به دلیل گرانی ملزومات صنعت چاپ، شمار زیادی از چاپخانه‌ها در ایران در آستانه‌ی ورشکستگی قرار دارند. مدیر یک بنگاه انتشاراتی به دویچه وله گفت، در شش ماه اخیر بیش از ۲۰۰ بنگاه انتشاراتی فعالیت خود را متوقف کرده‌اند.
طبق گزارش رسانه‌ها در یک سال اخیر بیش از ۱۰۰ چاپخانه تنها در شهر تهران تعطیل شده‌اند. ۲۰۰ چاپخانه دیگر هم اعلام کرده‌اند که در حال تعطیلی هستند. این در حالی است که سایر چاپخانه‌ها نیز حداکثر با ظرفیت ۵۰ درصدی خود کار می‌کنند و بسیاری از آنها نیروی کار خود را اخراج کرده یا از شیفت‌های کاری آنها کاسته‌اند.
با افزایش بی‌سابقه قیمت ارز در ماه‌های اخیر فعالیت بخش‌هایی از صنایع ایران رو به تعطیلی‌ست. صنعت چاپ ایران نیز به خاطر این‌که اکثر لوازم آن از خارج وارد می‌شود ضربه خورده است.
علی اصغر شادمانی مدیر “چاپخانه شادیران”، در گفت‌وگو با خبرگزاری ایلنا افزایش قیمت ملزومات چاپ را متاثر از افزایش قیمت سرسام‌آور ارز می‌داند و می‌گوید در ماه‌های اخیر قیمت مرکب حدود ۳ برابر، الکل حدود ۴ برابر، داروی آب ۲ برابر، لاستیک سیلندر ۲ برابر، لوازم الکترونیکی ماشین چاپ ۴ برابر و همچنین هزینه‌ی دستمزد تعمیرکاران برق و مکانیک حدود ۳ برابر شده است.
براساس آمارهای سندیکای تولیدکنندگان کاغذ و مقوای ایران، سالانه ۵ /۱ تا دو میلیون تن کاغذ در کشور مصرف می‌شود. حدود ۷۵ کارخانه با ظرفیت تولید ۷۵۰ هزار تن کاغذ در کشور ایجاد شده که فقط ۵۰۰ هزار تن آن فعال است و سالانه یک میلیون تن کاغذ نیز وارد کشور می‌شود. این در حالی است که عدم اختصاص ارز مرجع برای واردات کاغذ و نیز افزایش ناگهانی قیمت ارز در چند ماهه اخیر و کاهش واردات کاغذ موجب شده بازار داخلی تولید کاغذ به شدت به هم بریزد.
در عرض ماه‌های اخیر قیمت به اصطلاح هر بند کاغذ از حدود ۲۰ هزار تومان به ۸۵ هزار تومان رسیده است. به این ترتیب هزینه نهایی چاپ یک کتاب ۲۰۰ صفحه‌ای در بازار ایران به حدود ۲۰ هزار تومان رسیده است.
سانسور و گرانی، دو تهدید عمده
افزایش قیمت لوازم مرتبط با حوزه نشر در کنار ممیزی‌های وزارت ارشاد و عدم صدور مجوز برای انتشار بسیاری از کتاب‌ها باعث شده است زنجیره حلقه نشر در ایران بیش از گذشته در فشار باشد.
یک منبع آگاه حوزه نشر در ایران به دویچه وله می‌گوید: «در عرض ۵، ۶ ماه گذشته فعالیت بیش از ۲۰۰ انتشارات به‌طور کامل متوقف شده است.» این منبع آگاه می‌افزاید: «وقتی تیراژ کتاب در ایران به ۳۰۰ نسخه می‌رسد یعنی باید فاتحه نشر را خواند.»
از جمله آخرین فشارهای دولتی بر انتشارات خصوصی ایران، لغو پروانه نشر چشمه یکی از معتبرترین بنگاه‌های انتشاراتی ایران در تیرماه ۱۳۹۱ است. بهمن دری معاون امورفرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اول تیرماه ۱۳۹۱، تخلف “نشر چشمه” را “ارائه اثری موهن درباره امام حسین”، “ارائه کتابی که مروج هم‌جنس‌گرایی بوده” و “ارائه اثر دیگری که سرشار از مراودات جنسی و ارتباط جنسی میان دختران و پسران بوده” عنوان کرد.
