تغییر در موازنه قدرت بریتانیا با امارات متحده عربی

زندانی شدن ماتیو هجز، دولت بریتانیا را کاملا در تنگنا قرار داده بود.

بریتانیا باید تصمیم می گرفت که آیا باید در برابر امارات متحده عربی که داد و ستد تجاری اش با بریتانیا ۱۵معادل میلیارد دلار است ایستادگی کند یا این که تسلیم شود و ریسک این برداشت را که اکنون در این رابطه شریک کوچکتر است، بپذیرد.

واکنش انعطاف ناپذیربریتانیا -و این واقعیت که ماتیو هجز، اجازه یافت به کشورش بازگردد، محکی بود برای آزمایش وزنه دیپلماتیک بریتانیا؛ و این بار این امارات متحده عربی بود که عقب نشینی می‌کرد.

ولی این کشور همچنان پافشاری می‌کند که دانشجوی دوره دکترای دانشگاه دورام، "صد در صد یک مامور سرویس مخفی" است. با توجه به این که برای یک قرن در روابط دو کشور همیشه این بریتانیا بوده که حرف آخر را می‌زده؛ این ادعای امارات که آقای هجز آن را رد می‌کند- نشانه یک دگرگونی حائز اهمیت در این روابط است.

یک خطر آشکار

امارات متحده عربی با ایران که همچنان اتباع بریتانیایی از جمله نازنین زاغری-راتکلیف، را با وارد کردن اتهامات مشابه بازداشت می‌کند، به وضوح تفاوت دارد و شریک نزدیک و مورد اعتماد بریتانیا محسوب می‌شود.

ولی در مورد آقای هجز، به دولت بریتانیا یادآوری شد که محمد بن زاید آل نهیان ولیعهد ابوظبی را نمی‌توان تحت فشار قرار داد و او عادت داشته که همیشه حرف خودش را بقبولاند.

برخلاف شاهزاده محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی، محمد بن زاید آل نهیان، به جنبه استراتژیک مسائل اهمیت می‌دهد. او روابط خیلی نزدیک خود با دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا را حفظ کرده ولی در عین حال هم با چین و هم روسیه مناسبات خود را گسترش داده.

اگر بریتانیا نتواند نشان دهد که هنوز یک متحد مفید و قابل اعتماد برای امارات متحده عربی است، با این خطر مواجه خواهد شد که موقعیت مطلوب و استثنایی خود را در امارات متحده از دست بدهد.

حق نشر عکسEPA/DANIELA TEJADAImage captionمتیو هجز چند ماه پیش در فرودگاه ابوظبی بازداشت شد و به مدت شش هفته بدون دسترسی به وکیل یا خدمات کنسولی بازجویی و در سلول انفرادی نگه‌داری شد

بین بریتانیا و خانواده‌هایی که بر هفت امیرنشین امارات حکومت می‌کنند مناسبات عمیق تاریخی وجود دارد، ولی ماهیت این روابط در طول سال‌ها تغییر کرده است.

امروزه اصل مشخص رابطه امارات با بریتانیا این است که بریتانیا-به اتفاق آمریکا و فرانسه-امنیت امارات متحده عربی را در برابر تهدیدهای داخلی و خارجی تضمین می‌کند.

ولی پس از سرنگونی حسنی مبارک، رئیس جمهور پیشین مصر در سال ۲۰۱۱، ابوظبی در مورد اعتماد به چنین قول‌هایی ابراز تردید کرده است.

در نتیجه این کشور کاهش وابستگی به کشورهای غربی را شروع کرده است.

ولیعهد ابوظبی مداخله روسیه در سوریه را مد نظر قرار داده و آمادگی روسیه برای وفادار بودن به متحدش در روزهای خوب و بد را تحسین کرده است.

