAX - بقایای این پهپاد، موتور و دم آن شبیه یک پهپاد ساخت ایران به نام مهاجر-۶ بود.
مهاجر-۶ یک پهپاد ایرانی است که ۶.۵ متر طول دارد، می‌تواند تا ۲۰۰۰ کیلومتر پرواز کند و با مهمات هدایت شونده پرتاب آزاد حملات هوایی انجام دهد.
زویننبورگ در تصویر ماهواره‌ای که سه روز بعد از پایگاه نظامی ارتش در وادی سیدنا در شمال خارطوم گرفته شده بود یک فروند دیگر از همین پهپاد را شناسایی کرد.
ویم زویننبورگ می‌گوید: «این پهپادها بسیار موثر هستند زیرا می‌توانند اهداف را با حداقل آموزش به طور دقیق شناسایی کنند.»
سه هفته پس از سرنگونی مهاجر-۶، نیروهای ار اس اف ویدیویی از سرنگونی یک پهپاد دیگر منتشر کردند.
زویننبورگ این پهپاد را از نوع سجیل-۳ تشخیص داد که نسخه‌ای از پهپاد ابابیل-۳ ایران است که در سودان ساخته می‌شود.
پهپادهای سجیل-۳ سال‌هاست که در سودان مورد استفاده قرار می‌گیرد. اما بنا بر مشاهدات بی‌بی‌سی و موسسه پکس، نمونه ماه ژانویه اولین مورد استفاده آنها در این جنگ بود.
در ماه مارس، زویننبورگ یک مورد دیگر از سجیل-۳ را که در یک تصویر ماهواره‌ای از وادی سیدنا ثبت شده بود، شناسایی کرد.
او می‌گوید: «[این] نشانه‌ای از حمایت فعال ایران از ارتش سودان است» هرچند شورای حکومتی سودان دریافت سلاح از ایران را تکذیب کرده است.
زویننبورگ می‌افزاید: «اگر این پهپادها به مهمات هدایت شونده مجهز باشند، به این معنی است که ایران آنها را تامین کرده است، زیرا این نوع مهمات در سودان تولید نمی‌شود.»
در اوایل ماه دسامبر، یک فروند هواپیمای مسافربری بوئینگ ۷۴۷ متعلق به شرکت باربری هوایی ایرانی قشم فارس ایر از فرودگاه بندرعباس در ایران بلند شد و به سمت دریای سرخ حرکت کرد و پس از آن از صفحه رادار ناپدید شد.
ساعاتی بعد، ماهواره‌ها تصویری از یک هواپیما از همین نوع را در فرودگاه پورت سودان در شرق سودان ثبت کردند. مقامات ارتش سودان در این شهر مستقر هستند.
بعدا عکسی از همان هواپیما در باند این فرودگاه در شبکه اجتماعی ایکس، توییتر سابق، منتشر شد.
این پروازها پنج بار تا پایان دی ماه تکرار شد، یعنی همان ماه که استفاده از پهپادهای ایرانی مستند شد.
قشم فارس ایر به دلیل اتهامات متعدد در مورد انتقال تسلیحات و نفرات در سراسر خاورمیانه، به ویژه سوریه - یکی از متحدان اصلی ایران – هدف تحریم‌های آمریکا فرار گرفته است.
هر طرف اهداف خود را دنبال می‌کند
سودان تا سال ۲۰۱۶ و پیش از اینکه به خاطر قرار گرفتن در کنار عربستان سعودی در اختلاف دیپلماتیک با ایران به روابط خود با ایران پایان دهد، دارای سابقه طولانی همکاری نظامی با این کشور بود.
سلیمان بلدو می‌گوید: «بسیاری از سلاح‌های سودانی نسخه‌های محلی از نمونه‌های ایرانی بودند.»
از آغاز مناقشه کنونی در سودان، دولت این کشور روابط خود را با تهران احیا کرده است.
به گفته بلدو، هر یک از دو طرف اهداف خود را دنبال می‌کند.
او می‌گوید: «ایران به دنبال جای پایی در منطقه است. اگر امتیازات ژئواستراتژیک کسب کند، مطمئنا پهپادهای پیشرفته‌تر و بیشتری را تحویل خواهد داد.»
بی‌بی‌سی جهت اظهارنظر در مورد ادعای استفاده از پهپادهای ایرانی در درگیری سودان با ارتش سودان، وزارت امور خارجه ایران و قشم فارس ایر تماس گرفته اما پاسخی دریافت نکرده است.
اما مالک عقار، معاون شورای حاکمیت سودان، در مصاحبه با بی‌بی‌سی گفت: «ما هیچ سلاحی از هیچ سویی دریافت نمی‌کنیم... سلاح در بازار سیاه موجود است و بازار سیاه اکنون خاکستری است.»
