غذاهای جنوبی

گِمنه

گمنه، یکی از غذاهای محلی جنوب و خصوصا بوشهر است که در استان های جنوبی دیگری چون خوزستان نیز تهیه می شود. این غذا به للک نیز معروف بوده و لرها به آن گِوِنه می گویند. برای تهیه گمنه از للک یا همان بلغور ریز دانه گندم، پیاز و روغن استفاده می شود. ابتدا بلغور گندم را تفت می دهند تا به رنگ قهوه ای در آید. پیاز را در روغن سرخ می کنند و پس از طلایی شدن، آب را اضافه کرده و اجازه می دهند تا جوش بیاید. پس از جوش آمدن آب بلغور گندم را اضافه می کنند و آن قدر هم می زنند تا غلیظ شده و میزان آب آن کم شود. در انتها درب قابلمه را می گذارند تا غذا دم بکشد. برای خوشمزه تر شدن گمنه می توان به جای آب از آب مرغ نیز استفاده کرد. بوشهری ها این غذا به جای پلو مصرف کرده و آن را به همراه انواع خورشت مانند قلیه ماهی جنوبی یا قیمه سرو می کنند. در خوزستان نیز این غذا برای پشت پای مسافر یا سکونت در منزل نو طبخ می شود. با توجه به اینکه در گمنه از بلغور گندم استفاده شده، بسیار مقوی بوده و سرشار از ویتامین ها و فیبر می باشد.

قلیه ماهی

ماهی، غذایی پر از پروتئین و خوشمزه که مخصوصا در استان های جنوبی به دلیل نزدیکی به خلیج فارس، از غذاهای محبوب است. در جنوب ایران با ماهی، غذاهای متنوعی درست می شود که یکی از آن ها قلیه ماهی، غذای سنتی خوزستان است. قلیه ماهی یک جور خورشت سنتی است که با ماهی، رب انار، سبزی قلیه (شنبلیله و گشنیز)، پیاز، فلفل، نمک، تمبر هندی، روغن، زردچوبه و سیر درست می شود. مثل بیشتر خورشت های ایرانی، این غذا هم معمولا به همراه یک بشقاب برنج میل می شود

دمی لخلاخ یا لخ لخ

دمی لخلاخ، نوعی پلو است که در بین مردم جنوب(بوشهر) محبوبیت زیادی دارد. مواد اصلی تشکیل دهنده این غذا ماهی، برنج و شوید می باشند که در کنار این ها از موادی چون سیر، پیاز، زعفران و ادویه جات مختلف برای طعم دادن به آن استفاده می شود. در برخی موارد از مقدار کمی گشنیز و شنبلیله نیز برای خوشمزه تر شدن دمی لخلاخ استفاده می کنند. در این دمی انواع ماهی های هامور، سنگسر، سبیتی و سرخو مورد استفاده قرار می گیرد. برای این کار ابتدا ماهی را با ادویه جات مزه دار کرده و در روغن یا کره سرخ می کنند. نکته ای که باید بدانید این است که دمی لخلاخ یک نوع غذای عربی است که در کشورهای حاشیه خلیج فارس تهیه می شود و در استان های جنوبی کشورمان نیز طرفداران خود را دارد. لخلاخ در واقع از کلمه عربی لخلخه گرفته شده که به معنای بوی خوش می باشد.

ماهی صبور

غذاهای سنتی استان خوزستان و جنوب است که محبوبیت زیادی دارد. جنوبی ها طعم ماهی صبور را خیلی دوست دارند و این ماهی را به طور سنتی بر روی آتش کباب می کنند و آن را یا به همراه نان می خورند و یا به همراه سبزی پلو. برای این که این ماهی در حین کباب شدن نسوزد و خوشمزه تر شود موادی مثل سبزی ماهی، تمبر هندی، رب، فلفل سیاه، نمک، سیر و پیاز را با هم ترکیب و روی شکم ماهی می گذارند. با توجه به اینکه این ماهی معمولا سرخ نمی شود و به صورت کبابی استفاده می شود بسیار سالم و مقوی است

