دیوار برلین چطور فرو ریخت؟

۹ نوامبر ۱۹۸۹، سالگرد رویداد مهمی در تاریخ معاصر است، روزی که دیوار برلین فرو‌ریخت.

دیوار برلین در سال ۱۹۶۱ ساخته شد و در آن زمان اروپا را به دو قسمت تقسیم کرد. این دیوار به مدت ۳۰ سال برلین، پایتخت کشور آلمان را دو نیمه کرده بود.

دیوار ناگهان یک‌شبه قد علم کرد و باعث تعجب مردم هر دو سوی دیوار شد و ناگهان مردم دریافتند اجازه ندارند از این سوی شهر به سوی دیگر بروند.

حدود ۳۰ سال گذشت تا دیوار فرو‌ریخت و مردم توانستند آزادی خود را بازیابند.

چرا این دیوار ساخته شد و با وجود چنین دیواری زندگی مردم چگونه بود و چگونه دیوار فرو‌ریخت؟

چرا دیوار برلین ساخته شد؟

سپتامبر ۱۹۴۵، در پایان جنگ جهانی دوم، کشور آلمان تسلیم متفقین شد، گروهی از کشور‌های غربی شامل بریتانیا، آمریکا، فرانسه و اتحاد جماهیر شوروی.

متفقین تصمیم گرفتند اداره کشور آلمان را بین خود تقسیم کنند. هر کدام اداره بخشی از این کشور را به‌عهده گرفتند. بریتانیا و آمریکا مناطقی از غرب آلمان را در اختیار گرفتند و اتحاد جماهیر شوروی اداره قسمت شرقی را به‌عهده گرفت.

برلین در بخش تحت حکمرانی شوروی بود اما پایتخت آلمان بود و تصمیم گرفته شد که این شهر هم به چهار بخش تقسیم شود و هر بخش تحت حکمرانی یکی از چهار کشور باشد.

مناطق تحت کنترل آمریکا، بریتانیا و فرانسه برلین غربی و منطقه تحت کنترل شوروی برلین شرقی نام گرفت.

در سال ۱۹۴۹ آلمان به دو کشور جداگانه تقسیم شد. جمهوری فدرال آلمان (آلمان غربی) که تحت کنترل بریتانیا، آمریکا و فرانسه بود و جمهوری دموکراتیک آلمان (آلمان شرقی) که تحت کنترل اتحاد جماهیر شوروی بود.

پس از تقسیم آلمان، روشن شد که اتحاد جماهیر شوروی خیال‌های دیگری در مورد چگونگی اداره قسمت تحت حکمرانی خود دارد.

در آلمان غربی مشابه کشور‌های بریتانیا و آمریکا افراد از آزادی رفت‌و‌آمد و گوش‌ دادن به موسیقی دلخواه خود و بیان آزادانه نظرات برخوردار بودند.

در آلمان شرقی مقررات سختگیرانه‌ای در مورد چگونگی رفتار افراد جریان داشت و نیرو‌های پلیس مدام شهروندان را تحت نظر داشتند.

در طول سال‌ها، هر روز هزاران نفر از آلمان شرقی به آلمان غربی فرار می‌کردند و یکی از دلایل ساختن دیوار برلین جلوگیری از این گریز‌ها بود.

تاریخ‌نگار دیوار برلین

۱۹۴۹: آلمان به طور رسمی به دو کشور جداگانه تقسیم شد. جمهوری فدرال آلمان (آلمان غربی) و جمهوری دموکراتیک آلمان (آلمان شرقی).

۱۹۵۲: آلمان شرقی مرزهای خود را به روی آلمان غربی بست اما مرزهای میان برلین شرقی و برلین غربی همچنان باز بود.

۱۳ اوت ۱۹۶۱: مرز میان برلین شرقی و برلین غربی هم بسته شد و دیوار برلین یک‌شبه ساخته شد.

۱۹۸۷: رونالد ریگان، رئیس‌جمهور آمریکا به برلین سفر کرد و از میخائیل گورباچف، رهبر اتحاد جماهیر شوروی خواست که دیوار را برچینند.

۴ نوامبر ۱۹۸۹: یک میلیون نفر در میدان اصلی برلین شرقی، الکساندرپلاتس تظاهرات کردند. در روزهای تظاهرات اعتراضی دولت آلمان شرقی سقوط کرد.

۹ نوامبر ۱۹۸۹: هزاران نفر از آلمان شرقی به گذرگاه‌های دیوار هجوم آوردند و خواستند از دیوار عبور کنند. نگهبانان مرزی کنار کشیدند و سیل افراد به سوی برلین غربی روان شد و دیوار را ویران کردند.

۳ اکتبر ۱۹۹۰: آلمان شرقی و غربی به طور رسمی به هم پیوستند.

دیوار برلین چگونه ساخته شد؟

 

در سال ۱۹۶۱، نیکیتا خروشچف، رهبر آن زمان اتحاد جماهیر شوروی دستور ساخت دیواری بین برلین شرقی و غربی را صادر کرد تا جلوی فرار افراد از آلمان شرقی گرفته شود.

۱۳ اوت ناگهان دیوار چنان به‌سرعت ساخته شد که انگار یک‌شبه بنا شده بود.

بسیاری از مردم ناگهان از خواب بیدار شدند و دیدند پشت دیوار گیر افتاده‌اند، بیشتر آنها از دوستان و خانواده خود در بخش غربی جدا مانده بودند.

ساخت دیوار ابتدا از سیم‌خاردار و حصار شروع شد.

