عراق، کشوری که به گمان بسیار از محققان، حتی نامش هم از ایران گرفته شده، تاریخش با ایران پیوند غریبی دارد. نگاه تاریخی و تمدنیِ کوتاهی که بیاندازیم، از ماجرای کورش و بابل، مدائن و تیسفون تا ارتباطات ویژه مذهبی از دوران عثمانی تا پیاده‌روی اربعین، از انقلاب مشروطه و حوزه علمیه نجف و سامرا تا انقلاب تشرین و هشت سال جنگ و... همه نشان از یک ارتباط خاص دارد. ارتباط و تاثیر ایران بر عراق و عراق بر ایران بسیار زیاد است و روند تحولات این کشورِ بحران‌زده که گویی از پس این سال‌ها، به‌خصوص 80 سال اخیر، به نوعی با آن خو گرفته است، همه‌چیز در انبان خود دارد. ماجرای کردهای عراق نیز از آن دست ماجراهایی است که هر چندسال، چون جزر و مد، دریای متلاطم را ملتهب و پریشان می کند. پس از حمله داعش و اشغال موصل، فجایع بی‌مانند سنجار و قتل‌عام‌های خونین هرروزه در سه سال اخیر، حالا یک ماه است که شمال عراق باز هم توفانی شده و عراق را پریشان‌تر ساخته است. این بار سرنخ ماجرا، دست حزب دموکرات کردستان است و مسعود بارزانی هدایت تلاطم را به‌عهده گرفته است. او برخلاف همه تهدیدها و خط و نشان‌های کشورهای منطقه، به تمام معنا ریسک کرد و پای حرفش ایستاد؛ او استقلال می‌خواست، و خودمختاری را نردبانی دانست که باید یک پله دیگر از آن عبور کند و در سازمان ملل، خود و اقلیم کردستان را صاحب کرسی. همه‌پرسی، با همه حرف و حدیث‌هایش، گذشت و کسی کوتاه نیامد. تا این‌که 48 ساعت پیش، بغداد اولتیماتوم‌اش را داد و برای اعمال حاکمیتش بر همه عراق تندتر شد. ماجرا را تا اینجا همه می‌دانیم اما دو شب و یک روز پیش به این طرف، تحولات عراق و اقلیم کردستان مسیر دیگری را پیمود. مسیری که شاید بتوان گفت ممکن است به حذف فیزیکی و مرگ سیاسی بارزانی بیانجامد. چکیده این تحولات را به نقل از خبرگزاری رسمی جمهوری اسلامی ایران، ایرنا، مرور می‌کنیم، مروری که از ساعت بیست و سی دقیقه شنبه شب، به وقت ایران، تا بیست و سی دقیقه دوشنبه شب، باز هم به وقت ایران را به‌ترتیب شامل می‌شود.
کردها آماده گفت‌وگو شدند: نشست سران دو حزب کرد عراقی با حضور فواد معصوم، رئیس‌جمهور عراق و مسعود بارزانی، رهبر حزب دمکرات کردستان عراق، با صدور بیانیه‌ای پایان یافت و در مهم‌ترین بند، بر انجام مذاکرات بدون پیش‌شرط بنیادی، براساس منافع اربیل و بغداد و براساس قانون اساسی عراق تاکید شده است.
اعلام جنگ به نظامیان عراقی: شورای امنیت ملی عراق، شامگاه یک‌شنبه با هشدار نسبت به اقدامات تحریک‌آمیز نیروهای وابسته به اقلیم کردستان در خارج از مرزهای این اقلیم، اظهار داشت: استقرار عناصر مسلح کرد خارج از محدوده امنیتی قانونی در کرکوک، به معنای اعلام جنگ علیه نیروهای نظامی عراق است.
به درخواست بغداد: وزارت خارجه عراق یک‌شنبه شب در بیانیه‌ای اعلام کرد که اقدام جمهوری اسلامی ایران مبنی بر بستن مرزهای رسمی خود با اقلیم کردستان عراق، به درخواست بغداد صورت گرفته است.