کُبه

کُبه یک غذای خوشمزه و پرطرفدار جنوبی است که از بلغور ریز گندم یا للک، گوشت چرخ کرده، گشنیز، عدس قرمز، پیاز، بادام زمینی و گردوی خرد شده، زرشک و کشمش تهیه می شود. برای طعم دادن به این غذا نیز از دارچین، فلفل سیاه و آب لیمو استفاده می کنند. برای آماده سازی کبه ابتدا بلغور گندم، گوشت، پیاز، عدس و گشنیز را باهم ترکیب کرده و درون میکسر می ریزند تا کاملا مخلوط شود. سپس مقداری از آن را با دست برداشته و به صورت بیضی در می آورند و درون آن را با مغز گردو، بادام و کشمش پر می کنند. کبه ها پس از آماده سازی در روغن فراوان سرخ می شوند. کبه در واقع یک غذای اصیل عربی است که بیشتر در لبنان تهیه می شود. این غذا در استان های جنوبی کشورمان به صورت های مختلفی آماده شده و برای درست کردن آن نیز از مواد مختلفی استفاده می شود. به عنوان مثال در برخی از مناطق از سیب زمینی و برنج به جای بلغور گندم استفاده می کنند. ترکیب برنج و عدس نیز یک ترکیب خوب و مقوی برای آماده سازی کبه هاست. برای طعم دادن کبه ها بهتر است از ادویه جات غربی استفاده شود تا طعم اصیل آن حفظ گردد. البته اگر این ادویه جات در دسترس نبود، می توانید بر اساس ذائقه خود ادویه های دیگر را نیز بکار ببرید.

فلافل

فلافل یکی از محبوب ترین غذاهای نه فقط جنوب بلکه همه شهرهای ایران است. ماده اصلی این غذا نخود است و در آن خبری از گوشت نیست برای همین کسانی که تمایلی برای خوردن گوشت ندارند می توانند از این غذای مغذی و پروتئینی استفاده کنند. با اینکه این غذا بومی استان خوزستان است اما امروز در بیشتر شهرهای ایران درست می شود. برای آماده کردن این غذا از موادی مثل نخود، روغن، فلفل قرمز، تخم مرغ، جعفری، ارد لپه و … استفاده می شود.

سمبوسه

می گویند سمبوسه ای که در بیشتر شهرهای ایران محبوب و پرطرفدار است از استان خوزستان به ایران معرفی شده است. فکر می کنید چرا جنوبی ها تا این حد این غذا را دوست دارند؟ به خاطر تندی بیش از حدش! برای درست کردن این غذا، لای نان لواش را با موادی مثل گوشت، سبزیجات معطر، سیب زمینی، ادویه و … پر می کنند و به صورت سه گوش می پیچینند.

قیمه بوشهری

قیمه بوشهری که از بهترین غذاهای محلی استان بوشهر بوده موادی مشابه با قیمه معمولی دارد، اما از لحاظ ظاهری و طعم با آن متفاوت است. در این قیمه نیز از گوشت قرمز، لپه، پیاز، سیب زمینی، گوجه فرنگی استفاده شده و از نمک، فلفل، زردچوبه، دارچین، زعفران و لیمو عمانی برای طعم دادن به آن استفاده می شود. برای آماده سازی قیمه بوشهری ابتدا پیاز را تفت داده با لپه، گوشت و سیب زمینی می پزند. مواد پخته شده را می کوبند تا له شود. سپس آن را دوباره روی اجاق قرار داده و گوجه فرنگی و ادویه جات را به آن اضافه می کنند. قیمه بوشهری طعمی ترش و شور دارد و معمولا به همراه شکر پلو که از برترین غذاهای محلی استان بوشهر هست، سرو می شود.

هواری

هواری یک جور غذای برنجی و بومی هرمزگان است. برای درست کردن این غذا اول پیاز، شوید، شنبلیله، گشنیز، سیر، ماهی را حسابی سرخ بعد برنج را به این مواد، اضافه و دم می کنند.

یتیمک بوشهری

یتیمک یکی از بهترین غذاهای محلی استان بوشهر است که از موادی چون لوبیا چشم بلبلی، تمر هندی، بادمجان و پیاز تشکیل می شود. اگر به مواد اصلی تشکیل دهنده این غذا و دستور تهیه آن دقت کنید، متوجه می شوید که یتیمک همان یتیمچه ایست که در نقاط دیگر ایران نیز طبخ می شود. با این تفاوت که در بوشهر این غذا را تندتر از سایر استان ها و شهرهای کشورمان تهیه می کنند، از این رو طعم متفاوت تری داشته و مورد استقبال بسیاری از مردم این ناحیه قرار می گیرد. علاوه بر این، در تهیه یتیمک از هیچ گوشتی استفاده نمی شود. از این رو جز غذاهای سالم محسوب شده و برای افرادی که گیاهخوار هستند یا رژیم غذایی بدون گوشت دارند، بسیار مناسب است.