او متوجه این تضاد با موضعی که آمریکا و بریتانیا در طول اعتراضات موسوم به بهار عربی، اتخاذ کرده بودند شده است و به نظر می‌رسد هرگز این کشورها را به خاطر همکاری با دولت منتخب اخوان المسلمین در قاهره نبخشیده است.

در همین حال ابوظبی از ناکامی باراک اوباما رئیس‌جمهوری سابق آمریکا در رعایت عدم عبور از "خطوط قرمز" تجربه‌هایی به دست آورده. این حد و مرز را باراک اوباما در ارتباط با استفاده از تسلیحات شیمیایی توسط دولت سوریه مشخص کرده بود.

محمد بن زاید آل نهیان از این نگران است که در صورتی که امارات متحده عربی با یک خطر امنیتی جدی مواجه شود، آمریکا یا بریتانیا در نشان دادن واکنش تعلل ورزند- مداخله، دیگر اقدام معمول و رایجی نیست.

این موضوع تاثیر عمیقی در نظر محمد بن زاید نسبت به شرکای سنتی و جدیدش گذاشته.

به این جهت او خواسته بود از طریق پرونده آقای هجز، اراده و عزم بریتانیا را امتحان کند؛ او می‌داند که دولت ترزا می، نخست وزیر بریتانیا در حال حاضر تحت فشار زیادی است، مخصوصا هنگامی که به دنبال انعقاد قراردادهای جدید بازرگانی پس از خروج از اتحادیه اروپاست.

به نظر می رسد که اکنون در روابط دو کشور نوعی تعادل ایجاد شده و بریتانیا بیشتر از گذشته به امارات متحده عربی نیاز پیدا کرده است.

بازار بزرگ

در این میان چیزهای زیادی برای از دست دادن وجود دارد.

امارات متحده عربی بزرگترین بازار صادراتی بریتانیا در خاورمیانه و چهارمین بازار بزرگ صادراتی بریتانیا در خارج از اتحادیه اروپاست

حق نشر عکسGETTY IMAGESImage captionولیعهد امارات با ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه

بریتانیا در سال ۲۰۱۶ معادل ۹ میلیارد و ۸۰۰ میلیون دلار کالا و خدمات به امارات صادر کرد که در مقایسه با سال ۲۰۰۹ نشان دهنده افزایشی معادل ۳۷ درصدی بود.

بیش از ۵ هزار شرکت بریتانیایی در امارات متحده عربی فعالیت می‌کنند. از جمله بی پی، رولز رویس، سیستم‌های بی اِی ای، مات مک دونالد، سرکو، استاندارد چارترد، بانک اچ اس بی سی و جان لوئیس.

بیش از ۷۷۹ آژانس بازرگانی و ۴ هزار و ۷۶۲ مارک یا برند بریتانیایی هم در امارات سرمایه گذاری کرده‌اند.

بنا بر گزارش‌ها ارزش تسلیحات صادراتی بریتانیا به امارات متحده عربی در سال گذشته ۹۴ درصد افزایش یافت و به ۲۶۰ میلیون دلار رسید. فروش مقدار قابل توجهی از تجهیزات امنیتی سایبری در این محاسبه منظور نشده است.

علاوه بر این، امارات متحده عربی نه تنها یک بازار مهم برای بریتانیاست، یک مقصد مهم توریستی هم محسوب می‌شود. در سال ۲۰۱۶ بیش از یک میلیون و۲۵۰ هزار بریتانیایی از امارات دیدن کردند.

همچنین ۱۲۰ هزار شهروند بریتانیایی ساکن امارات متحده عربی هستند و چنانچه تیرگی روابط دو کشور به سطح ترمیم نشدنی برسد، امرار معاش این عده و نحوه زندگی آنها به خطر خواهد افتاد.

پرونده آقای هجز، آزمایش واقعی قدرت و استقامت برای هر دو کشور است و در حالی که امارات متحده عربی فرمان عفو متیو هجز را صادر کرده، تضمینی نیست که محمد بن زاید در آینده از مناقشه دیگری اجتناب بورزد.