امیدواری به انسداد موقتی: نخست‌وزیر اقلیم کردستان عراق در ارتباط با بسته شدن مرزهای ایران با اقلیم کردستان عراق، اظهار امیدواری کرد ،مسدود شدن مرزها موقتی باشد و عملیاتی نشود. آغاز عملیات نظامی نیروهای عراقی: شبکه خبری سومریه نیوز، یک‌شنبه شب گزارش کرد: نیروهای مشترک عراق برای بازگرداندن کنترل فرودگاه و تاسیسات نفتی کرکوک، هم‌اکنون عملیات خود را از سه محور آغاز کردند.
پیشروی مداوم نیروهای مشترک عراق: منابع محلی به ایرنا گفتند: نیروهای عراقی، شامگاه یک‌شنبه حرکت به سمت شهر کرکوک و مراکز راهبردی استان، شامل پایگاه نظامی «کیوان» و چاه‌های نفتی را آغاز کردند.
کنترل به دست ارتش عراق: نیروهای مشترک عراق، کنترل بخش بزرگی از کرکوک در شمال این کشور را به‌دست گرفتند. هم‌چنین خبر می‌رسد درگیری‌هایی در اطراف شهر تازه، در جنوب کرکوک رخ داده است. آخرین اطلاعات دریافتی حاکی از به‌دست گرفتن کنترل فرودگاه، تعدادی از چاه‌های نفتی، پایگاه‌های نظامی کیوان و خالد، به‌وسیله نیروی مشترک عراق است.
توئیت‌های نخست وزیر عراق: حیدرالعبادی، نخست‌وزیر و فرمانده نیروهای مسلح عراق با یک پیام توئیتری از نیروهای عمل‌کننده در کرکوک خواست: امنیت شهر کرکوک را با کمک مردم شهر و نیروهای پیشمرگه کرد تامین کنند.
نگرانی از بسته‌شدن مرزهای ایران: اعلام خبر بسته شدن مرزهای ایران با اقلیم کردستان عراق، نگرانی‌های جدی مقام‌های کردِ عراقی را به دنبال داشته است، به‌طوری‌که در واکنش‌های یک‌شنبه خود ابراز امیدواری کرده‌اند که این اقدامات موقتی باشد.
ورود نیروهای عراقی به کرکوک: درحالی رئیس کمیسیون امنیت ملی پارلمان عراق به نیروهای «پ.ک.ک» حاضر در کرکوک هشدار داد که گزارش‌ها در بامداد دوشنبه حاکی است نیروهای عراقی از برخی محورها وارد شهر کرکوک شدند تا کنترل کامل آن را به‌دست بگیرند.
تحریک مردم: هم‌زمان با حرکت ستون‌های بزرگ نیروهای مسلح عراق به سمت کرکوک، استاندار برکنارشده این استان، در اظهاراتی تحریک‌آمیز، از اهالی منطقه خواست برای رویارویی با نیروهای دولتی عراق سلاح به‌دست بگیرند.
درگیری در جنوب کرکوک: به گزارش منابع محلی از کرکوک، نیروهای پیشمرگه، بامداد دیروز، دوشنبه، به یک پایگاه نظامی متعلق به نیروهای الحشدالشعبی در حومه شهر تازه در جنوب کرکوک حمله کردند .یک منبع در تماس تلفنی، گفت: درگیری‌ها هم‌اکنون در اطراف شهر تازه جریان دارد، اما از جزئیات این نبردها اطلاع چندانی در دست نیست؛ ازجمله تلفات این درگیری‌ها. یکی دیگر از منابع نیز با اعلام این‌که درگیری‌ها با حمله نیروهای پیشمرگه آغاز شد، گفت نیروهای عراقی 40 دستگاه آمبولانس را به حالت آماده‌باش درآورده‌اند، اما هنوز گزارشی در مورد تلفات انسانی ارائه نشده است. پایگاه القائم، در حدود 20 کیلومتری جنوب کرکوک، از پایگاه‌های اصلی نیروهای الحشدالترکمانی در منطقه است.
نتیجه همه‌پرسی: آلا طالبانی، عضو کرد پارلمان عراق، تاکید کرد آنچه امروز اتفاق می‌افتد، نتیجه برگزاری همه‌پرسی اقلیم کردستان عراق است. پیشروی ارتش عراق: فرماندهی عملیات مشترک نظامی عراق در بیانیه‌ای اعلام کرد که عملیات پیشروی نیروهای عراق به سمت اهداف پیش‌بینی‌شده، هم‌چنان ادامه دارد.