زویننبورگ در تصویر ماهواره‌ای که سه روز بعد از پایگاه نظامی ارتش در وادی سیدنا در شمال خارطوم گرفته شده بود یک فروند دیگر از همین پهپاد را شناسایی کرد.
ویم زویننبورگ می‌گوید: «این پهپادها بسیار موثر هستند زیرا می‌توانند اهداف را با حداقل آموزش به طور دقیق شناسایی کنند.»
سه هفته پس از سرنگونی مهاجر-۶، نیروهای ار اس اف ویدیویی از سرنگونی یک پهپاد دیگر منتشر کردند.
زویننبورگ این پهپاد را از نوع سجیل-۳ تشخیص داد که نسخه‌ای از پهپاد ابابیل-۳ ایران است که در سودان ساخته می‌شود.
پهپادهای سجیل-۳ سال‌هاست که در سودان مورد استفاده قرار می‌گیرد. اما بنا بر مشاهدات بی‌بی‌سی و موسسه پکس، نمونه ماه ژانویه اولین مورد استفاده آنها در این جنگ بود.
در ماه مارس، زویننبورگ یک مورد دیگر از سجیل-۳ را که در یک تصویر ماهواره‌ای از وادی سیدنا ثبت شده بود، شناسایی کرد.
او می‌گوید: «[این] نشانه‌ای از حمایت فعال ایران از ارتش سودان است» هرچند شورای حکومتی سودان دریافت سلاح از ایران را تکذیب کرده است.
زویننبورگ می‌افزاید: «اگر این پهپادها به مهمات هدایت شونده مجهز باشند، به این معنی است که ایران آنها را تامین کرده است، زیرا این نوع مهمات در سودان تولید نمی‌شود.»
در اوایل ماه دسامبر، یک فروند هواپیمای مسافربری بوئینگ ۷۴۷ متعلق به شرکت باربری هوایی ایرانی قشم فارس ایر از فرودگاه بندرعباس در ایران بلند شد و به سمت دریای سرخ حرکت کرد و پس از آن از صفحه رادار ناپدید شد.
ساعاتی بعد، ماهواره‌ها تصویری از یک هواپیما از همین نوع را در فرودگاه پورت سودان در شرق سودان ثبت کردند. مقامات ارتش سودان در این شهر مستقر هستند.
بعدا عکسی از همان هواپیما در باند این فرودگاه در شبکه اجتماعی ایکس، توییتر سابق، منتشر شد.
این پروازها پنج بار تا پایان دی ماه تکرار شد، یعنی همان ماه که استفاده از پهپادهای ایرانی مستند شد.
قشم فارس ایر به دلیل اتهامات متعدد در مورد انتقال تسلیحات و نفرات در سراسر خاورمیانه، به ویژه سوریه - یکی از متحدان اصلی ایران – هدف تحریم‌های آمریکا فرار گرفته است.
هر طرف اهداف خود را دنبال می‌کند
سودان تا سال ۲۰۱۶ و پیش از اینکه به خاطر قرار گرفتن در کنار عربستان سعودی در اختلاف دیپلماتیک با ایران به روابط خود با ایران پایان دهد، دارای سابقه طولانی همکاری نظامی با این کشور بود.
سلیمان بلدو می‌گوید: «بسیاری از سلاح‌های سودانی نسخه‌های محلی از نمونه‌های ایرانی بودند.»
از آغاز مناقشه کنونی در سودان، دولت این کشور روابط خود را با تهران احیا کرده است.
به گفته بلدو، هر یک از دو طرف اهداف خود را دنبال می‌کند.
او می‌گوید: «ایران به دنبال جای پایی در منطقه است. اگر امتیازات ژئواستراتژیک کسب کند، مطمئنا پهپادهای پیشرفته‌تر و بیشتری را تحویل خواهد داد.»
بی‌بی‌سی جهت اظهارنظر در مورد ادعای استفاده از پهپادهای ایرانی در درگیری سودان با ارتش سودان، وزارت امور خارجه ایران و قشم فارس ایر تماس گرفته اما پاسخی دریافت نکرده است.
اما مالک عقار، معاون شورای حاکمیت سودان، در مصاحبه با بی‌بی‌سی گفت: «ما هیچ سلاحی از هیچ سویی دریافت نمی‌کنیم... سلاح در بازار سیاه موجود است و بازار سیاه اکنون خاکستری است.»
دیدگاه و نظرات ابراز شده در این مطلب، نظر نویسنده بوده و لزوما سیاست یا موضع ایرانگلوبال را منعکس نمی‌کند.
توجه داشته باشید کامنت‌هایی که مربوط به موضوع مطلب نباشند، منتشر نخواهند شد!
افزودن دیدگاه جدید