اما در طول سال‌ها، با ساخت مجموعه‌ای از دیوار‌ها، حصار‌ها و موانع را تقویت کردند و پست‌های نگهبانان مسلح و مراقبت شبانه‌روزی برقرار شد تا هیچ‌کس نتواند از یک طرف به طرف دیگر برود.

طول دیوار برلین چقدر بود؟

دیوار برلین ۱۵۵ کیلومتر طول و ۴ متر ارتفاع و در سال ۱۹۸۹ که سال ساخت آن بود ۳۰۲ برج نگهبانی داشت.

دیوار برلین از دو دیوار موازی تشکیل شده بود که فضایی خالی در بین آن وجود داشت. این فضا مدام تحت نگهبانی مأموران بود و مین‌گذاری شده بود تا از عبور افراد از مرز جلوگیری شود.

دیوار برلین به نمادی از تقسیم شرق و غرب در اروپا تبدیل شد و به آن "پرده آهنین" می‌گفتند.

رهبران شوروی آن را سپر حفاظتی می‌دانستند اما بریتانیا، آمریکا و فرانسه آن را زندانی می‌دانستند که افراد را در شرق محبوس می‌کرد و جلوی گریز آنها را می‌گرفت.

والتر اولبریخت، رئیس دولت جمهوری دموکراتیک آلمان در ۱۵ ژوئن ۱۹۶۱ (کمتر از دو ماه پیش از ظهور دیوار برلین) گفت: "هیچ‌کس قصد ندارد دیوار بسازد!"

زندگی با وجود دیوار برلین چگونه بود؟‌

 

حدود ۵۰۰۰ نفر تلاش کردند در طول سال‌ها از این دیوار عبور کنند اما کاری سخت و خطرناک بود.

در فاصله ۲۸ سال، بین سال‌های ۱۹۶۱ و ۱۹۸۹ بیش از ۱۰۰ نفر در تلاش برای عبور از این دیوار جان خود را از دست دادند. (صد‌ها نفر هم در مسیر‌های دیگر گریز از آلمان شرقی به سوی آلمان غربی جان باختند).

زندگی برای مردم در آلمان شرقی دشوار بود. همه‌‌چیز به‌شدت تحت کنترل مقامات و مأموران بود و قوانین سخت‌گیرانه‌ای بر زندگی آنها حاکم بود.

اهالی برلین شرقی که پیش از آن در برلین‌غربی کار می‌کردند شغل خود را از دست دادند.

آنهایی که دوستان و خانواده‌شان آن طرف دیوار مانده بودند از عزیزان خود جدا ماندند. بسیاری از آنها تا فروپاشی دیوار برلین از دیدار عزیزان‌شان محروم ماندند.

چه بر سر دیوار برلین آمد؟

 

در دهه ۱۹۸۰ اعتراضات در برابر چگونگی حکمرانی اتحاد جماهیر شوروی در بسیاری از کشور‌های اروپای شرقی شروع شد.

مردم در کشور‌های شرقی خواهان آزادی رفت‌و‌آمد، شنیدن موسیقی دلخواه و بیان آزادانه و بی‌دغدغه نظرات و افکار خود بودند. همه حقوقی که تحت حکمرانی اتحاد جماهیر شوروی از آن برخوردار نبودند. آنها این درخواست را مطرح کردند که به آنها اجازه ترک کشور داده شود.

پس از آنکه صد‌ها نفر از اهالی آلمان شرقی از طریق کشور‌های همسایه مانند مجارستان و چکسلواکی موفق به فرار از این کشور شدند، دولت در برلین شرقی دریافت جلوگیری از درخواست‌های فزاینده افراد برای رفتن به آلمان غربی روز‌به‌روز سخت‌تر می‌شود.

در روز ۹ نوامبر، رهبر آلمان شرقی در سخنرانی تلویزیونی گفت که مرز میان آلمان شرقی و غربی باز خواهد شد.

همان روز هزاران نفر از آلمان شرقی به سوی دیوار هجوم آوردند و از نگهبانان خواستند دروازه‌ها را باز کنند.

نگهبانان مرزی توان مهار جمعیت را نداشتند و کنار کشیدند و هزاران نفر توانستند عبور کنند و به سوی آلمان غربی بروند.

سقوط دیوار برلین چگونه بود؟

 

انبوه جمعیت در بخش غربی دیوار در انتظار عبور‌کنندگان از دیوار بودند.

همان موقع جشن و شادمانی شروع شد و دوستان و خانواده‌ها پس از سال‌ها دوری یکدیگر را در آغوش می‌کشیدند. گروهی از دیوار بالا رفتند و بر فراز دیوار به رقص و پایکوبی مشغول شدند.

تاریخ فروپاشی و سقوط دیوار برلین ۹ نوامبر ۱۹۸۹ بود اما کل دیوار به یک‌باره ویران نشد.

چند هفته پس از آن بسیاری از افراد با چکش و تیشه و هر ابزار ممکن تلاش کردند آن را ویران کنند و قطعاتی از آن را به عنوان نماد و یادگار با خود ببرند.

سرانجام دولت در سال ۱۹۹۰ دیوار را تخریب کرد هر‌چند بسیاری از قسمت‌های آن برای بازدید افراد حفظ شد.

یک سال پس از آن آلمان شرقی و غربی مذاکرات برای پیوستن به یکدیگر و اتحاد دو آلمان را شروع کردند.

روز ۳ اکتبر ۱۹۹۰، یازده ماه پس از سقوط دیوار برلین، آلمان شرقی و غربی به طور رسمی به هم پیوستند و کشور آلمان که امروز می‌شناسیم تشکیل شد