دال عدس

دال عدس یکی ازغذاهای محلی جنوب و استان بوشهر است که مردم این منطقه برای پذیرایی از مهمانان خود در کنار غذاهای دیگر بر روی سفره قرار می دهند. وجود عدس در این غذا آن را تبدیل به یک غذای مقوی کرده که برای تقویت سیستم ایمنی بدن، تقویت حافظه، افزایش آهن مفید است. علاوه بر این ها، دال عدس یک غذای گیاهی است که در آن هیچ گوشتی وجود ندارد. از این می تواند در برنامه غذایی گیاهخواران و افرادی که رژیم غذایی منع از گوشت دارند، قرار گیرد. برای تهیه این غذا به غیر از عدس، مواد دیگری چون سیب زمینی، پیاز، رب گوجه فرنگی و ادویه جات مورد استفاده قرار می گیرد. دال عدس معمولا به همراه ترشی و سبزی میل می شود.

دوقوس ماهی

دوقوس ماهی، یکی از خوشمزه ترین غذاهای محلی استان بوشهر است که با ماهی حلوای سفید تهیه می شود. ماهی حلوای سفید بهترین و گران ترین ماهی این منطقه است که در زبان محلی به آن زبیدی گفته می شود. برای تهیه این غذا ماهی را سرخ کرده و سسی که از آب، رب گوجه فرنگی، سیر، پیاز، نمک، فلفل قرمز، زعفران و ادویه جات دیگر تهیه شده را بر روی آن می ریزند. دوقوس ماهی اصیل از ماهی حلوای سفید تهیه می شود اما می توان به جای آن از ماهی های دیگری مانند فیله ماهی شیر یا ماهی های بدون استخوان استفاده کرد. این غذا طعمی تند دارد و به همراه پلو سرو می شود.

قلیه میگو(روبیون-روبیان)

غذاهای دریایی یکی از مهمترین بخش های فرهنگ غذایی استان های ساحلی کشورمان را تشکیل می دهند. در تهیه این غذاها معمولا از انواع ماهی ها و میگو استفاده می شود. مواد اصلی این غذا میگوست که در کنار آن از سبزی ماهی شامل شنبلیله و گشنیز، پیاز، سیر، تمبر هندی، آرد، روغن و ادویه ماهی استفاده می کنند. قلیه ماهی به دلیل داشتن میگو سرشار از امگا 3 و آهن بوده و خواص فوق العاده ای دارد. این خورشت یکی از انواع خورشت هایی است که به همراه گمنه در بوشهر سرو می شود.

نان چم‌ چمو

نان چم چمو از نان های خوشمزه و محلی قشم است و بیشتر در هنگام صبحانه سر سفره ی محلی ها دیده می شود. نان چم چمو با تخم مرغ، آرد، روغن و شکر تهیه می شود و اسم دیگرش هم نان تخم مرغی است.

دوپیازه میگو

هر وقت حرف از یک غذای سنتی و اصیل جنوبی می شود حتما ماهی و میگو پای ثابت مواد اولیه آن غذا هستند. دو پیازه میگو از غذاهای سنتی قشم است و برای درست کردن آن میگو به همراه پیاز، ادویه و رب سرخ می شود. در این غذا ادویه های خوش عطر و بویی به کار می رود که طعم خوشایندی را به میگوها می دهند.

خوراک خرچنگ یا سینگو یا گبگو

مردم مهربان جنوب از خرچنگ غذاهای بسیار خوشمزه ای درست می کنند و مدل های متنوعی برای طبخ آن دارند. یک نوع از طبخ به این صورت است که خرچنگ ها را درون یک قابلمه بر روی اجاق گذاشته تا حرارت ببینند. کمی نمک هم به آن می زنند و پس از پخت، آن ها را برداشته و گوشت سفید آن را جدا می کنند. یادتان باشد که درون چنگال های این خرچنگ هم گوشت سفید وجود دارد. سپس به این گوشت کمی ادویه برای طعم زده و در روغن سرخ می کنند. اگر بخواهید شکل خرچنگ سالم باقی بماند و همان گونه سرو شود، پس از جدا کردن شاخک های آن، نخی به دور خرچنگ بپیچید تا موقع پخت آسیب نبیند. می توانید غذای خرچنگ را با برنج بخورید که غذایی همانند میگو پلو می باشد یا که جداگانه خوراک خرچنگ را سرو کنید.