*******
علی نیکوسخن رئیس اتحادیه چاپخانه‌داران تهران در گفت‌وگو با تسنیم، با اشاره به اخباری مبنی بر تعطیلی ۳۰۰ چاپخانه در تهران که در ماه‌های پایانی سال گذشته منتشر شد، گفت: تا آنجا که ما آمار داریم، چنین نیست، کسانی که چنین اخباری را اعلام می‌کنند، باید ثابت کنند، چرا که اینگونه اخبار در در جامعه تنش و عدم امنیت و دلسردی ایجاد می‌کند، ما در چاپ ورشکسته نداریم، تنها طی ۲،۳ سال اخیر کمتر از ۲۰ چاپخانه به صورت موقت فعالیت خود را تعطیل کرده‌اند، چاپخانه دار ممکن است محل چاپخانه خود را تغییر داده باشد، اینگونه نبوده که به دلیل مشکلات ۳۰۰ چاپخانه تعطیل شوند. اگر قرار باشد چاپخانه‌ای تغییر کاربری داده و یا تعطیل شود، باید ابتدا از ما مجوز بگیرد، تا زمانی که به اتحادیه مراجعه نکنند. حتی یک مورد هم به منظور تغییر کاربری در این مدت به ما مراجعه نکرده است.
وی با اشاره به مشکلات موجود در صنعت چاپ گفت: یک مسئله‌ای که وجود دارد، این است که اصل پروانه چاپ را وزارت ارشاد صادر می‌کند، زمانی هم که پروانه صادر می‌شود، چاپخانه‌داران معمولا به اتحادیه مراجعه نمی‌کنند، متاسفانه در این دو سال اخیر میان وزارت ارشاد و اتحادیه تقابل وجود داشته است. به طور مثال وزارت ارشاد مکلف است که از چاپخانه‌داران بخواهد همزمان با تأسیس چاپخانه به اتحادیه نیز مراجعه کنند. در صورتیکه معمولا اینگونه نمی‌شود و زمانی که مجلس یا شهرداری نسبت به فعالیت چاپخانه‌ای ممانعت به عمل می‌آورد، آنها به اتحادیه مراجعه می‌کنند.
نیکوسخن ادامه داد: اتحادیه یک مرجع صنفی است و متاسفانه قدرت اجرایی ندارد، بنابراین نباید از اتحادیه چاپخانه‌داران انتظار معجزه داشت، امروز بسیاری انتقاد می‌کنند که چرا اتحادیه آمار دقیقی از چاپخانه‌ها ندارد، علت در همین نبود هماهنگی است، البته ما اکنون با مسئولان وقت هماهنگ کرده‌ایم، تا بخشی از این مشکل برطرف شود، تا پیش از این، با دریافت برگه موافقت اصولی و معرفی مکان، فعالیت آغاز می‌شد، اما اکنون ذکر می‌شود که این موافقت اصولی نمی‌تواند مجوزی برای فعالیت باشد که این یک قدم مثبت است.
رئیس اتحادیه چاپخانه‌داران تصریج کرد: در هر شغلی ممکن است چندین واحد صنفی بدون پروانه فعالیت داشته باشند، در جحوزه چاپ، نشر، لیتوگراف، سوپر مارکتی و...پس این تنها محدود به صنعت چاپ نمی‌شود، در عین حال وزارت ارشاد نیز آمار دقیقی از تعداد چاپخانه‌ها در اختیار ندارد، اتحادیه چاپخانه‌داران نیز تعداد آمار چاپخانه‌هایی را که به آن مراجعه کرده‌اند، در اختیار دارد، اتحادیه چاپخانه‌داران اکنون بالغ بر ۱۷۰۰ عضو فعال دارد.
وی با اشاره به سایر مشکلات موجود بر سر راه صنعت چاپ گفت: من بارها در مطبوعات طی سال‌های اخیر این مشکلات را مطرح کرده‌ام، در شرایطی که وقتی تعرفه کاغذ پشت چسب‌دار خام چند برابر نمونه چاپ شده وارداتی است، من تولید کننده داخلی چگونه می‌توانم در بازار رقابت کنم، کدام عقل سلیمی می‌گوید، من جنس داخلی را چند برابر خارجی خریداری کنم؟ اگر دولت تعرفه خام را پایین بیاورد و تعرفه چاپ شده را ببرد، مصرف‌کننده به سراغ نمونه داخلی می‌رود. در این صورت هم تولید داخلی حمایت می‌شود، هم حقوق ملی رعایت می‌شود و هم اشتغال‌زایی می‌شود؛ ارز نیز بدون جهت بیرون نمی‌رود.
نیکوسخن تصریح کرد: بهترین راه حل این است که گمرک از کارشناسان چاپ در اختصاص تعرفه گمرکی بهره بگیرد، راهکارهای افزایش و حمایت از تولید ملی باید از مسئولان آغاز شود و راهکارها و تبصره‌ها در اختیار مردم قرار بگیرد، با شعار که نمی‌توان حرف زد.
دیدگاه و نظرات ابراز شده در این مطلب، نظر نویسنده بوده و لزوما سیاست یا موضع ایرانگلوبال را منعکس نمی‌کند.
توجه داشته باشید کامنت‌هایی که مربوط به موضوع مطلب نباشند، منتشر نخواهند شد!
افزودن دیدگاه جدید