تشدید شکاف میان دو حزب: پیشروی نیروهای ارتش عراق در استان کرکوک موجب حمله رسانه‌ای اتحادیه میهنی کردستان عراق و حزب دموکرات کردستان عراق به همدیگر شد. رسانه‌های حزب دموکرات کردستان عراق، نیروهای اتحادیه میهنی را متهم به توافق با دولت مرکزی و خیانت به کرکوک می‌کنند.
کنترل باباگُرگُر و شرکت نفت شمال: منطقه لیلان و چاه‌های نفت باباگُرگُر و شرکت نفت شمال در استان کرکوک عراق تحت کنترل ارتش فدرال عراق درآمد. خبرگزاری فرات نیوز عراق دقایقی پیش این خبر را اعلام کرد. خبرها هم‌چنین حاکی از تسلط نیروهای عراقی بر فرودگاه کرکوک است.
اتهام به تبانی و خیانت: به‌دنبال سیطره برق‌آسای نیروهای عراق بر کرکوک و چاه‌های نفت، تاسیسات مهم دولتی، پالایشگاه، نیروگاه‌های برق و پایگاه نظامی «کی وان»، حزب دموکرات کردستان عراق، به رهبری مسعود بارزانی، حزب اتحادیه میهنی کردستان عراق را متهم به تبانی و خیانت کرد.
درخواست حیدرالعبادی: نخست‌وزیر و فرمانده کل قوای مسلح عراق از نیروهای پیشمرگه کرد خواست که با نیروهای عراق همکاری کنند؛ از طرفی گزارش ها حاکی از آن است که حیدرالعبادی درصدد معرفی یک استاندار جدید برای کرکوک است.
استاندار جدید: دولت مرکزی عراق، راکان علی الجبوری را جایگزین استاندار برکنارشده شهر کرکوک کرد و از وی خواست مدیریت امور استان را برعهده گیرد. رئیس جبهه ترکمن‌های عراق، خواستار مسلح شدن ترکمن‌های این کشور برای دفاع از خود شد. ارشد صالحی، رئیس جبهه ترکمن‌های عراق خطاب به ترکمن‌های استان کرکوک اعلام کرد که با مسلح شدن به سلاح‌های مورد نیاز، به دفاع از خود و محل زندگی‌تان بپردازید.
فورا پایان دهید: سفارت آمریکا در بغداد با صدور بیانیه‌ای، پایان فوری آنچه را «اقدام نظامی» و «خشونت و درگیری» در شمال عراق نامید، خواستار شد.
سخنان همسر جلال طالبانی: در ادامه شکاف‌های میان دو حزب عمده کرد در اقلیم کردستان عراق و در پاسخ به ایراد اتهام خیانت از سوی حزب دموکرات به اتحادیه میهنی، هیرو ابراهیم احمد، همسر جلال طالبانی، متقابلا حزب دموکرات به رهبری مسعود بارزانی را به اجرای توطئه (علیه خود) متهم کرد.
بیانیه نیروهای ائتلاف بین‌المللی ضد داعش: سرفرماندهی نیروهای بین‌المللی ضدداعش در عراق، روز دوشنبه برای انجام عملیات نظامی ارتش عراق در کرکوک بیانیه‌ای صادر کرد.
تلاش برای اداره مشترک: یکی از مسئولان حزبی اتحادیه میهنی در کرکوک در سخنانی گفت: اتحادیه میهنی اقلیم کردستان عصر امروز درباره اعلام اداره مشترک کرکوک با بغداد و عادی سازی وضعیت این شهر در سطوح بالا، تشکیل جلسه خواهد داد.
حالا و در نزدیکی‌های خط پایان یکی دیگر از بی‌شمار بحران‌های عراقی‌ها، ذهن ما که در ایران زندگی می‌کنیم به چند جا معطوف شده است. یکی از آن جاها، جعفر پیشه‌وری یا شاید جمهوری مهاباد. سرنوشت آن‌ها را که می‌دانیم. سرنوشت بارزانی چه می‌شود؟
دیدگاه و نظرات ابراز شده در این مطلب، نظر نویسنده بوده و لزوما سیاست یا موضع ایرانگلوبال را منعکس نمی‌کند.
افزودن دیدگاه جدید