سقوط زمان ؛ مکان و دولت

_ جامعه صنعتی بخاطر وجود یک عامل سرنوشت ساز یعنی انرژی توانست پا بگیرد و مهم اینکه که موفق شد آن را ذخیره کرد و دوباره بکارگیرد. مهارو بکار گیری دوباره انرژی در واقع اساس تمامی پیشرفتهای 200 سال گذشته بود و توانایی مارا _ مستقل از زمان و مکان درجایگیزیی نیروی کارانسانی و حیوانی با نیروی بخار؛ نفت و برق است .

_ اما نیروی محرکه و عامل اساسی در جامعه فراصنعتی وجود یک پدیده تعیین کننده است: اطلاعات قابل طبقه بندی و بکارگیری دوباره آن.

_ سیستم های کهنه سیاسی و اقتصادی در حال فروپاشی و سیستم های جدیدی در حال شکل گیری اند. توسعه اجتماعی بر دو محور که جهت شان کاملا مقابل یکدیگر است ،حرکت می کند و جلو می رود و این دو محورعبارتند از:ادغام اقتصادی و تلاشی سیاسی.

_ در جامعه ماقبل صنعتی کار روزانه عبارت بود از: استخراج از معادن ، فراهم کردن چوب از جنگل و تهیه غذا از زمین.

_ در جامعه صنعتی بخش بزرگی از وقت روزانه بر سر " تولید" های گوناگون گذاشته می شود.

_ جامعه فراصنعتی ، جامعه اطلاعات است. در واقع" گلوگاههای توسعه "تغییر ماهیت می یابند. بدون شک در جامعه فراصنعتی ،کانی ها را از معادن استخراج خواهد کرد و عذا را از زمین بدست خواهند آورد و به تولید انبوه کالا ها دست خواهد زد.

_ کارگر صنعتی در کشورهای پیشرفته به 15% کاهش یافته است وبا کمتر از 5% نیروی کار؛ فرا تر از جمعیت این کشورها مواد غذایی تولید می شود.

_ مشاغل خدماتی در جامعه فراصنعتی در حال افزایش است و برخلاف درک کهنه ؛ خدمات در جامعه فراصنعتی، توانایی تولید انسانی را افزایش می دهد. خدمات بهداشتی ؛ اجتماعی ، آموزشی و برنامه نویسی برای مغز های ا لکترونیک نمونه ای اند که مهارتهای انسانی را ارتقا می دهد. توسعه تکنولوژی در جامعه فراصنعتی از" شیئی" به "اندیشه" است. در چنین جامعه ای امر آموزش باید بیشتر متوجه گسترش مهارتهای ذهنی افرادباشد تا مهارتهای مکانیکی آنان.

_دانشمندان برای یافتن ماده ای با مشخصات ویژه دیگر احتیاجی ندارند که در بین " مواد موجود" بگردند. بجای اینکار تکینیک "پیوند DNA " در بیولوژی این امکان را فراهم آورده که تا با ترکیب و باز سازی "ژن" ها خصوصیتات ویژه ای در عرصه های کشاورزی ، تکثیر و پرورش گیاهان و تولید مواد دارویی نیاز دارند " سفارش " دهند.

_ در جامعه فراصنعتی تولیدات انبوه جای خود را به نیاز مشتری می دهد . بکار گیری ماشین هایی که می توانند محصولات بسیار متنوع و منطبق با نیاز مشتری بسازند .

_ برای اینکه بدانیم که چگونه تکنولوزی جد ید ، موجب تغییر ساختار جامعه می شود, لازم است از چهار عامل اساسی و تعیین کننده تکنیک که زمان ما را از گذشته متمایز می کند ؛ آگاه باشیم:

1_ کلیه عملیاتی که ابتدا تنها مکانیکی بود بصورت الکترونیک در امده اند2_ عامل خرد سازی و میناتوری کردن است(لامپی ؛ ترانزیستور و سیستم مدار مجتمعIC ) 3 _سومین ویژگی تکنیک مدرن ؛سرعت آن است 4_ پدیده "دیجتالی کردن" است که قادر است تصاویر ، مطالب و اصوات را یعنی پدیده های آنالوگی را بصورت یک و صفر در زبان کامپیوتر در آوریم و سپس در مغز های الکترونیک طبقه بندی کنیم و آنگاه مجدا بصورت آنالوگ و قابل درک برای حواسمان در اوریم.

_ زمانیکه تکنولوژی در سطح وسیع مورد استفاده قرار گرفت؛ روی الگوهای اجتماعی ؛ اقتصادی و سیاسی و نیز زندگی روزمره افراد جامعه تاثیر می گذارد.

_ انقلاب در دانش " خواص ماده " که با سهولت ، مواد اولیه را به مواددیگری تبدیل می کند بدین وسیله وابستگی آنان به مکان را کم می کند. صنایع امروزی انرژی کمتری در مقایسه با صنایع قدیمی مصرف می کنند.

_ شهر های آینده در جایی گسترش می یابد که دانشگاههای خوب و زندگی فرهنگی غنی وجود داردو ...

_ در جامعه فرا صنعتی مرکز ثقل تاسیسات زیربنایی از "حمل و نقل" به " ارتباطات" است.

_ بازار ها از مفهوم مکانی خود تهی شده اند و بازار ها در هرکجای این کره خاکی که به شبکه اینترنت وصل شده باشند؛ مصداق پیدا می کند. سرعت و "قابلیت دسترسی" دو مفهوم کلیدی در بازاری های جدید اند که مفاهیم قدیمی زمان و مکان را معنای جدید بخشیده است.

