زبان مادری و رابطه آن با حقوق بشر

علیرغم اینکه دنیا همه ساله ۲۱ فوریه را بعنوان "روز جهانی زبان مادری" گرامی می دارد اما هنوز هم در برخی کشورهای جهان بخاطر زبان مادری حقوق بنیادین و آزادیهای مدنی انسانها نقض شده و سیاست تبعیض سیاستماتیک در حال اعمال شدن است.

زبان با اینکه وسیله ای است که ما را دنیوی و انسانی می سازد اما بخاطر آن نقض حقوق بشر و تبعیض در طول تاریخ انسانی هیچ وقت کم نبوده است. بیشتر مواقع در یک جامعه با استفاده از قدرت حکومتی سعی در حاکم شدن یک زبان و سیاست نابودی و بی تاثیری دیگر زبانها در دست گرفته شده است. در روزگار ما در اطراف زبان مجموعه ای بعنوان نقض حقوق بشر موجود می باشد.

در خصوص زبان لازم است این نکته را آشکار و واضح ابراز داشت که: همانطوریکه در جهان هیچ زبانی مقدس نیست هیچ زبانی هم از زبانی دیگر بهتر و برتر نیست.

در مساله زبان و حقوق بشر، مرکزیت با زبان مادری است. زبان مادری یک فرد بعنوان اولین چیزی است که او یاد می گیرد و برای همیشه در زندگی اش زبانی است که آن را بکار می برد. حق تحصیل به زبان مادری هم چون حق زندگی، مالکیت، اعتقاد،تحصیل و...جز مجموعه حقوق بنیادین و آزادیهای مدنی قرار دارد.

هر فرد می تواند زبانی را بعنوان زبان مادری خود بیان کند و انتخاب یک زبان از طرف فرد باید مورد قبول دیگر انسانها قرار گرفته و به آن احترام گذاشت. دولتها نمی توانند یک زبان را در جایگاه زبان مادری به انسانها تحمیل کنند.

دولتها باید امکان تحصیل به زبان مادری را در مدارس فراهم بیاورند و تمامی ارگان های دولتی باید در سطح بالایی خدمات چند زبانی ارائه دهند . در کشوری که زبان مادری افرادی بعنوان زبان رسمی نباشد باید شرایط یاد گیری آن زبان برای آنها فراهم شود. هرگونه عملی خارجی برای تعغییر زبانی یک مسئله جدی نقض حقوق بشر است. دولت نباید زبانی را ایجاد کند و یا به هر نحوی تعغییر دهد. تعغییرات در زبان باید در یک روند طبیعی صورت بپذیرد.

هیچ کسی نباید بخاطر زبان مادری اش از حقوق و آزادیهایش محروم شده و یا بخاطر آن در مقابل فرد دیگری در موقعیت بهتری قرار گیرد و این شرایط از واجبات حقوق بشر است.

وجود یک جامعه با یک زبان و فرهنگ حاکم ابدی وجود ندارد. ارزش گذاشتن به چند زبانی و اهمیت دادن به زبان مادری افراد مختلف یکی از لازمات جامعه مدرن انسانی می باشد. از اینرو در آستانه سالتحصیلی جدید همه خواستار این باشیم که به زبانهای متکلم غیر فارس در ایران حق و آزادیهای لازم را داده و اقدامات لازمه در جهت استقاده از چند زبانی در سیستم تحصیلی را فراهم آورند.