_مهمترین ویژگی یک جامعه صنعتی ؛ توانایی " اداره گردش کالا" ست ولی در جامعه فراصنعتی عامل تعیین کننده " زمان " است.

_ ابزار دیجتالی این امکان را به ما می دهد , زمانی که خود می خواهیم و یا می توانیم به امور مختلف بپردازیم و نه اینکه دیگران مارا مجبور سازند. ما می توانیم به شیوه کاملا جدیدی زمان را سازماندهی کنیم.. تکنیک مارا از زندان" زمان" رها ساخته و زندان جدیدی را برایمان آفریده است.

_ اوپک نیز محکوم است که در اینده ؛ سیطره خود بر بازار نفت را از دست بدهد . مناقشات آتی جهان بر سر ذخایر اب زیرزمینی ومیزان دسترسی به انها خواهد بود ولی نفت خام قطعا آخرین ماده خام استراتزیکی است که به تنهایی قادر است بر تمامی اقتصاد جهان تاثیر بگذارد. ظرف 25 سال اینده نقش نفت با جایگزی مواد های دیگر بتدریج کاهش می یابد.

_ تکنولوژی اطلاعات و دانش جدید ( خواص مواد) و جریان ازاد سرمایه این امکان را به موسسات تولیدی می دهند که فعالیت خود را در هر کشوری که به انها امکانات فعالیت اقتصادی بهتری پیشنهاد کند، متمرکز نمایند. میزان دستمزد پرداختی ؛ سطح تحصیلات ، مهارت فنی ، نزدیکی به بازاری مصرفی ، قوانین مالیاتی و شرایط تجاری در محل های سرمایه گذاری برای شرکت های بزرگ ؛ نقش تعیین کننده دارد تا دسترسی به انرژی ، امکانات حمل و نقل و منابع مواد خام. در مقابل ؛ ما شاهد تکوین نظامی بشکل" تولید نا متمرگز" هستیم.

_ در نیتجه این تغییرات بزرگ و اساسی، دگرگونی های ژرف سیاسی و اجتماعی نیز پدید می اید.بازندگان چینین روندی کشورهایی هستند که دارای اقتصاد کشاورزی اند و یا اقتصادشان بر پایه مواد خام استوار است.

_ برای تمامی سیاستمداران دنیا کاهش تدریجی نقش زمان , مکان و مواد خام در امر تولید , بسیار رضایت بخش است.

_ سیستم ژئوپلیتیک قدیم بر اساس " حریم امنیتی" شکل گرفته بود. در عصر موشکهای دوربرد و سلاح های هسته ای , " حریم امنیتی" دیگر مفهمومی ندارد.

_ نیروی قدیم امپریالیستی با انگیزه کسب کنترل بر مواد خام و اشغال اراضی دیگران ؛امروزه نقش به مراتب کمتری در سیاست های جهانی بازی می کند. جنگ بین قدرت های بزرگ ظرف 10 تا 20 سال اینده ، بسیار ناچیز شده است.

_موسسات تولیدی می توانند تاسیسات خودرا در کشورهای مختلف گسترش دهند و در این سیستم جدید دانش و سرمایه ؛هیج مرزی نمی شناسد, جغرافیای سیاسی یا ژئو پلیتیک جدیدی تیز بهمراه آن متولد می شود .

_ در واقع مضمون سیاست ملی در آینده , حفاظت از مردم در برابر فشارهای اقتصادی و یا حفاظت از آنها در برابر سیل مهاجرین و پناهندگان خواهد بود .

_اجماع " جفراقیای اقتصادی جدید " و " جفراقیای سیاسی جدید " منجر به اضمحلال " دولت های ملی " خواهد شد.

_" دولت های ملی " برای گردش سرمایه بسیار کوچکند, گردش کالا بخوبی صورت نمی گیرد. آنان هیج مکانیسمی برای تنظیم رابطه بین سیاست های جاری با واقیعت های ناشی از امکانات اقتصادی _ تکنیکی ندارند و لی برای رسیدگی به تقاضای های منطقه ای و محلی بیش از اندازه بزرگند.

بلوک بندی های اقتصادی اتحادیه اروپا, قاره امریکا و اسیای جنوب شرقی و نیز مناطق ازاد تجاری در نواحی مرزی برخی کشورها گسترش می یابد.

_ سئوال بزرگ اینده این است که چگونه سیاست های ملی از عهده تمامی تنش های درون و برون مرزی برخواهند آمد؛ تنش های که نتیجه مستقیم روش های جدیدی که ما بر پایه انها" تولید" و " تاسیسات زیر بنایی " و " زمان" را سازماندهی می کنیم.

_ ملت هادر عین اینکه واحد های سیاسی اند؛ پدیده های فرهنگی نیز محسوب می شوند. این جوامع به مثابه یک واحد فرهنگی , دارای تاریخ و سننی اند که آنان را در حول محور خودمتحد می سازد. اینها آن" زیر بنایی" است که حول ان خود را سازماندهی کرده اند و این سازماندهی امروز بدنبال توسعه اقتصادی دچار مشکلات شده اند.

_ چگونه می توان این معیار ها را در زمینه تصمیم گیری ، هما آهنگ نمود. معیار تحولات اقتصادی ، سیاسی و اجتماعی چگونه باید باشد؟ اینها سئوالاتی است که جامعه فراصنعتی را به مبارزه می طلبدو پاسخ به انهاست که تعیین می کند ایا جامعه بشری در اینده ، بقایی خواهد داشت یا خیر.

(2)_نوشته دانیل بل و ترجمه مهرداد صبا در سال 1992 و فشرده سازی کیانوش توکلی.